AΔAMANTIOΣ KOΡΑΗΣ: ΜΕΓΑΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΦΩΤΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ Ή ΜΕΓΑΣ ΣΚΟΤΑΔΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΟΛΕΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ;

ΜΕΡΟΣ 5ον

6. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

α. Η θεωρία της Μετακενώσεως

1/. Ο Κοραής:

-Θεωρείται από το Σύστημα, ως ο μεγαλύτερος φιλόλογος της νεώτερης Ελλάδας, επειδή εξέδωσε 66 τόμους βιβλίων, από τους οποίους οι 17 αποτελούν την «Ελληνική Βιβλιοθήκη» και οι 9 τα «Πάρεργα της Ελληνικής Βιβλιοθήκης». Αυτόν τον χαρακτηρισμόν, μεταξύ των άλλων, συντήρησε το Σύστημα αυθαιρέτως, ακρίτως, ανιστορήτως και μεροληπτικώς, επί δύο αιώνες περίπου και μας τον παρέδωσε, με την μορφήν περίπου ως δόγματος.

-Διεφήμιζεν εαυτόν ως «εραστήν» της αρχαιοελληνικής παιδείας, επιδιώκων αλαζονικώς τα «πρωτεία», πολεμών πάντα ορθόδοξον (ρασοφόρον ή λαϊκόν), που εκέκτητο των ιδίων ή και περισσοτέρων γνώσεων και συγγράψαντα, δεκάδες βιβλία και μελέτες για την αρχαίαν Ελληνική φιλοσοφίαν, ιστορία, γλώσσα, κλπ, επειδή μόνον και μόνον, οι τελευταίοι ήσαν Ορθόδοξοι Χριστιανοί.

2/. Άπαντες οι τόμοι των έργων τού Κοραή, είναι γεγραμμένοι σύμφωνα με τις αρχές και τα δόγματα του Διαφωτισμού και εκπέμπουν μηνύματα Ευρωλαγνείας, λογικοκρατίας και αντιεκκλησιαστικού (Αντι-ορθόδοξου) πνεύματος. Ο πυρήνας των θέσεων και απόψεων που διετύπωνε στα έργα του, ήταν η ανιστόρητη, παράδοξη και κατά μίαν έννοιαν ανθελληνική θεωρία της «μετακενώσεως».

Τον όρο «μετακένωσις» έπλασε ο Κοραής, για να αποδώσει το αίτημα της αξιοποιήσεως των «δυτικών επιτευγμάτων», που κατ’αυτόν, μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της ελληνικής προσπάθειας.1

Σύμφωνα με την θεωρία της «μετακένωσης»:

α/. Η αρχαία Ελλάδα «εἶχε τὰ φῶτα» του πολιτισμού, τα οποία μεταλαμπαδεύτηκαν στην Δύση, εκπολιτίζοντάς την.  Στο μεταξύ όμως οι Έλληνες στην ιστορική τους πορεία, έχασαν τον πολιτισμό τους, μετατραπέντα σε «Γραικικόν» και οι ίδιοι σε «Γραικούς».

β/. Για να μπορέσουν οι Γραικοί/Έλληνες να ξαναγίνουν Έλληνες και να προοδεύσουν, θα πρέπει να επαναντλήσουν την χαμένη τους ελληνικότητα, από τα «πεφωτισμένα και λελαμπρυσμένα της Εσπερίας έθνη». Με άλλα λόγια, οι Έλληνες, που δεν είναι ακόμα Έλληνες, γίνονται Έλληνες στο ποσοστό που αντιγράφουν με πληρότητα, τους Φράγκους/ Γερμανούς ή τους Γάλλους.

Ο Κοραής υπεστήριζε την ανάγκη «μετακένωσης» της Δυτικής/ Ευρωπαϊκής (ΣΣ: Φραγκοπαπικής-προτεσταντικής) παιδείας στην Ελλάδα, τον «εκσυγχρονισμόν» της διδασκαλίας, με νέα διδακτέα ύλη και σχολικά βιβλία, καθώς και την εξ αρχής κατάρτιση διδασκάλων και εκπαίδευση μαθητών (ΣΣ: Προφανώς κατά τα δυτικά, μάλλον προτεσταντικά, πρότυπα). 

Στα «Προλεγόμενα» των εκδόσεων αρχαίων συγγραφέων κατέθετε τις προτάσεις του για την παιδεία, το περιεχόμενο των μαθημάτων, τα εγχειρίδια και τις μεθόδους της διδασκαλίας και κυρίως την γλώσσα, που ήταν το βασικό μέλημα των λογίων κατά την περίοδο του Διαφωτισμού. Ο προβληματισμός του κάλυπτε διάφορες πτυχές της εκπαιδεύσεως: Οργάνωση και λειτουργία των σχολείων, μεθόδους διδασκαλίας, κλπ.

Συμπερασματικώς, Μετακένωση ή Κοραϊσμός σημαίνει: Πλήρης προσαρμογή της Ελληνικής Παιδείας στα δυτικά πρότυπα των κατά τον Κοραή, «πεφωτισμένων της εσπερίας εθνών» (Ουσιαστικώς πλήρης μετάλλαξη της Ελληνικής παιδείας).

3/. Σήμερα, τόσον οι ακολουθούμενες αρχές της διδασκομένης Παιδείας, όσον και το επικρατούν Έκπαιδευτικόν Σύστημα, κατά παράβαση μάλιστα του άρθρου 16 του  ισχύοντος Ελλαδικού Συντάγματος, είναι προσαρμοσμένα στον Κοραϊσμόν, με την μορφήν ενός σύγχρονου δυτικογενούς, αντιχριστιανικού και …ανθρωπιστικού μοντέλου, ακόμη χειρότερου της μετακαποδιστριακής εποχής…Τα αποτελέσματα τα βλέπουν ΟΛΟΙ οι νουν έχοντες, αφού είναι τραγικά και ευδιάκριτα. Συγκεκριμένα:

Ενώ η Ελληνορθόδοξη Παιδεία στηριζομένη στον Θεανθρωπισμόν, εξημερώνει, ηθικοποιεί και μετατρέπει την αγέλην ανθρώπων, ασκόπως περιφερομένων και αλληλοσπαρασσομένων, εις ευνομούμενη κοινωνία, τα μέλη της οποίας έχουν συνοχήν, αλληλεγγύη, και σκοπόν για την παρούσα και μέλλουσα ζωή τους, η επικρατήσασα ξενόφερτη Κοραϊστική (α)παιδεία, στηριζομένη σε έναν ψευδεπίγραφον και πλάνον ανθρωπισμόν:

Μετασχημάτισε την κοινωνίαν μας σε αγέλην θηριοποιημένων λογικών όντων, δέσμιων των παθών, του άγχους, του εγωκεντρισμού και ουσιαστικώς κατάραν του Έθνους, την νεολαίαν σε αμαθείς-ημιμαθείς πελαγοδρομούντες μεταξύ αγνοίας, αδιαφορίας, αναρχίας και ωφελιμισμού, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε πυορροούσες πηγές δεινών και τους πολιτάρχες, σε μαινόμενους κυνηγούς της σάρκας (ύλης), της εξουσίας και του χρήματος...

β. Εκπαίδευση

1/. Ο Κοραής επιβεβαιώνει στην εποχή του, όλα όσα κατά τους προηγούμενους αιώνες είχαν αναφέρει Έλληνες και ξένοι για την απαγόρευση της παιδείας και των σχολείων από τους Τούρκους. Γράφει στο επαναστατικό του έργο, «Σάλπισμα Πολεμιστήριον», το 1801:

«Tις εξ ημών δεν εδοκίμασε την απάνθρωπον αγριότητα και ασπλαγχνίαν της διεστραμμένης των Oσμανλίδων γενεάς; Αυτοί […] μας εγύμνωσαν από την προγονικήν ημών δόξαν. […] Τους ιερούς ημών ναούς μετέβαλον εις τζαμία. […] Μας στερούσι τα αναγκαία μέσα να συστήσωμεν σχολεία εις ανατροφήν και φωτισμόν των ημετέρων τέκνων. […] Εξαιτίας των Τούρκων η κοινή πατρίς ημών, η πατρίς των τεχνών και των επιστημών, η πατρίς των φιλοσόφων και των ηρώων, έγινε σήμερον κατοικητήριον της αμαθίας και βαρβαρότητος. […] Tοιαύτα και τοσαύτα, φίλοι και αδελφοί, επάθαμεν από το απάνθρωπον γένος των Μουσουλμάνων».

(Αδαμάντιος Κοραής, «Σάλπισμα Πολεμιστήριον», 1801, σελ. 13-16)

Βλέπουμε λοιπόν, ότι οι Οθωμανοί όχι μόνο «ανεκτικοί» δεν ήταν, αλλά η μοναδική «προσφορά» τους ήταν η βαρβαρότητα, ο πόνος, η φτώχεια, η αμάθεια και η κτηνωδία. Η θρησκευτική ελευθερία και η παιδεία, έπαθαν τα μέγιστα στην Οθωμανοκρατία.

Ο θαυμασμός των περιηγητών για το γεγονός ότι στην χώρα μας υπήρχαν ακόμα Ορθόδοξοι, είναι η μεγαλύτερη απόδειξη για το τυραννικό οθωμανικό καθεστώς. Και μάλιστα, οι μαρτυρίες αυτές αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη αξία, όταν συνυπολογίσουμε ότι οι δυτικοί έβλεπαν και αντιμετώπιζαν υποτιμητικώς έως και εχθρικώς την Ορθοδοξία και τους Ορθοδόξους Έλληνες !!

2/. Οργάνωση-Λειτουργία των Σχολείων

α/. Για την οργάνωση και λειτουργία των σχολείων, ο Κοραής δεχόταν τρεις βαθμίδες: Τα κοινά: Υποχρεωτικά για όλους με διδασκαλία της ανάγνωσης, γραφής κι’ αριθμητικής αλλά και της θρησκευτικής κατηχήσεως, τα γυμνάσια της Ελληνικής φιλολογίας και τα νεώτερα γυμνάσια των επιστημών.

β/. Ως προς την φροντίδα για την σύσταση των σχολείων, επρέσβευε τα εξής: Προεπαναστατικώς, να είναι οι κοινότητες υπό την εποπτεία του Κοινού της Κωνσταντινουπόλεως και την αιγίδα του Πατριάρχη. Μόλις συσταθεί ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος, τον κεντρικόν συντονισμόν να έχει Λειτουργός της Δημόσιας Παιδείας.

Δεν απέκλειε την καταβολή διδάκτρων αλλά βασικά, υποστήριζε την χρηματοδότηση της εκπαιδεύσεως από ταμείο χρηματοδοτούμενο από εισφορές λαϊκών και κληρικών και την φορολόγηση των μονών.

γ/. Η σχολική θρησκευτική αγωγή του μετακαποδιστριακού νεοσύστατου ελληνικού κράτους, διαμορφώθηκε αναλόγως και κατά τα Κοραϊστικά πρότυπα. Επικράτησε το κλασσικό σχολείο. Η θρησκευτική αγωγή έμεινε ως ένα ολιγόωρο μάθημα στα σχολεία, τα οποία αντλούσαν αποκλειστικά από την αρχαία ελληνική γραμματεία.

Tο κράτος, ουσιαστικώς θρησκευτικώς αδιάφορον, είχε οργανώσει μια παιδεία όπου η ορθόδοξη παράδοση του απλού ελληνικού λαού, η οποία είχε κρατήσει ζωντανό το Γένος τετρακόσια χρόνια και είχε εμπνεύσει την επιθυμία για απελευθέρωση από τους Τούρκους, κατείχε πενιχρή θέση. Αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί διχασμός ανάμεσα στον λαό και τους λογίους και να παραθεωρηθεί η ιδιοπροσωπεία του Γένους, με ολέθριες συνέπειες για την ίδια την παιδεία και φυσικά για τους Έλληνες.

3/. Μέθοδοι διδασκαλίας-Διδακτέα Ύλη

 Για τις μεθόδους διδασκαλίας, ο Κοραής εισηγήθηκε την χρήση σχολικών βιβλίων γραμμένων στην κοινήν γλώσσαν με την αλληλοδιδακτικήν μέθοδο. Ως προς την διδακτέα ύλη, ήταν κοινή για όλα τα σχολεία κάθε βαθμίδας, τα αναγνωσματάρια έπαυσαν να είναι το Ψαλτήρι κι’ η Οκταήχος, αλλά βιβλία Ιστορίας και Γεωγραφίας και το Σύνταγμα της Ελληνικής Πολιτείας. Για την εφαρμογή των ιδεών του, συμμετείχε στην ομάδα των λογίων που ίδρυσαν το 1811 το περιοδικό «Ερμής ο Λόγιος», στο οποίο αρθρογραφούσε συχνά.

«Το παιδιόθεν τρεφόμενον εις την ψυχήν κατά των Τούρκων μίσος, εκατήντησεν, αφού εγεύθην ευνομουμένης πολιτείας ελευθερίαν, εις αποστροφήν μανιώδη. Τούρκος και θηρίον άγριον ήσαν εις τον λογισμόν μου λέξεις συνώνυμοι, και τοιαύται είναι ακόμη». (Αυτοβιογραφία Κοραή Τόμος Α’ , σελ. κ΄- κα΄).

«..το εκ γενετής τρεφόμενον εις την ψυχήν μου μίσος κατά των Τούρκων, ως αιτίων της τοιαύτης ελλείψεως [παιδείας]» (Αυτοβιογραφία Κοραή Τόμος Α’, Σελ. ιβ’)

Συνεπώς και ο Κοραής ισχυρίζετο ότι, αιτία για την έλλειψη παιδείας κατά την Τουρκοκρατία ΔΕΝ ήταν η Εκκλησία, όπως αρκετές φορές υπεστήριζε και ο ίδιος, αλλά η Οθωμανική δουλεία.

γ. Η γλώσσα του Κοραή

1/. Στο ζήτημα της γλώσσας ο Κοραής προσπάθησε ν’ ακολουθήσει την λεγόμενη μέση οδό, ανάμεσα στους οπαδούς της «χυδαίας» γλώσσας, τους «μακαρονιστές» και στους λεγόμενους «ελληνίζοντες» ή αττικιστές, όπως ονομάστηκαν αργότερα..Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι το πράγμα δεν  ήταν καθόλου εύκολο, λόγω του ατέλειωτου όγκου της ελληνικής γραμματείας, αλλά κι’ επειδή ο ίδιος, όπως ομολογεί, δεν εγνώριζε καλά την «λαλούμενη» γλώσσα.

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε μια διάκριση ανάμεσα στην λαϊκή ή δημοτική και την λαλούμενη γλώσσα: Η πρώτη ωμιλείτο με πολλούς τοπικούς και άλλους ιδιωματισμούς, απ’ όλους τους ανθρώπους του λαού, δηλαδή κυρίως τα φτωχά και απαίδευτα στρώματα, αγρότες, χειρώνακτες, ναύτες κλπ.· Η «λαλούμενη» συμπεριελάμβανε την γλώσσα του λαού και την γλώσσα των μορφωμένων στρωμάτων (υπάλληλοι, αστοί, έμποροι, δάσκαλοι κλπ.), απαλλαγμένη όμως από «βαρβαρισμούς» και «ξενισμούς». Συχνά, οι αττικιστές επιχειρούσαν να εισάγουν μια νέα λέξη ή να διορθώσουν μια παλιά, με βάση τις αναφορές της αρχαίας γραμματείας, η οποία όμως είχε χαθεί σε μεγάλο βαθμό.

Ο Κοραής ήλπιζε ότι, δεν έκανε λάθος στις εκτιμήσεις του και κάποτε η νέα ελληνική γλώσσα θα διαμορφωνόταν περίπου όπως την φαντάστηκε: Ούτε να τυραννεί τους «χυδαίους», ούτε να γίνει δούλα στην «χυδαιότητά» τους. Αν πάλι έσφαλλε, και ήταν αδύνατον να «καθαριστεί» η γλώσσα, όπως ήθελαν οι σχολαστικοί, συμβουλεύει τα εξής: «Φρονιμωτέραν άλλην συμβουλήν εις το έθνος να δώση τις δεν έχει παρά την συμβουλήν του χυδαϊσμού, ήγουν να γράφη καθώς μιλεί και να μη γυρεύη να σιάση την γλώσσαν οπού έλαβεν από τους γονιούς του.».2

«Όταν λέγω, ότι από την γλώσσαν μετέχει το έθνος όλον με δημοκρατικήν ισότητα, δεν νοώ ότι πρέπει ν’ αφήσωμεν την μόρφωσιν και δημιουργίαν αυτής εις την οχλοκρατικήν φαντασίαν των χυδαίων. Ο όχλος είναι πανταχού όχλος (…) Έπειτα διά ποίους αμαθείς γράφομεν; όχι βέβαια διά τον χυδαίον όχλον, οι οποίοι ουδ’ αν ήμεθα εις τον κόσμον έχουν είδησιν· αλλά διά τους όσοι τουλάχιστον εξεύρουν να αναγινώσκωσι, κ’ έχουν οπωσδήποτε επιθυμίαν να φωτισθώσιν.».3

2/. Οι απόψεις του Κοραή για την γλώσσα δεν είναι συστηματοποιημένες αλλά διατυπώνονται διάσπαρτα στα κείμενά του: Σε επιστολές, στους «Αὐτοσχεδίους Στοχασμούς» του και στα «Προλεγόμενα» των Αρχαίων συγγραφέων του. Αναπτύσσονται μέσα στα πλαίσια της Φιλοσοφίας, της Παιδαγωγικής και της μεθόδου διδακτικής της Αρχαίας.4

Ως κύριον στόχον είχε την διαμόρφωση ενός γλωσσικού οργάνου, κατάλληλου για την πνευματική ανάπτυξη. Ανάμεσα στις δύο αντίρροπες τάσεις της εποχής, την αποκλειστική χρήση της ομιλουμένης γλώσσας και την επαναφορά της αρχαίας, ο Κοραής κράτησε μία ενδιάμεση στάση: Βάση του ήταν η ομιλουμένη γλώσσα, για την οποία πρότεινε τον «καθαρισμό» από ξένες και ιδιωματικές λέξεις και την γενικώτερη «διόρθωσιν» της.5

Ποίους όμως θεωρούσε ο Κοραής, κατάλληλους για τον «καθαρισμόν» της γλώσσης;

Τους Δυτικογενείς ή δυτικόφρονες λογίους, αποκλειομένων των παραδοσιακών (οπαδών της καθομιλουμένης) και των αρχαϊζόντων.

3/. Ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, επισημαίνει, «...ζητούσε μια καλλιέργεια της δημοτικής και διόρθωση των βαρβαρικών στοιχείων που και δύσκολο να εφαρμοσθεί ήταν και γλήγορα κατάντησε με τους οπαδούς του σ΄ έναν αχαλίνωτο καθαρισμό πίσω προς τ'αρχαία, εντελώς αντίθετο προς τη βάση της αρχικής του διδασκαλίας[...] Είναι λοιπόν στραβό να επικαλούνται τον Κοραή για πατέρα και υπερασπιστή της σημερινής γλώσσας [ενν.Καθαρεύουσας] Με πολύ περισσότερο θα του δοθή μια θέση κοντά στους άλλους συνηγόρους της κοινής [...]».6

Όπως τονίζει ο Peter Mackridge,7 «...δεν σημαίνει ότι ο Κοραής και οι ομόφρονες με αυτόν διανοούμενοι επινόησαν την καθαρεύουσα: Αυτή η μορφή της Ελληνικής που πρότειναν ως γλώσσα του κράτους και της παιδείας υπήρχε ήδη, αλλά ήταν πιο πολύ το αποτέλεσμα τυχαίας συναντήσεως αρχαίας και νεότερων στοιχείων, παρά κάποιος μεθοδικά σχεδιασμένος συμβιβασμός».8

4/. Ο Κοραής, ήταν δημιουργός μιας τεχνητής γλώσσας, της καθαρεύουσας, με καταστρεπτικές συνέπειες για την πνευματική εξέλιξη του Νέου Ελληνισμού. (Oι «προοδευτικοί διανοούμενοι» αποσιωπούν μεθοδικώς – ή μήπως αγνοούν; – ότι δημοτικιστές ήταν και οι κατασυκοφαντημένοι αντίπαλοι του «προοδευτικού» Kοραή, οι «Kολλυβάδες»).9

Όπως παρατηρεί ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης, «Ο Κοραής ούτε στη δημοτική, όπως την νοούμε σήμερα, έγραψε ούτε ειδική γλωσσολογική κατάρτιση διέθετε [...] έγραψε σε γλώσσα που αποτελούσε απλοποιημένη (καθαρισμένη) μορφή της Εκκλησιαστικής κοινής των τελευταίων μεταβυζαντινών αιώνων (16ος-18ος αι.) [...]στην πράξη όμως έγραψε σε μια μορφή (συνεχώς μεταβαλλόμενη) δημοτικίζουσας καθαρεύουσας».10

5/. Τα αποστολικά κείμενα (ευαγγέλια, πράξεις, επιστολές), που διαβάζονται εμμελώς στις εκκλησιές μας, γράφτηκαν τουλάχιστον δεκαεπτά αιώνες πριν ο Kοραής αποφασίσει (από το γραφείο του στο Παρίσι), να αλλάξει την ζωντανή γλώσσα των Eλλήνων, με μια φτιαχτή «καθαρεύουσα» γλώσσα. Τα αποστολικά κείμενα είναι γραμμένα στην «κοινή» ελληνική, την μετακλασική γλώσσα της ελληνόφωνης τότε «οικουμένης» – γλώσσα διαφορετική από το πλαστό κοραϊκό κατασκεύασμα, στο οποίον αντιτάχθηκε ο δημοτικισμός.

6/. Δυστυχώς, ο Κοραϊσμός του μονίμως απόντος από τους Εθνικούς αγώνες, εκ του μακρόθεν δίδοντος οδηγίες και κατευθύνσεις, πολύ σύντομα, με την βοήθεια των «διαφωτιστών» της Δύσεως και την ανοχήν, τουλάχιστον, των μετακαποδιστριακών υποτελών Ελλαδικών κυβερνήσεων,  απέκτησε ερείσματα :

α/. Στον εκκλησιαστικό βίο των Nεοελλήνων, αφού δεν μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση η εκκλησία, όταν ο Κοραϊσμός επιβλήθηκε ως επίσημη κρατική ιδεολογία και η κοραϊκή «καθαρεύουσα», ως επίσημη (υποχρεωτική) γλώσσα του κράτους (της εκπαιδεύσεως, των δικαστηρίων, της διοικήσεως, των εφημερίδων, της πολιτικής).

β/. Στους αυτουργούς και θιασώτες του θρησκευτικού εθνικισμού (υπέρμαχους της αυτοκεφαλίας και αποκοπής από το Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως), ως Κοραϊκή Ιδεολογία, όπως και σε οργανώσεις ή «κινήματα» που συνέχισαν το έργο των προτεσταντών μισσιονάριων στην Eλλάδα.

Τελικώς, η ξύλινη «καθαρεύουσα» επικράτησε ακόμη και στο κήρυγμα, στα εκκλησιαστικά έντυπα, στην πανεπιστημιακή θεολογία – όχι όμως και στην Ορθόδοξη λατρεία.

Η ιδεολογία τού Κοραή επεκράτησε λόγω τής ξενολαγνείας, και τού δουλικού μιμητισμού. Και ως σήμερα, εξακολουθεί να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην ορθή εκπαίδευση των Ελληνοπαίδων, με εμφανή σημάδια απογαλακτισμού από την Παιδευτικήν Ελληνικότητα και την Ελληνορθόδοξη Παράδοση .

δ. Ο Εκκλησιαστικός Διαφωτισμός

1/. Ο Κοραής κατηγορούσε την Ορθόδοξη Εκκλησία και τους ορθοδόξους (ρασοφόρους και λαϊκούς) ως «αγράμματους», αγνοώντας ή μάλλον παραβλέποντας, σκοπίμως καθ’ ημάς, ότι και ο εκκλησιαστικός χώρος, ανέδειξε σπουδαίους πνευματικούς ηγέτες, πού σκοπό του αγώνα τους έταξαν τον φωτισμό του Γένους, παράλληλα όμως με την διακράτησή του, στα πλαίσια της Ελληνορθόδοξης παράδοσης του.

Συγχρόνως με τον Ευγένιο Βούλγαρη και το Νικηφόρο Θεοτόκη, αναγεννητικό, σε καθαρά ορθόδοξες βάσεις, έργο ανέπτυξε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779). Έγινε ο απόστολος της ενότητας του Γένους μέσα στην ορθόδοξη παράδοση, την ελληνική γλώσσα και την κοινότητα. Υποστήριξε την παιδευτική προσπάθεια, ιδρύοντας ο ίδιος πολλά σχολεία. Γιατί δεχόταν το σχολείο ως δεύτερη εκκλησία, αφού σκοπό έχει να οδηγεί κι’ αυτό στην γνώση του θεού και την αδελφοποίηση των ανθρώπων.11

Ο Πατροκοσμάς ανήκε στον κύκλο των μαθητών του Ευγ. Βούλγαρη, πού είχαν συμφωνήσει να βοηθήσουν το Γένος με την παιδεία, για να βρει την ελευθερία του. Μέλη της ομάδας αυτής, υπήρξαν ο Πατροκοσμάς, ο Ι. Πέζαρος και ο κατοπινός σπουδαίος ιεράρχης Πλαταμώνος Διονύσιος. Σημασία δε έχει, ότι ο άγιος Κοσμάς δεν ανέπτυξε την δράση του με απλή δική του πρωτοβουλία, αλλά με άδεια και ευλογία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως ο ίδιος μαρτυρεί, εκτελώντας δηλαδή αποστολή εκκλησιαστικώς επιδοκιμασμένη.

2/. Στα μέσα του 18ου αι., ως απάντηση στην πρόκληση του Διαφωτισμού, εκδηλώθηκε το κίνημα των Κολλυβάδων.12 Μια σειρά (λογίων) μοναχών του Αγίου Όρους, πού ονομάσθηκαν από τους αντιπάλους τους «Κολλυβάδες» (από τα κόλλυβα), με την πλούσια συγγραφική παραγωγή τους και την επανέκφραση της Ορθόδοξης παραδόσεως πού επιχείρησαν, θέλησαν να συμβάλουν στον Ρωμαίϊκο διαφωτισμό του Γένους. Κορυφαίοι του κινήματος ήταν ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1749-1809), ο άγιος Μακάριος Νοταράς και ο Αθανάσιος Πάριος.

Ο Νικόδημος ήταν άριστος γνώστης των επιστημών της εποχής του, όπως και ο Πάριος, πού δίδασκε ο ίδιος μαθηματικά. Ό δεύτερος, σφοδρότερος ως χαρακτήρας, στο έργο του Αντιφώνησις... επικρίνει τους «από Ευρώπης ερχόμενους φιλοσόφους», όπως και τις σπουδές στη Δύση, αλλά για όσους ήθελαν να γίνουν κληρικοί και στο μέτρο, πού οι σπουδές αυτές απομακρύνουν από την Ορθοδοξία.

3/. Οι Κολλυβάδες πέρα από τις ατομικές ιδιαιτερότητες τους, στο σύνολο τους δεν ήταν αντίθετοι στην αληθινή γνώση. Μετέχοντας όμως στην ρωμαίϊκη παράδοση, μπορούσαν να διακρίνουν τις αρρώστιες και αδυναμίες της τόσον φημιζόμενης Ευρώπης. Το κολλυβαδικό κίνημα είχε μια βαθιά πνευματική διάσταση. Ήταν στην ουσία του «φιλοκαλική» (ησυχαστική) αναγέννηση, πού παρουσίαζε πολλές αναλογίες με την ησυχαστική κίνηση του 14ου αι. Και στις δύο περιπτώσεις, ή πρόκληση πού δόθηκε από την Δύση συνετέλεσε στο να φανερωθεί ευρύτερα η ορθόδοξη παράδοση, πού συνεχιζόταν στα πρόσωπα των ησυχαστών, και να χρησιμεύσει ως άντί6αρο στο δυτικό ορθολογισμό και την επιχειρούμενη εκφιλοσόφηση ή απόρριψη της πίστεως.

Οι Κολλυβάδες αντιπαρέταξαν στον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και το κοσμικό του πνεύμα, τους Αγίους, και στην σοφία του κόσμου, την θεία σοφία και την Αγιοπνευματική εμπειρία.

Oι «προοδευτικοί διανοούμενοι» της εποχής μας, αποσιωπούν σκοπίμως - ή μήπως αγνοούν;– ότι δημοτικιστές ήταν οι κατασυκοφαντημένοι αντίπαλοι του «προοδευτικού» Kοραή, οι «Kολλυβάδες». Aυτοί, με κορυφαίον τον Nικόδημο Aγιορείτη, έγραφαν και κήρυτταν στην ζωντανή λαϊκή γλώσσα της εποχής τους, επιτελώντας ταυτόχρονα τεράστιο μεταφραστικό έργο, μετέφεραν σε χυμώδη δημοτική, κορυφαία πατερικά έργα και θρησκευτικά βιβλία της εποχής, μεγάλης λαϊκής κυκλοφορίας.

7. ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ.

α. Για την Ρωμηοσύνη και την Εθνικήν ονομασίαν των Ελλήνων

Σε αντίθεση με τον Ελληνόψυχο Εθνάρχη Καποδίστρια, ο Κοραής επρέσβευε τις ξενόφερτες/τεκτονικές ιδέες και τα απατηλά συνθήματα περί ισότητος, αδελφοσύνης και διεθνιστικής ελευθερίας, επολέμησε όσα και ό,τι ακριβώς αντιπροσώπευαν τα ιστορικά ονόματα Ρωμηός και Ρωμηοσύνη, και συνηγορούσε ή υπερθεμάτιζε οποιαδήποτε  παραχάραξη/κιβδηλία της ελληνικής ιστορίας, που διατύπωναν αθεϊστές, τέκτονες, προτεστάντες, παπικοί, υλιστές, παγανιστές και άλλοι ανθέλληνες μισέλληνες, πολέμιοι της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού.

Ήταν μεταξύ εκείνων που υποστήριζαν το ξερίζωμα της Ρωμηοσύνης, και πολέμησε εναντίον εκείνων που αγωνίζονταν να διατηρήσουν την χρήση του Ρωμηός και Ρωμηοσύνη, τουλάχιστον στην δημοτική γλώσσα. Υπεστήριξε ενθέρμως, ως εθνικά ονόματα ή το Γραικός ή το Έλλην. Γράφει στο έργο του "Διάλογος δύο Γραικών":  

"Ένα από τα δύο λοιπόν ταύτα (Έλληνας ή Γραικός) είναι το αληθινό του έθνους όνομα. Επρόκρινα το Γραικός, επειδή ούτω μας ονομάζουσι και όλα τα φωτισμένα έθνη της Ευρώπης". [«Διάλογος δύο Γραικών»,  σελ. 37]. 

Ουσιαστικώς και δια την ακρίβειαν της έρευνάς μας, ο Κοραής ούτε την λέξη "Έλληνας" επιθυμούσε. Στον περίφημο "Διάλογο δύο Γραικών" (1805), μετά τα παραπάνω, γράφει:

«"Όχι μόνον απάνθρωποι αλλά και μωροί προς τούτοις έπρεπε να ονομασθώμεν εάν επροκρίνομεν τ’ όνομα των Ρωμαίων από τ’ όνομα των Γραικών», για να καταλήξει: "όστις μ’ ονομάση πλέον Ρωμαίον, θέλω τον στοχάζομ’ ως εχθρόν μου. Από της σήμερον εις το εξής είμαι Γραικός».

Το «Γραικός» όμως, δεν ήταν το κύριον ή επικρατούν όνομα  στην διαχρονική πορεία του Έθνους μας, αλλά η ονομασία την οποία μας απέδωσαν τα «φωτισμένα» έθνη της Ευρώπης κατά τον 8ο αιώνα, όταν ακόμα βρίσκονταν στα βαθύτερα σκοτάδια της Ιστορίας τους, για λόγους καθαρά συμφεροντολογικούς. Τότε, εκαπηλεύθησαν το όνομα της Ρωμαίϊκης/ Ρωμαϊκής/Ελληνικής Αυτοκρατορίας, για να νομιμοποιηθεί το Φραγκικό κράτος του Καρλομάγνου, ως αντιπροσωπευτικόν δήθεν, της πραγματικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, με την οποία όμως οι Φράγκοι, ουδεμία σχέση είχαν.

Οι λόγοι χρησιμοποιήσεως διαφορετικών ονομάτων ήταν καθαρά πολιτικοί. Έπρεπε με κάθε τρόπο να σβήσει από την εθνική συνείδηση των Ελλήνων η ανάμνηση του παρελθόντος τους. Κυρίως έπρεπε να πάψει να ταυτίζεται η χώρα τους με την Ελληνιστική Ρωμαϊκή/Ρωμαίϊκη Αυτοκρατορία.

Έτσι επικράτησε μέχρι σήμερα, οι ξένοι να μας αποκαλούν Γραικούς (Greeks) και όχι Έλληνες (Hellenes), και την πατρίδα μας Γραικία (Greece) και όχι Ελλάδα (Hellas).

β. Ο Ιάκωβος Ρίζος-Νερουλός, ιδεολογικός οπαδός του Κοραή, ισχυριζόταν το 1841, ότι Ελλάδα είναι μόνο το ελληνικό κράτος (τού 1830). Όσοι άλλοι το πατούν ή το πάτησαν είναι ξένοι. Άρα ο Φίλιππος, ο νικητής των Eλλήνων στηn Χαιρώνεια, ήταν ξένος και ο διανοούμενος θεωρεί πως ο Φίλιππος «έπραξεν άλλον της νίκης εκείνης ολεθριώτερον, εγέννησεν τον Αλέξανδρον».(!!!)

Βεβαίως την ίδια και χειρότερη γνώμη έχει για την Eλληνικήν Αυτοκρατορίαν μας, την Ρωμανία / «Βυζάντιο». [Ιστορία του Ελλ. Έθνους της εκδοτικής Αθηνών, τ. ΙΓ’ σελ. 459].

Σημειώνεται ότι ο συγκεκριμένος (Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός) δεν ήταν κάποιος τυχαίος. Στον Ρίζο Νερουλό οφείλεται ο πρώτος καταρτισμός της …ανώτερης παιδείας, η ίδρυση του Πανεπιστημίου και η σύσταση της Αρχαιολογικής Εταιρείας, της οποίας και διετέλεσε επί πολλά έτη πρόεδρος, όντας και ο πρώτος πρόεδρός με την ίδρυσή της το 1837. Επίσης, το 1836 συνέβαλε στην ίδρυση της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας!!!

Ώ άφρονες σύγχρονοι οπαδοί του Κοραϊσμού! Αυτές τις αντεθνικές θέσεις επρέσβευαν τότε, οι ιδεολογικοί οπαδοί του Κοραή!!!

γ. Αλλά και οι μεταγενέστεροι Ιδεολογικοί απόγονοι του Κοραή και των φίλων του, μέχρι τις ημέρες μας, τα ίδια πρεσβεύουν και αντί να ντρέπονται και να κρύβονται εντός των στοών και των καταγωγίων που επιλέγουν να συνεδριάζουν, τολμούν να ομιλούν για ελευθερία, δημοκρατία, ανθρωπισμό, ανθρώπινα δικαιώματα και την σωτηρία του Ελληνισμού. Όλοι αυτοί εάν δεν είναι ενσυνείδητοι προδότες, μειοδότες, πληρωμένοι πράκτορες ή μωροφιλόδοξοι, άκρατοι ωφελιμιστές, κτλ. είναι, (υπ)άνθρωποι «χρήσιμοι ηλίθιοι», που πάσχουν από εθνικό σύμπλεγμα κατωτερότητος, και πιστεύουν πως η Ελλάδα από μόνη της, δεν ξέρει που να τραβήξει, αλλά πρέπει να ακολουθεί ΤΥΦΛΩΣ και ΔΟΥΛΙΚΩΣ (και όχι ως ισότιμος συνεργάτης) τους «Μεγάλους και Φωτισμένους Αδελφούς», δηλαδή τα δυτικοευρωπαϊκά «πεφωτισμένα» κράτη. Όμως, όπως έγραψε ο Εφταλιώτης στην «Ιστορία της Ρωμιοσύνης»:

«Αδύνατο πράμα, φίλε μου, να γυρεύης να μιμηθής Άγγλους, Γάλλους, Γερμανούς, κι αρχαίους Έλληνες, και να μην έχεις δόση από βαρβαρωσύνη, τη βαρβαρωσύνη που βλέπει τα φανταχτερά τα ξένα και σκιάζεται, βλέπει τα δικά της και ντρέπεται». [Αργ. Εφταλιώτη, «Ιστορία της Ρωμιοσύνης», Αθήνα, 1901, σ. 9.].

Είναι λοιπόν απορίας άξιον, πώς ο Κοραής εξακολουθεί να προβάλλεται σήμερα, ως ευεργέτης τής Ελλάδος, ως Διαφωτιστής και ….Μέγας διδάσκαλος του Γένους!!! Εκτός και αν οι τιμώντες είναι το ίδιο Δυτικότροποι, Δυτικόδουλοι και  δυτικόσποροι, όπως αυτός, αποκομμένοι από την ανωτερότητα και το φως τής Ρωμαίϊκης/Ελληνικής μας παραδόσεως.

δ. Όλοι αυτοί οι υπέρμαχοι του «αντιρωμαίϊκου» αγώνος, προσπαθούσαν να πείσουν τους Έλληνες ότι, ως λαός έχουμε σχέση μόνο με την αρχαία Ελλάδα και ότι η μεσαιωνική περίοδος, της Ρωμαϊκής / Ρωμαίϊκης / Ελληνικής Αυτοκρατορίας μας, είναι παντελώς ξένη προς την νεώτερη Ελλάδα. Και μάλιστα ως «αρχαία Ελλάδα».

Ο Κοραής και οι  μετά απ’αυτόν Κοραϊστές, εννοούσαν την κλασική Ελλάδα, αυτήν που οι ξένοι αποκαλούν μέχρι και σήμερα «Greece proper» («καθαυτό Ελλάδα»- δηλαδή την χώρα νοτίως των Θερμοπυλών).

Αυτές τις ιδέες του «εξευρωπαϊσμένου Κοραϊσμού», πρεσβεύουν και οι σύγχρονοι Ελληνόφωνοι οπαδοί του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού (αριστεροί, κεντρώοι και δεξιοί) και κάποιοι αρχαιόπληκτοι, που ενώ αυτοαποκαλούνται «πατριώτες», «προοδευτικοί», «ανθρωπιστές», προσφυγοπατέρες, κλπ ή θεωρούνται «Ελληναράδες», αντιστοίχως, στην πραγματικότητα παπαγαλίζουν και προπαγανδίζουν τις Δυτικές αυτές ανθελληνικές ιδέες κατά τής Ρωμηοσύνης (Ορθόδοξου Ελληνισμού), προσφέροντας αφειδώς τις υπηρεσίες τους, στην ανθελληνική προπαγάνδα τών Φραγκολάγνων Ευρωπαϊστών…

Αυτοί υπέγραψαν την επαίσχυντη συμφωνία των Πρεσπών, αυτοί δηλώνουν φαρισαϊκώς πως η συμφωνία των Πρεσπών είναι κακή, αλλά θα την εφαρμόσουν, αυτοί εγκατέλειψαν τους αδελφούς μας, στα υπό κατοχήν ευρισκόμενα πατρογονικά ελληνικά εδάφη και από αυτούς προετοιμάζεται το έδαφος, για την παράδοση του Ελληνικού Αιγαίου Αρχιπελάγους, και Κύριος οίδε τι άλλο, στους Μεγάλους Προστάτες τους!!!

Απάγετε

Ιησουΐτες

Δύσθεοι

Ωτακουστές (του)

Συστήματος !

Νεοκοραϊστές

Ευρολειχήνορες

Ολοόφρονες

Αντιχριστιανοί

Ριψάσπιδες

Γραικύλοι 

Εθνομηδενιστές  

Ιθύφαλλοι  

Οχλοκόποι    

Ιουδαιοφραγκόφρονες

                                                      

                                                                                 Συνεχίζεται

---

1 Πηγές:  Α. Κοραής, Προλεγόμενα της πρώτης εκδόσεως (1802) στο έργο: Βεκκαρίου, Περί αδικημάτων και ποινών, Προλεγόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, τομ. Δ΄, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1995, σσ. 39-40 και 46-47.--- Κοραής, Αδαμάντιος, Επιστολή από 4.11.1811, Αλληλογραφία, εκδ. Ο.Μ.Ε.Δ., τομ. Γ΄, Αθήνα 1979, σ. 156. Βασική πηγή: Αντίβαρον. Η κοραική «Μετακένωσις» – σύμφωνα με τη διδακτορική διατριβή του Αλέξανδρου Παπαδερού στο Mainz το 1962, 18 Ιουλίου 2011.--- «Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Η νεωτερική πρόκληση». Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770–2000. Ηλιού, Φίλιππος (2003) 2ος τόμος, Η Οθωμανική κυριαρχία, 1770-1821. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σελ.

2 Ενδεικτική βιβλιογραφία και πηγές:

-Απάνθισμα επιστολών Αδαμάντιου Κοραή, έκδοση Ιάκωβου Ρώτα, Αθήνα 1839.

-Δεύτερο απάνθισμα επιστολών Αδαμάντιου Κοραή, όπως παραπάνω.

3 «Τα εις την έκδοσιν (1804) των Αιθιοπικών του Ηλιοδώρου Προλεγόμενα.

Επιστολή προς Αλέξανδρον Βασιλείου», Αδαμαντίου Κοραή Προλεγόμενα, ό.π., σ. 50-51. Και αυτή η φράση θυμίζει τον φιλόσοφο του Du Marsais (βλ. εδώ σημ. 40), ο οποίος, ωστόσο, σε άλλο σημείο εκφράζεται με την καθολικότητα του Διαφωτισμού υπέρ της εκπαίδευσης όλου του ανθρώπινου γένους («genre humain», «tous les habitans de la terre», «la grande société», «toute la race humaine»)· βλ. Daniel Droixte, «Langage et société dans l

4 Τσοπανάκης, Αγαπητός. «Η γλωσσική θεωρία του Κοραή και η γλώσσα του», σελ. 30–46.

5 Δημαράς (1984α), σελίδες 9–28. Δημαράς (1984β), σελίδες 91–95. Χόρροκς, Χόρροκς, Τζέφρυ (2006). Ελληνικά. Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της. μτφρ. Μελίτα Σταύρου, Μαρία Τζεβελέκου. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.σελίδες 617–623.

6 Τριανταφυλλίδης Μανόλης (1963). «Απολογία της Δημοτικής». Άπαντα Μανόλη Τριανταφυλλίδη. τ.4. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη. σελ. 127–128.---Bernal, Josep M. (2007), σελίδες 584 κ.εξ.

7 Ο Peter Mackridge γεννήθηκε στην Αγγλία το 1946. Φοίτησε στο St. Johns College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, όπου σπούδασε νεοελληνική και γαλλική φιλολογία. Με υποτροφία από το Queens College του ίδιου πανεπιστημίου έζησε τα χρόνια 1969-1972 στην Αθήνα, όπου έκανε έρευνα για τη διδακτορική διατριβή του, που είχε ως θέμα το ελληνικό μυθιστόρημα του μεσοπολέμου. Από το 1973 ως το 1980 ήταν Lecturer Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Kings College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ενώ από το 1981 ως τη συνταξιοδότησή του, το 2004, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου ήταν επίσης εταίρος (fellow) του St. Cross College.

Όλα αυτά τα χρόνια ασχολήθηκε με τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, και δημοσίευσε άρθρα για το Σολωμό, τον Καρυωτάκη, το προπολεμικό και μεταπολεμικό ελληνικό μυθιστόρημα και την ποντιακή διάλεκτο. Επίσης επιμελήθηκε την έκδοση των μυθιστορημάτων "Eroica" και "Στου Χατζηφράγκου" του Κοσμά Πολίτη στη σειρά "Νεά Ελληνική Βιβλιοθήκη" των εκδόσεων Ερμής, αρχικά, και του Βιβλιοπωλείου της Εστίας στη συνέχεια. Ο Peter Mackridge έχει ταξιδέψει σε πολλά μέρη της Ελλάδας, την οποία θεωρεί δεύτερη πατρίδα του.

8 Mackridge, Peter (1990). Η νεοελληνική γλώσσα. μτφρ. Κ.Ν. Πετρόπουλος. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. σελίδες 48–49.

9 Oι «Koλλυβάδες» με κορυφαίο τον Nικόδημο Aγιορείτη – έγραφαν και κήρυτταν στη ζωντανή λαϊκή γλώσσα της εποχής τους, επιτελώντας ταυτόχρονα τεράστιο μεταφραστικό έργο – μετέφεραν σε χυμώδη δημοτική κορυφαία πατερικά έργα και θρησκευτικά βιβλία της εποχής, μεγάλης λαϊκής κυκλοφορίας.

10 Μπαμπινιώτης Γεώργιος (2002). Συνοπτική ιστορία της Ελληνικής γλώσσας (ε΄ έκδοση). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σ. 183.

11 π. Γεωργίου Μεταλληνού, ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ, Εκδόσεις  ΑΚΡΙΤΑΣ, Αθήνα. ….

12 Το κίνημα των Κολλυβάδων υπήρξε ένα ανακαινιστικό κίνημα στους κόλπους της Εκκλησίας, που ξέσπασε το δεύτερο μισό του δεκάτου ογδόου αιώνος στον Άθωνα και αιτία είχε την διαμάχη για την τέλεση των μνημοσύνων τα Σάββατα ή τις Κυριακές. Η ονομασία «Κολλυβάδες» είναι σκωπτική και δόθηκε από τους αντιφρονούντες, αυτούς που έδειχναν ζήλο ανεπίγνωστο, αυτούς που ήθελαν να αποκόψουν τους Ορθοδόξους της εποχής τους από την ιερή ασκητική παράδοση της Εκκλησίας μας. Η λόγια τάξη των μοναχών, αυτών που έδειχναν ζήλο με επίγνωση, αφού στην φιλοσοφική τους παλέττα, έβαζαν τα χρώματα του περιορισμού των αναγκών του ανθρώπου και της αναζητήσεως μιας βαθύτερης εσωτερικής ησυχίας, υποστήριζε την τέλεση των μνημοσύνων τα Σάββατα, ημέρα ειδικά αφιερωμένη από την Εκκλησία μας για τους κεκοιμημένους.

Η τάξη των Κολλυβάδων συμπεριελάμβανε άνδρες φωτισμένους, πνευματικούς διδασκάλους και οδηγούς ψυχών απλανέστατους, αλλά και άνδρες οσίους με καθαρή εσωστρέφεια και αγωνιστικό φρόνημα, οι οποίοι ζούσαν μεν στη γη, στον ουρανό όμως είχαν το πολίτευμα. Η φιλοκαλική τους αναγέννηση, σύμφωνα με άρθρο του Ηγουμένου της Μονής Αγίου Γρηγορίου, του Αγίου Όρους, Οσιολογιωτάτου Γέροντος Γεωργίου Καψάνη, στόχευε στα εξής:

*Ανανέωση της αυθεντικής πνευματικής ζωής, καθώς οι ίδιοι, ασκητές και θεολόγοι, την βίωσαν και την δίδαξαν με τα θεόσοφα συγγράμματά τους.

*Αντίσταση στην αλλοτρίωση που προκαλούσε ο ευρωπαϊκός διαφωτισμός μεταξύ των Ορθοδόξων.

*Στήριξη στην πίστη των Ορθοδόξων λαών. Ανέγερση αναχώματος έναντι στην λατινική προπαγάνδα και τον προτεσταντικό προσηλυτισμό, με το θεολογικό έργο των προκρίτων Κολλυβάδων Πατέρων, με το οποίον η Ορθόδοξη Εκκλησιολογία εύρισκε την απαραίτητη για την εποχή εκείνη θεολογική κατοχύρωση.

*Αναπτέρωση του ηθικού των υποδούλων Ορθοδόξων και καλλιέργεια μαρτυρικού ήθους. Μη λησμονούμε ότι οι Κολλυβάδες Άγιοι υπήρξαν αλείπτες πολλών Νεομαρτύρων και ο Άγιος Νικόδημος ο συγγραφέας του «Νέου Μαρτυρολογίου» .

*Απόδειξη ότι με την πιστότητα στην Ορθόδοξη Παράδοση, δεν καλλιεργείται η μισαλλοδοξία και ο σκοταδισμός, αλλά επιβεβαιώνεται η διαχρονικότητα του Ευαγγελικού μηνύματος.

*Ανάγκη επανασυνδέσεως του κανόνος της προσευχής με τον κανόνα της πίστεως, δηλαδή επανεύρεση της αυθεντικότητος του λειτουργικού ήθους.

*Ανάδειξη νέων Αγίων στην Εκκλησία, αφού η ζωή των Κολλυβάδων Πατέρων ήταν προσανατολισμένη στην προοπτική της κατά χάριν θεώσεως. Έτσι πολλοί από αυτούς έδειξαν σημεία αγιότητος, αλλά και προέβαλαν με τα συγγράμματά τους την αγιότητα των Νεομαρτύρων καθώς και συγχρόνων Οσίων.( Πηγή: Κολλυβαδικό κίνημα – Κολλυβάδες Όσιοι Πατέρες | Πεμπτουσία..24 Ιουν 2017).