ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ:

Η ΔΟΞΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 1

«… Κι απ’ τη Χρυσή την Πύλη, σαν αρχάγγελος, τρανός αφέντης, ρήγας, αυτοκράτορας, εμπήκε μεσ’ την Πόλη, στην Αγιά Σοφιά. 2

Και χύνεται ο ήλιος της κορώνας του κι ανθίζει η Ρωμιοσύνη σαν τα λούλουδα και χάνεται ο Φράγκος σαν την καταχνιά!» (Κ. Παλαμάς)

 ΜΕΡΟΣ 3ο

Γ. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΣΤΗΝ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ

1. Γενικά

Τα λατινικά είναι η γλώσσα που ωμιλείτο αρχικώς στην περιοχή γύρω από την Ρώμη, το λεγόμενο Λάτιο. Αποτελούσε αρχικώς το γλωσσικό ιδίωμα μιας περιοχής που εκτεινόταν από τον κάτω ρου του Τίβερη έως το σημερινό Μόντε Αλμπάνο. Με τον καιρό, έγινε η γλώσσα των κατοίκων της Ρώμης και σιγά-σιγά κάλυψε ολόκληρη την επαρχία του Λατίου (Λατ. Latium, ιταλ. Lazio), οπότε πήρε το όνομα λατινική. Στην συνέχεια, επεκτάθηκε έξω από το Λάτιο, «έσβησε» τις γειτονικές διαλέκτους (σαβινική και μαρσική διάλεκτος), υπερίσχυσε της οσκικής και ουμβρικής γλώσσας, και, στα χρόνια του Χριστού, της βενετικής. Τέλος απορρόφησε την Ετρουσκική γλώσσα, την κελτική γλώσσα της κοιλάδας του Πάδου και της εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας (Gallia Cisalpina), καθώς και την μεσσαπική.

Η ομιλουμένη (δημώδης) Λατινική διέφερε από την λογοτεχνική κλασσική Λατινική στην προφορά, το λεξιλόγιο και την γραμματική. Κάποια χαρακτηριστικά της δημώδους Λατινικής δεν εμφανίστηκαν παρά στην ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

2. Οι Ιταλικές γλώσσες

Οι Ιταλικές γλώσσες είναι ομάδα γλωσσών που ανήκουν στην ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Διακρίνονται σε δύο κλάδους:

·  Οσκοουμβρικές ή Σαβελλικές

o Οσκική γλώσσα, μιλιόταν στην νοτιοκεντρική περιοχή της ιταλικής χερσονήσου.

o Ουμβρική γλώσσα (δεν πρέπει να συγχέεται με την ουμβρική διάλεκτο της σύγχρονης ιταλικής γλώσσας), ομιλούνταν στην βορειοκεντρική περιοχή της ιταλικής χερσονήσου.

·  Λατινοφαλισκικές

o Φαλισκική γλώσσα, ομιλούνταν στην περιοχή γύρω από το Φαλέριι Βέτερες (σύγχρονη Τσίβιτα Καστελάνα) βόρεια της πόλης της Ρώμης.

o Λατινική γλώσσα, ωμιλείτο στην δυτικοκεντρική Ιταλία, δια των ρωμαϊκών κατακτήσεων διεδόθη σε όλην την αυτοκρατορία και πέρα από αυτή.

3.  Οι Ρωμανικές Γλώσσες

Ρωμανικές γλώσσες (επίσης Λατινογενείς ή Νεολατινικές γλώσσες) ονομάζονται οι γλώσσες που είναι θυγατρικές της Λατινικής. Οι γλώσσες αυτές πήραν μορφή σταδιακά μετά την αποσύνθεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και προήλθαν από την ομιλουμένη δημώδη Λατινική, δηλαδή την γλώσσα που μιλούσαν οι στρατιώτες, οι άποικοι και οι δούλοι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η δημώδης Λατινική διέφερε από τα κλασικά Λατινικά των λογίων Ρωμαίων.

Ορισμένες λατινογενείς γλώσσες συγκαταλέγονται σε αυτές με τους περισσότερους ομιλητές παγκοσμίως: (Ισπανική, Πορτογαλική, Γαλλική).

Μεταξύ του 200 π.Χ. και 100 μ.Χ., η επέκταση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, συνεπικουρούμενη και από την πολιτική που ακολουθούσε σε θέματα δημοσίας διοικήσεως και εκπαιδεύσεως, είχε ως αποτέλεσμα να γίνει η "δημώδης" Λατινική, κυρίαρχη γλώσσα από την Ιβηρική χερσόνησο έως τις δυτικές ακτές της Μαύρης θάλασσας.

Παρά την πτώση, της πάλαι ποτέ κραταιάς Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας της παλαιάς Ρώμης, και τις επιδρομές διαφόρων λαών, τον 5ο αιώνα μ. Χ. αιώνα, η Λατινική συνέχισε να oμιλείται σε όλη την Ευρώπη, κυρίως την Δυτική, και αποτέλεσε την βάση για τις σύγχρονες Ρωμανικές γλώσσες,3 σε φωνολογικό, μορφολογικό, λεξιλογικό και συντακτικό επίπεδο, οι οποίες δέχτηκαν και αρκετές εξωτερικές επιρροές, όπως: Τα Γαλλικά από τα Κελτικά και τα Γερμανικά, τα Ρουμανικά από τις σλαβικές γλώσσες και τα ελληνικά και τα Ισπανικά από τα Αραβικά.4

4.  Προέλευση του λατινικού αλφαβήτου

Η άποψη πως τα Λατινικά ήταν η μοναδική γλώσσα των αρχαίων Ρωμαίων, είναι αβάσιμη και ανακριβέστατη.

Αλλά και αυτό να ίσχυε, τι θα σήμαινε; Μήπως θα πρέπει να υπενθυμίσουμε πως ένα (μεγάλο) μέρος των ηρώων της επαναστάσεως του 1821 ή του Μακεδονικού Αγώνος, ήταν μη ελληνόφωνοι Έλληνες; Ας δούμε όμως , ποια πραγματικά ήταν η γλώσσα των πολιτών της αρχαίας Ρώμης, αρχίζοντας από λεγόμενο ρωμαϊκό ή λατινικό αλφάβητο.

Το λατινικό αλφάβητο, κατά την επικρατέστερη θεωρία, προέρχεται από το ελληνικό και κατά άλλους από το ετρουσκικό αλφάβητο. Κατά τον Σουηδό γλωσσολόγο Harald Hammarstrom, τα γράμματα B, D, O, X κατάγονται από κάποιο ελληνικό αλφάβητο της κάτω Ιταλίας. Όμως, υπάρχουν και ετρουσκικά αλφαβητάρια που περιλαμβάνουν τα γράμματα B, D, O, X.

Ο Γερμανός Ετρουσκολόγος Helmut Rix,5 υποστηρίζει ότι οι φωνητικές αξίες αυτών των τεσσάρων γραμμάτων στα λατινικά πρέπει να αποδοθεί σε ελληνική επίδραση. Είναι πιθανόν, τα γράμματα αυτά να ήταν ήδη παρόντα στο ετρουσκικό αλφάβητο, την εποχή που το δανείστηκαν οι Ρωμαίοι.

Σύμφωνα και με τον καθηγητή Γλωσσολογίας και τ. πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιο Μπαμπινιώτη, το λατινικό αλφάβητο είναι το δυτικό ελληνικό αλφάβητο τής Χαλκίδας, που μεταφέρθηκε στην Ιταλία και διαδόθηκε από τους Ρωμαίους και τούτο διδάσκεται από πολλούς έγκριτους γλωσσολόγους.

Κατά τον Bρετανό μελετητή Eric Havelock (1903-1988), «Το Ελληνικό αλφάβητο εισάγεται στην σκηνή ως δημιούργημα εκρηκτικής χρονολογίας, επαναστατικό στην επίδρασή του επί τού ανθρωπίνου πολιτισμού, μη δυνάμενο να συγκριθεί μέ οποιαδήποτε άλλην εφεύρεσιν…. Το Ρωμαϊκό και το Κυριλλικό αλφάβητο δεν είναι παρά παραλλαγές του..».6

Κατά τον I. J. Gelb, καθηγητή στo πανεπιστήμιο τού Σικάγου, «Οι λαοί που διέθεταν γραφή, είχαν συλλαβικά ή ημισυλλαβικά συστήματα. Μόνον οι Έλληνες δημιούργησαν αληθινό αλφάβητο φθογγολογικό – φωνολογικό, από το οποίο διεσκευάσθησαν όλα τα Ευρωπαϊκά αλφαβητικά συστήματα. Τα προελληνικά συστήματα προσπάθησαν να μιμηθούν την γλώσσα όπως ομιλείται...».7

«The historical consequences are vast. In effect, the ancient Greeks thus developed the first “pure” alphabetic system. One linguist (Gelb 1963:184) has described this development as “the last important step in the history of writing.” He adds that, “from the Greek period up to the present, nothing new has happened in the inner structural development of writing.” In other words, the Greek alphabet “conquered the world,” since “we write consonants and vowels in the same way as the ancient Greeks did.” Performance and Text in Ancient Greece…»8

 «Η Ελληνική, η πιο αποχρωστική, η πιο λεπτή, η πιο επιστημονική απ’ όλες τίς αρχαίες γλώσσες, εξελίχθηκε πολλούς αιώνες πριν από την Λατινική» (André  Lefevere).

«Ει οι θεοί διαλέγονται την των ‘Ελλήνων γλώττα χρώνται» (Εάν οι Θεοί ομιλούν, χρησιμοποιούν την γλώσσα των Ελλήνων) [Κικέρων].

Όλοι γνωρίζουμε ότι πολλές Ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν τις ρίζες τους στα Λατινικά. Αυτό που ίσως μερικοί αγνοούν, είναι ότι τα ίδια τα Λατινικά έχουν βασιστεί πάνω στα Ελληνικά. Από το ίδιο το αλφάβητο (οι Ρωμαίοι πήραν αυτούσιο και απαράλλακτο το Χαλκιδικό αλφάβητο), μέχρι και την πλειοψηφία του λεξιλογίου.

Πριν ο Κικέρων, ο δημιουργός ουσιαστικά της Λατινικής γλώσσας, έρθει στην Ελλάδα για να σπουδάσει, οι Ρωμαίοι είχαν μερικές εκατοντάδες μόνο λέξεις με αγροτικό, οικογενειακό και στρατιωτικό περιεχόμενο. Όταν επέστρεψε στην Ρώμη, πήρε μαζί του κάποιες χιλιάδες Ελληνικές λέξεις δηλωτικές πολιτισμού και ένα «κλειδί» με το οποίο πολλαπλασίασε την αξία και την σημασία τους. Το «κλειδί» αυτό ήταν οι προθέσεις. Για του λόγου το αληθές, να αναφέρουμε ότι το ιστορικό αυτό γεγονός το έχει τονίσει και ο διάσημος Γάλλος γλωσσολόγος Meillet: «Τα Λατινικά ως λόγια γλώσσα, είναι ανάτυπο των Ελληνικών».9  

Ο Κικέρων μεταφέρει στην Λατινική, την Ελληνική ρητορική και φιλοσοφία. Ο Χριστιανισμός ακολούθως συνετέλεσε και αυτός στην επίδραση των Ελληνικών επί των Λατινικών. Το Λατινικό λεξιλόγιο είναι μετάφραση του αντιστοίχου Ελληνικού, και γι’ αυτό τα Λατινικά δεν παραμέρισαν τα Ελληνικά στην Ανατολή. Διότι η μίμηση δεν είχε αρκετό γόητρο ώστε να αντικαταστήσει το πρωτότυπο.».10

Η θεωρία ότι το λατινικό αλφάβητο βασίστηκε κυρίως στο ετρουσκικό στηρίζεται στην φωνητική αξία του γράμματος C. Οι Ετρούσκοι δεν είχαν ηχηρά οδοντικά σύμφωνα, και γι’ αυτό ο χαρακτήρας C (προερχόμενος από το ελληνικό γάμμα) χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει το άηχο K της ετρουσκικής και της λατινικής.

Ο J. Jensen σημειώνει ότι, η αρχική χρήση των γραμμάτων C, K, Q προήλθε από την ετρουσκική: C εμπρός από /e και i/, K εμπρός από /a/, Q εμπρός από τα /u και o/. Συνεπώς τα γράμματα αυτά δηλώνουν διαφορετικά αλλόφωνα (allophones) του /k/. Αυτοί οι ορθογραφικοί κανόνες οφείλονται στα ονόματα εκείνων των γραμμάτων: γάμμα ή γέμμα, κάππα, κόππα ή κούπα (quppa). Στην ετρουσκική δεν υπήρχε φθόγγος /o/, γι’ αυτό το Q χρησιμοποιήθηκε εμπρός από τα /o/ και /u/ της λατινικής. Τα Y και Z είναι μεταγενέστερες προσθήκες από το ελληνικό αλφάβητο.

Κατά τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό Πλούταρχο, το G δημιουργήθηκε περί τον 3ο αι. π.Χ. από τον απελεύθερο Spurius Carvilius Ruga, με τροποποίηση του C. Στην ετρουσκική και λατινική, το δίγαμμα (F) δήλωνε το φθόγγο /w/ αλλά τελικά οι Ρωμαίοι απλοποίησαν τον συνδυασμό H-/f/ σε F /f/. Τα ημίφωνα /w, j/ και τα φωνήεντα /u, u:, i, i:/ γράφονταν με τα αντίστοιχα γράμματα, δηλαδή τα V και I αντίστοιχα.

Ο Ντέηβιν Ριτζγουαίη, στην πραγματεία του «ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ» τονίζει:

«Οι σχέσεις με την Δύση υπήρξαν ένα εκπληκτικό κατόρθωμα των Ελλήνων για το οποίο καμιά πραγματεία δεν μπορεί να θεωρηθεί ως η τελευταία λέξη. Ο όγκος των αρχαιολογικών μαρτυριών πολλαπλασιάζεται συνεχώς στις Πιθηκούσες (νησάκια της Ιταλίας στις ακτές της Καμπανίας) και είναι δυνατόν νεώτερες ανασκαφές να καταστήσουν ξεπερασμένα ανά πάσα στιγμή τα όσα γράφονται. Η ταξινόμηση των μυκηναϊκών θραυσμάτων και των μινωικών κεραμικών που ανασύρονται είναι πολύ δύσκολη.

Επιβεβαίωση όλων αυτών έχουμε στην εισαγωγή του λατινικού Λεξικού: «Το λατινικό λεξιλόγιο είναι μετάφραση του αντίστοιχου ελληνικού. Η λατινική, γλώσσα λαού αγροτικού, επήρε από την ελληνική όλο το αφηρημένο και τεχνικό λεξιλόγιο. Σε κάθε χρονική στιγμή της ιστορίας διακρίνονται νέες εισροές εκ της ελληνικής».

5.   Το Χαλκιδικόν Αλφάβητον 11

Η αρχαία πόλη στην θέση Βιγλατούρι της Κύμης, που η αρχαιολογική σκαπάνη της αρχαιολόγου Έφης Σακελλαράκη έφερε στο φως, δεν είναι άλλη από την αρχαία Κύμη. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της ανασκαφής έρχονται να επιβεβαιώσουν την ήδη υπάρχουσα άποψη, ότι το ιδιότυπο αλφάβητο της αρχαίας Κύμης είναι το λατινικό αλφάβητο.

Το αλφάβητο αυτό όπου το Σ γράφεται ως C, το Γ ως G, το Δ ως D, το Ξ ως X, το Ρ ως R, και το Υ ως U, αποτέλεσε την βάση, πάνω στην οποίαν κτίστηκε το λατινικό αλφάβητο. Αλλά και άλλες πόλεις της Ευβοίας, όπως η Ερέτρια και η Χαλκίδα είχαν το ίδιο αλφάβητο. Ακόμη φαίνεται ότι μέχρι να επικρατήσει οριστικά το Ιωνικό αλφάβητο, κυκλοφορούσαν και άλλα.

Το Χαλκιδικό αλφάβητο αποτελεί παραλλαγή του Ελληνικού, δημιουργήθηκε στην Χαλκίδα, μεταφέρθηκε στην αποικία Κύμη στην Ιταλία και από εκεί με μικρές διαφοροποιήσεις στους Ετρούσκους, αποτελώντας ουσιαστικά τον πρόγονο του πλέον χρησιμοποιούμενου αλφάβητου παγκοσμίως σήμερα, του λατινικού.

Ευβοείς και κυρίως Κυμαίοι περί το 770 και 760 π.Χ. ίδρυσαν στην Νότια Ιταλία την πρώτη τους αποικία στην νήσο Πιθηκούσες. Λίγα χρόνια αργότερα οι Πιθηκούσιοι ιδρύουν στην ηπειρωτική Ιταλία, την Κύμη (σημερινή Κούμα). Η πόλις είχε μια φυσική ακρόπολη, και ήταν απρόσιτη από τις τρεις μεριές.

Νέοι άποικοι από την Εύβοια, και την Τανάγρα αύξησαν τον πληθυσμό της. Μέχρι το 600 π.Χ. οι Κυμαίοι απλώνονταν βορείως στα Φλεγραία πεδία, που πλαισίωναν από βορρά τον κόλπο της Νεαπόλεως. Στην συνέχεια σε συνεργασία με τους Ροδίους, ιδρύουν την Παρθενόπη, προκάτοχο της σημερινής Νεαπόλεως. Στο ίδιο διάστημα εποικίζουν τα νησιά του κόλπου, Πανδάτειρα και Ποντία, που ονομάζονταν και Καπρέα (σημερινή ονομασία, Κάπρι).

Μετακομίζοντας στην νέα τους πατρίδα οι Κυμαίοι, φαίνεται ότι έφεραν και το αλφάβητο τους. Την άποψη αυτή ενισχύει ένα ποτήρι του 8ου αιώνα π.Χ. προερχόμενο από τάφο που βρέθηκε στις Πιθηκούσες. Το γνωστό ποτήρι του Νέστορα, που έχει επιγραφή με χαρακτήρες από το αλφάβητο της Κύμης, και θεωρείται ως η αρχαιότερη ελληνική επιγραφή, με φωνήεντα, που βρέθηκε στην Δύση.

Η επιγραφή στο ποτήρι του Νέστορα από τις Πιθηκούσες

Το κύπελλο, φτιάχτηκε στην Ρόδο, κατά το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα π.Χ., και βρέθηκε σ' έναν τάφο στις Πιθηκούσσες, την πρώτη ελληνική αποικία σε έδαφος ιταλικό, στο νησί που σήμερα ονομάζεται Ίσκια.

Στο ποτήρι αυτό διαβάζει κανείς: «Νέστορος ειμί εύποτον ποτήριον· ος δ' αν τούδε πίησι ποτηρίου αυτίκα κήνον ίμερος αιρήσει καλλιστεφάνου Αφροδίτης» («Είμαι το γλυκόπιοτο ποτήρι του Νέστορα· όποιος πιει από αυτό το ποτήρι, αυτόν αμέσως θα τον κυριεύσει ο πόθος της Αφροδίτης με το όμορφο στεφάνι»).

Αυτή η αναφορά στον Νέστορα αποδεικνύει ότι τα ομηρικά έπη ήταν πασίγνωστα στους Κυμαίους από τον 8ον π.Χ. αιώνα.

Από τους Κυμαίους πήραν το αλφάβητο οι Ετρούσκοι, οι Τυρρηνοί και μετά οι Λατίνοι. Τα παραπάνω επιβεβαιώνει, μεταξύ των άλλων, ο Αμερικανός ιστορικός Will Durant:

«Το αλφάβητό μας προήλθε από την Ελλάδα διά της Κύμης και της Ρώμης. Η γλώσσα μας βρίθει Ελληνικών λέξεων. Η επιστήμη μας εσφυρηλάτησε μια διεθνή γλώσσα διά των ‘Ελληνικών όρων. Η γραμματική μας και η ρητορική μας ακόμα και η στίξις και η διαίρεσις εις παραγράφους είναι ‘Ελληνικές εφευρέσεις. Τα λογοτεχνικά μας είδη είναι ‘Ελληνικά, το λυρικό, ή ωδή, το ειδύλλιον, το μυθιστόρημα, η πραγματεία, η προσφώνηση, η βιογραφία, η ιστορία και προ παντός το δράμα. Και όλες αυτές οι λέξεις είναι Ελληνικές. Οι όροι και οι μορφές τού συγχρόνου δράματος είναι Ελληνικές».

Ο Γάλλος Ακαδημαϊκός Πολ Φορ ( Paul Fort), έγραψε: «Ποιος δεν ξέρει ότι το ετρουσκικό αλφάβητο είναι όλο δανεισμένο από τους Έλληνες της Κύμης».

Ο Ιταλός συγγραφέας Βαλέριο Μονφρέντι, γράφει: «Η αρχαιολογία, στην περίπτωση της Πιθηκούσας είναι σε θέση όχι μόνο να επιβεβαιώσει το δεδομένο της γραπτής παραδόσεως, αλλά επίσης, απροσδόκητα να αποκαλύψει ξανά το πολιτισμικό εύρος των αποικιών».

Και συνεχίζει: Γι’ αυτό μπορούμε να πούμε, πως όλοι οι Ιταλοί σε κάποια περίοδο της ιστορίας υπήρξαμε ­ και ίσως είμαστε ακόμα ­ Ελληνες» (Βαλέριο Μανφρέντι, στο βιβλίο του «Έλληνες της Δύσης»).

Το Ελληνικό αλφάβητο άρχισε να χρησιμοποιείται περί το 800 π.Χ. Αρκετές ήταν οι παραλλαγές του στις διάφορες πόλεις της Ελλάδας και μία από αυτές ήταν και η Χαλκιδική γραφή που άρχισε να χρησιμοποιείται στην Χαλκίδα περίπου το 770 π.Χ. Κοινό αλφάβητο με ελάχιστες διαφοροποιήσεις είχαν και στην Ερέτρια την ίδια εποχή.

Το Χαλκιδικό αλφάβητο έχει ομοιότητες με αυτό της Ρόδου και της Κρήτης καθώς και με της Βοιωτίας. Θεωρείται πιθανό ότι έχει επηρεαστεί και από τα αλφάβητα αυτών των περιοχών, είτε λόγω της γειτνιάσεως (Βοιωτία) είτε λόγω των επαφών που είχαν οι Ευβοείς ναυτικοί με αυτές τις περιοχές (Ρόδος και Κρήτη).

Το Χαλκιδικό είχε διαφοροποιήσεις από το Ελληνικό με πιο εμφανείς στο ελληνικό Γ το οποίο γραφόταν όπως το λατινικό C, το Δ που γραφόταν όπως το λατινικό D, το Λ που γραφόταν όπως το λατινικό L, το Π που γραφόταν με στρογγυλεμένο το πάνω μέρος πλησιάζοντας το λατινικό γράμμα P και το Ρ που είχε μία επιπλέον ουρά προς τα δεξιά όπως το λατινικό R.

Το αλφάβητό τους, επί Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας καθιερώθηκε σε όλον τον δυτικόν κόσμον, ως Ρωμαϊκό. Το Χαλκιδικό αλφάβητο περιείχε 7 γράμματα του λεγομένου, πλέον, λατινικού αλφαβήτου: C, D, F (δίγαμμα), L, P, R, και S!!! Τα αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαιώνουν παντοιοτρόπως ότι το ιδιότυπο «χαλκιδικό» αλφάβητο, στο οποίο το Σ γραφόταν ως C, το Δ ως D, το Ξ ως Χ, το Ρ ως R και το Υ ως U, είναι το λατινικό (ετρουσκικό) αλφάβητο.

Η μεγάλη σπουδαιότητα του Χαλκιδικού αλφάβητου έγκειται στο γεγονός ότι μέσω των αποικιών των Χαλκιδέων και των υπόλοιπων Ευβοέων στην Ιταλία και ιδιαίτερα την αποικία των Χαλκιδέων και Ερετριέων Κύμη, το Χαλκιδικό αλφάβητο εξαπλώθηκε πέρα από τα σύνορα της Εύβοιας και της Ελλάδας.12

Σήμερα, το λατινικό αλφάβητο έχει καθιερωθεί με τα εξής 26 γράμματα:

Μεγαλογράμματη Μορφή (ονομάζονται επίσης κεφαλαία ή μεγάλα γράμματα)

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Μικρογράμματη Μορφή (ονομάζονται επίσης πεζά ή μικρά γράμματα)

a

b

c

d

e

f

g

h

i

j

k

l

m

n

o

p

q

r

s

t

u

v

w

x

y

z

6. Το Ετρουσκικό αλφάβητο

Η ετρουσκική γλώσσα ωμιλείτο στην περιοχή που άκμασε ο ετρουσκικός πολιτισμός (1200-550 π.Χ.), στην σημερινή βορειοδυτική Ιταλία και την Κορσική. Ήταν μία γλώσσα η οποία δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως. Μέχρι σήμερα είναι γνωστές με βεβαιότητα μερικές εκατοντάδες λέξεις. Τελικά τα ετρουσκικά είχαν αντικατασταθεί πλήρως από τα λατινικά μέχρι το 550 π.Χ., αφήνοντας μόνο μερικές δάνειες λέξεις στα λατινικά..

Τα ετρουσκικά γράφονταν με το Χαλκιδικό αλφάβητο το οποίον δανείστηκαν οι Ετρούσκοι (Rasna ή Rasenna στα ετρουσκικά) από τις ελληνικές αποικίες στην Ιταλία και Σικελία. Από το ετρουσκικό σύστημα γραφής προήλθε με την σειρά του το λατινικό αλφάβητο. Προς το τέλος της υπάρξεως των ετρουσκικών, οι μόνοι πού ήξεραν να τα διαβάζουν ήταν μερικοί φυσιοδίφες Ρωμαίοι. O τελευταίος καταγεγραμμένος που ήξερε να διαβάζει ετρουσκικά, ήταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κλαύδιος (10 π.Χ.-54 μ.Χ.) ο οποίος μάλιστα είχε γράψει ένα έργο είκοσι τόμων ''τα ετρουσκικά''. Είχε συγγράψει και ένα ετρουσκικό λεξικό αφού είχε συμβουλευτεί κάποιους ηλικιωμένους, τελευταίους φυσικούς ομιλητές της ετρουσκικής γλώσσας. Δυστυχώς το έργο αυτό χάθηκε.

Αξιοσημείωτο είναι ,επίσης, το γεγονός ότι η γλώσσα της Στήλης της Λήμνου, μιας επιγραφής γραμμένης στο ελληνικό αλφάβητο αλλά σε άγνωστη γλώσσα, φαίνεται να σχετίζεται με την ετρουσκική.

Το Χαλκιδικό αλφάβητο υιοθετήθηκε από τους Ετρούσκους και από εκεί εξελίχθηκε στο λατινικό αλφάβητο, σύμβολα του οποίου σήμερα συναντάμε παντού στην καθημερινότητα μας από το πληκτρολόγιο του ηλεκτρονικού υπολογιστή, στον περιοδικό πίνακα, στα σήματα της τροχαίας, κ.α.

Εδώ αξίζει να τονίσουμε το παράδοξο ότι, στην γενέτειρα αυτού του σημαντικού αλφάβητου, την Χαλκίδα, γνωρίζουμε ελάχιστα για αυτό και η μοναδική αναφορά στο αρχαιολογικό μουσείο της πόλεως αμφισβητεί ότι αποτέλεσε πρόδρομο του λατινικού, με την ακόλουθη σημείωση: «Παλαιότερα πιστευόταν ότι το Χαλκιδικό αλφάβητο επηρέασε εκείνο των Ετρούσκων στην Ιταλία και έτσι έγινε πρόδρομος του λατινικού αλφάβητου. Σήμερα αυτή η άποψη δεν θεωρείται απολύτως βέβαιη».

Οι εγκέφαλοι που κατέληξαν στο παραπάνω επιγραμματικόν συμπέρασμα ΟΥΔΕΠΟΤΕ αιτιολόγησαν επιστημονικώς που εστηρίχθησαν και συνήγαγον το συμπέρασμά τους.

Την απάντηση όμως σ’ αυτούς, δίδουν η αρχαιολογία, η παγκόσμια γραμματεία αλλά και  οι καθηγητές Μπαμπινιώτης, Βερέμης και άλλοι Έλληνες πανεπιστημιακοί και γλωσσολόγοι, Ιταλικές και διεθνείς πηγές, οι οποίοι αναφέρουν το Χαλκιδικό αλφάβητο, ως τον πρόγονο του λατινικού χωρίς αμφισβήτηση.

7.   Ιστορία της Λατινικής Γραφής και γραμματικής 13

Σύμφωνα με την πιθανώτερη εκδοχή, οι Λατίνοι πήραν την γραφή από τους Έλληνες μέσω των Ετρούσκων, κάπου τον 7o-6o π.Χ. αι., κάτι που πιστοποιείται σαφώς και από τα εξής:

1) Στην λατινική και γενικώς στις ιταλικές γλώσσες και διαλέκτους δεν υπάρχει η λέξη «φθόγγος». Απλώς στην λατινική γραφή, υπάρχουν γράμματα για τα σύμφωνα και τα φωνήεντα.

2) Οι γραμματικοί όροι της λατινικής γραμματικής είναι ελληνικές λέξεις, πρβλ: γραμματική > grammatica,   αλφάβητο > alfabeto, ορθογραφία >  orthografia, κόμμα > comma, δίφθογγοι > diphthogi, συλλαβή > syllaba....

3) Τα βασικά ρήματα, με κυριότερο  το ἐστί: est, τις αντωνυμίες, όπως ἐγώ: ego, κλπ..έχουν ελληνική προέλευση.

 4)  Τα γράμματα του λατινικού αλφάβητου είναι ίδια ακριβώς με αυτά του αρχαίου Αττικού και  Χαλκιδικού αλφάβητου.

5)  Η λατινική γραφή, ενώ δεν έχει ορθογραφικό σύστημα γραφής (τα ομόφωνα γράμματα  ω & ο, ε & αι, ι & η & υ & οι…) καταγράφει πολλές λέξεις για λόγους ετυμολογικής κατανοήσεως ή διακρίσεώς τους από άλλες ομόηχες ως έχουν στην ελληνική γραφή: Γραικία > Graecia,   Φοίνιξ > Phoenix, γραμματική > grammatica....

ΑΡΧΑΙΑ ΙΤΑΛΙΚΑ ΑΛΦΑΒΗΤΑ

Ancient Latin (Από επιγραφές του 7ου - 6ου π.Χ. αι.)

 

Faliscan (Από επιγραφές του 400 – 250 π.Χ.)

Middle Adriatic / South Picene

North Picene

ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ.

Έχει 23 ψηφία τα εξής: A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X Y Z.

Επειδή στην γραφή με λατινικούς χαρακτήρες υπάρχει δυσαρμονία μεταξύ προφοράς και γραφής, λόγω ιστορικής γραφής (πρβλ π.χ. στην αγγλική τη λέξη idea,  λέξη προερχόμενη από την ελληνική λέξη «ιδέα», η οποία ενώ προφέρεται «αϊντία», γράφεται idea ), πολλά λεξικά των γραφών αυτών για υπόδειξη της ορθής προφοράς των λέξεων έφτιαξαν και χρησιμοποιούν τα καλούμενα φωνητικά σύμβολα (Phonetic symbols).14

Φιλόλογοι και γλωσσολόγοι από όλον τον κόσμο έχουν καταλήξει στην άποψη ότι η λατινική γλώσσα είναι παρακλάδι της ελληνικής. Οι ίδιοι οι Λατίνοι και οι λατινογενείς χώρες γενικότερα, όχι μόνο δεν το αρνούνται αλλά αντιθέτως νιώθουν περήφανοι γι’ αυτό και με κάθε ευκαιρία το προβάλλουν. Μόνο εμείς καταβάλλουμε συνεχώς κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να θάψουμε την ιστορία μας και σ’αυτό το θέμα που μετρά χιλιετίες.

Η λατινική γλώσσα, δεν θεωρείτο ξένη για τους αρχαίους Έλληνες. Ο ρήτορας Κουϊντιλιανός, φρονεί πως η «Αιολική» ελληνική διάλεκτος, είναι η πιο κοντινή στην Λατινική.

Επίσης, ο Διονύσιος ο Αλικαρνασευς, ο Έλληνας ιστορικός της Ρωμαϊκής αρχαιολογίας, γράφει:

«Η γλώσσα, η οποία ομιλείται απο τους Ρωμαίους, είναι ούτε τελείως ξένη (βαρβαρη), ούτε τελείως Ελληνική. Είναι ένα μείγμα των δύο, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας είναι Αιολική και το μόνο μειονέκτημα που έχουν από την επιμειξία με άλλα έθνη είναι ότι δεν προφέρουν όλους τους φθόγγους σωστά.»15

Τα γράμματα της λατινικής αλφαβήτου περιέχονται στην γραφή γραμμική Β΄ της υστεροελλαδικής ή μυκηναϊκής εποχής (1600 – 1100 π.Χ.) Στην Πύλο βρέθηκαν πινακίδες γραμμικής Β΄ που ανάγονται στο 1200 π.Χ. Αυτές αποκρυπτογραφήθηκαν το 1952 από τον Άγγλο αρχιτέκτονα και γλωσσολόγο Μάϊκλ Βέντρις (1922 – 1956). Η γραφή αυτή αποτελείται από 87 σύμβολα, κυρίως συλλαβών. Η γραμμική Β΄ ανάγεται στους Αχαιούς που δημιούργησαν  τον υστεροελλαδικό πολιτισμό και μετέδωσαν την γραφή αυτή και σε άλλα μέρη της Ελλάδος (Μυκήνες, Θήβα, Τίρυνθα, Αμύκλες, Ορχομενός, ακρόπολη στην Κωπαΐδα και Πύλος), καθώς και στην Κρήτη, περίπου το 1450 π.Χ.

Στην γραμμική γραφή Β΄ υπάρχουν  ήδη τα γράμματα που χρησιμοποίησαν οι Λατίνοι.

Αυτό, σύμφωνα με τις έρευνες, μπορούμε να το δούμε στις λέξεις Wάναξ / qa-si-re-u (δηλ βασιλιάς) και EΛAWON (σημαίνει: έλαιον, λάδι). Τα υπόλοιπα γράμματα της λατινικής αλφαβήτου είναι κοινά με τα αντίστοιχα ελληνικά, ακόμα και τα γράμματα S (ως κεφαλαίο το έγραφαν έτσι οι αρχαίοι Έλληνες), L και V, όπως έχουν διασωθεί σε επιγραφές, παπύρους, περγαμηνές, πινακίδες και γράμματα χαραγμένα σε αγγεία.

Η  σύγχρονη γλωσσολογία, έχει αποφανθεί πλέον πως η συγγένεια μεταξύ Ελληνικών και Λατινικών οφείλεται στην κοινή τους Ινδοευρωπαϊκή ρίζα. Αυτή η συγγένεια φαίνεται καθαρότατα στον τρόπο κλίσεως της λέξεως «φέρω», ο οποίος είναι  πανομοιότυπος στα Ελληνικά και τα Λατινικά.

Η Ελληνική γλώσσα είναι μητέρα της Λατινικής και όλων των γνωστών Ευρωπαϊκών γλωσσών της προχριστιανικής και μεταχριστιανικής (μέχρι την άλωση της Πόλης)!!!. Ιδού ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:16

Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία ο Δίας ετιμώρησε την Ήρα «εις απομόνωσιν». Είναι η τιμωρημένη Ήρα, δηλαδή «Ήρα Μονία». Οι Ρωμαίοι έκοψαν νομίσματα με την εικόνα αυτή, την «Ήρα Μονία». Τα νομίσματα αυτά οι Λατίνοι τα ονόμασαν MONETA. Έτσι προήλθαν οι ονομασίες MONETA, MONNAIE, MONEDA, MONETEN.

Στο λατινοελληνικό λεξικό έχουμε: Moneta, ae= Μονήτα (Επίκληση της Ήρας). Το εν Ρώμη τέμενος της Μονήτης Ήρας (= της τιμωρημένης από τον Δία Ήρας). Στο τέμενος αυτό ήταν το αργυροκοπείον, δηλαδή το νομισματοκοπείον. Τελικά η λέξη μονέτα εσήμαινε αργύριον, νόμισμα. Στα αγγλικά είναι γνωστά τα MONEY (=μάνεϋ). Έτσι δημιουργήθηκε στην Οικουμενική η πανίσχυρη σημερινή «αξία» το MONEY, που η εκφορά του θυμίζει την ελληνική λέξη «μόνη».

Επιβεβαίωση: Money [ME moneye, fr. MF moneie, fr. L moneta mint money].  17

8.  Συμπεράσματα:

- Το λατινικό αλφάβητο, κατά την επικρατέστερη θεωρία, προέρχεται από το ελληνικό και κατά άλλους από το ετρουσκικό αλφάβητο. Αλλά και αν δεχθούμε ότι ισχύει η δεύτερη εκδοχή, πάλι η προέλευσή του είναι ελληνική αφού και το ετρουσκικό αλφάβητο, προέρχεται από το ελληνικό.

Τα ετρουσκικά γράφονταν με το Χαλκιδικό αλφάβητο το οποίον δανείστηκαν οι Ετρούσκοι (Rasna ή Rasenna στα ετρουσκικά) από τις ελληνικές αποικίες στην Ιταλία και Σικελία. Από το ετρουσκικό σύστημα γραφής προήλθε με την σειρά του το λατινικό αλφάβητο.

Δηλαδή, το λατινικό αλφάβητο είναι το δυτικό ελληνικό αλφάβητο της Χαλκίδας, που μεταφέρθηκε στην Ιταλία και διαδόθηκε από τους Ρωμαίους και τούτο διδάσκεται από πολλούς έγκριτους γλωσσολόγους.

-Το Λατινικό λεξιλόγιο είναι μετάφραση του αντιστοίχου Ελληνικού, και γι’ αυτό τα Λατινικά δεν παραμέρισαν τα Ελληνικά στην Ανατολή. Διότι η μίμηση δεν είχε αρκετό γόητρο ώστε να αντικαταστήσει το πρωτότυπο.

-Η λατινική, γλώσσα λαού αγροτικού, επήρε από την ελληνική όλο το αφηρημένο και τεχνικό λεξιλόγιο. Σε κάθε χρονική στιγμή της ιστορίας, διακρίνονται νέες εισροές εκ της ελληνικής.

Η λατινική γλώσσα, δεν θεωρείτο ξένη για τους αρχαίους Έλληνες. Ο ρήτορας Κουϊντιλιανός, φρονεί πως η «Αιολική» ελληνική διάλεκτος, είναι η πιο κοντινή στην Λατινική.

-Μεταξύ του 200 π.Χ. και 100 μ.Χ., η επέκταση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, συνεπικουρούμενη και από την πολιτική που ακολουθούσε σε θέματα δημοσίας διοικήσεως και εκπαιδεύσεως, είχε ως αποτέλεσμα να γίνει η "δημώδης" Λατινική, κυρίαρχη λαϊκή γλώσσα από την Ιβηρική χερσόνησο έως τις δυτικές ακτές της Μαύρης θάλασσας.

-Φιλόλογοι και γλωσσολόγοι από όλον τον κόσμο, έχουν καταλήξει στην άποψη ότι η λατινική γλώσσα είναι παρακλάδι της ελληνικής. Οι ίδιοι οι Λατίνοι και οι λατινογενείς χώρες γενικότερα, όχι μόνο δεν το αρνούνται αλλά αντιθέτως νιώθουν περήφανοι γι’ αυτό και με κάθε ευκαιρία το προβάλλουν. Μόνο εμείς καταβάλλουμε συνεχώς κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να θάψουμε την ιστορία μας που μετρά χιλιετίες.

Από τα παρατεθέντα επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, συμπεραίνεται, ότι οι Έλληνες δεν είναι μόνον οι πρόγονοι των αρχαίων Ρωμαίων, αλλά και οι γεννήτορες ή δημιουργοί του λατινικού αλφαβήτου και της λατινικής γραφής.

Συνεχίζεται

1 α. Η βιβλιογραφία από την οποίαν αντλήθηκαν τα στοιχεία της παρούσης μελέτης, πλέον των πηγών που καταγράφονται σε κάθε ανάρτηση, θα παρατεθεί στο τέλος της αναπτύξεως του θέματος.

β. Οσάκις θα αναφερόμαστε στους όρους Βυζάντιον, Βυζαντινός/ Βυζαντινοί, Βυζαντινός πολιτισμός, και Βαλκάνια, Βαλκανική χερσόνησος, θα το πράττουμε κατ’ οικονομίαν, αφού οι παραπάνω όροι είναι τεχνητοί, εμβόλιμοι και ιστορικώς αβάσιμοι. Ειδικώς για τα «Βαλκάνια» σημειώνουμε τα εξής:

Ο Αίμος είναι οροσειρά στα βορειανατολικά της Ελληνικής χερσονήσου, από την οποία ονομάστηκε Χερσόνησος του Αίμου. Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνος, στα διεθνή έγγραφα (επίσημες αλληλογραφίες, περιεχόμενο διμερών ή διεθνών συνθηκών, στρατιωτικά έγγραφα, κλπ) η περιοχή των σημερινών Βαλκανίων, ανεφέρετο ως «Χερσόνησος του Αίμου». Οι Συστημικοί ανθέλληνες και οι Ιουδαιοταλμουδιστές νεότουρκοι, την ονόμασαν Βαλκανική χερσόνησο και  Μπαλκάν και έκτοτε, παραδόξως, επικράτησε διεθνώς η ανιστόρητη αυτή ονομασία.

Με την ονομασία Βαλκάνια [από την τουρκική λέξη «μπαλκάν» (balkan = όρος, ή υψηλή δασώδης οροσειρά), (αρχ. ελλ. Χερσόνησος του Αίμου)], και Βαλκανική χερσόνησος, καθιερώθηκε εσφαλμένα να χαρακτηρίζεται, περισσότερο ως πολιτικός όρος παρά γεωγραφικός, αφ’ ενός η περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και συγκεκριμένα η τρίτη από Δυσμών προς Ανατολάς νότια χερσόνησος της Ευρώπης και αφετέρου συλλήβδην και χώρες γειτονικές που βρίσκονται εκτός των φυσικών γεωγραφικών ορίων της χερσονήσου αυτής, που από το μακρινό παρελθόν λειτούργησε και λειτουργεί ως σταυροδρόμι, μεταξύ Ευρωπαϊκής και Ασιατικής ηπείρου.

Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, ο Αίμος οφείλει το όνομα του στο αίμα του τιτάνα Τυφώνα, τον οποίο πλήγωσε ο Δίας όταν εξαπέλυσε κεραυνό εναντίον του ή από τον Αίμο, μυθικό βασιλιά της Θράκης.

2 Μετά την απελευθέρωση της Βασιλεύουσας που ήταν υποδουλωμένη στους άπιστους εισβολείς και αιμοσταγείς κατακτητές, Λατίνους και Φραγκοπαπικούς, ο αυτοκράτωρ Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος, εισέρχεται θριαμβευτικώς στην Πόλη, από την Χρυσεία Πύλη, στις 15-8-1261.

3 Το όνομά τους προέρχεται από το λατινικό επίρρημα Romanice, «(Στα) Ρωμαϊκά», «Ρωμαϊστί», που ακουγόταν στην έκφραση romanice loquere, «το ομιλείν ρωμαϊκά», που κατέληξε να είναι αντίθετο του latineloquere , «το ομιλείν Λατινικά», από το επίρρημα Latine, «Λατινιστί», «(Στα) Λατινικά». Για τον λόγο αυτό, προτιμάται η  ορθογραφία «Ρωμανικές» και όχι «Ρoμανικές» γλώσσες.

4 Δεδομένου ότι η Λατινική ωμιλείτο κυρίως από τον αγράμματο λαό, περιείχε σολοικισμούς και βαρβαρισμούς, όπως η απώλεια του ουδετέρου γένους, η ευρύτερη χρήση των προθέσεων, η εξομάλυνση του κλιτικού συστήματος και άλλα, στοιχεία που έγιναν -συν τω χρόνω- κανόνες, παράλληλα με την απλοποίηση του λεξιλογίου στο οποίο προστέθηκαν εκφράσεις της λαϊκής ιδιολέκτου ν καταλήξεων, όπως η – tas/-tatis ή η – tio/-tionis: π.χ. Οι λέξεις «ελευθερία» και «έθνος», libertas, natio (Λατινικά), liberté, nation (Γαλλικά), libertà, nazione (Ιταλικά),liberdad, nación (Ισπανικά), liberdade, nação (Πορτογαλικά), libertate, naţione (Ρουμανικά), libertat, nació (Καταλανικά), libertad, naziun (Ρωμανικά) και liberty, nation (Αγγλικά), εξ’ αντανακλάσεως. Οι ομοιότητες είναι έκδηλες και στα ρήματα, π.χ. «τραγουδώ»: cantare (Λατινικά), chanter (Γαλλικά), cantare (Ιταλικά), cantar (Ισπανικά, Πορτογαλικά, Καταλανικά, Οξιτανικά), cânta (Ρουμανικά), chant (Ρωμανσικά). Μεμονωμένες λέξεις κατάφεραν να καθιερωθούν όχι μόνο σε Ρωμανικές, αλλά και σε μη Ρωμανικές γλώσσες, π.χ. η λέξη «νησί»: insula (Λατινικά) île (Γαλλικά), isola (Ιταλικά), isla (Ισπανικά), ilha (Πορτογαλικά), insulă (Ρουμανικά),illa (Καταλανικά), insla (Ρωμανσικά), αλλά και island (Αγγλικά), Insel (Γερμανικά), Eiland (Ολλανδικά), insel(Yiddish), κλπ. Εντυπωσιακός είναι ο πίνακας στην ιστοσελίδα «Romance Languages» της Wikipedia, με λέξεις σχεδόν σε όλες τις Ρωμανικές γλώσσες και διαλέκτους.

5 Helmut Rix (4 Juli 1926 in Amberg; † 3 Dezember 2004 in Freiburg im Breisgau) war ein deutscher Indogermanist und Etruskologe.

6 Eric Havelock «The literature revolution in Greece and its cultural consequences», Prince town Uni.Press,1982.

7 I. J. Gelb, «A study of Writing” στό world book, 1972, t. 21, σ.425.

8 Gregory Nagy, from an essay, an expanded online version (2010) of an original printed version that appeared as Chapter 34 in The Oxford Handbook of Hellenic Studies, ed. G. Boys-Stones, B. Graziosi, P. Vasunia (Oxford: Oxford University Press 2009), 417-431.

9 Paul Jules Antoine Meillet ( November 11, 1866, – September 21, 1936) was one of the most important French linguists of the early 20th century.

10 «ΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ, ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΓΛΩΣΣΗΣ» του Α. Αντωνάκου--ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΚΤΥΟ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009.

11 Μουσείο Χαλκίδας, Wikipedia.org, Worldstandards.eu-- See more at: http://www.eviaportal.gr/euboea_content.asp?ID=33915#sthash.5PUwMR3W.dpuf 

12 Σήμερα το Χαλκιδικό αλφάβητο θεωρείται από τους γλωσσολόγους παγκοσμίως ως ο πιθανότερος πρόγονος του λατινικού αλφάβητου, του πλέον χρησιμοποιούμενου αλφάβητου δηλαδή, που χρησιμοποιεί το 36% του παγκόσμιου πληθυσμού – περίπου 2,6 δις. άνθρωποι.

13 Περισσότερα βλέπε στα βιβλία: α) «Το ελληνικό σύστημα Γραφής», Α. Κρασανάκη, β)  «Παγκόσμια γραφή », Α. Κρασανάκη--- Eviaportal.gr » Χαλκίδα »,Ιστορία της Εύβοιας ,Το Χαλκιδικό αλφάβητο, 27/11/2014

14 Τα σύμβολα αυτά είναι κάπου 20 για τα φωνήεντα και κάπου 30 για τα σύμφωνα, ενώ όλοι κι όλοι οι φθόγγοι είναι μόλις 20! Υπενθυμίζουμε ότι:

Α) Με τα 20 γράμματα του ελληνικού αλφάβητου: α, ε, ο, ι, ου = u, τ, δ, θ, π, β, φ, κ, γ, χ, μ, ν, λ, ρ, σ, ζ υποδεικνύεται πιστότατα μόνο στην προφορά (τους φθόγγους) των λέξεων, π.χ.: «καλό, ψιλί, μπομπ, γκαζ, νταντ»..,

Β) Με επιπλέον τα κεφαλαία γράμματα: Α, Β, Γ…, καθώς και ομόφωνα: Ο(ο) & Ω(ω), Η(η) & Ι(ι) & Υ(υ)… υποδεικνύεται και η ετυμολογία των λέξεων (μέρος λόγου, τύπο κ.τ.λ.), άρα έτσι έχουμε και διάκριση των ομοήχων, πρβλ π.χ.: καλό & καλώ, αγαθή & Αγαθή & αγαθοί, ψιλή & ψιλοί & ψηλοί & ψηλή… 

Γ)  Με τα ορθογραφικά σημεία (τονικό σημάδι, απόστροφο, κ.τ.λ.) υποδεικνύονται και οι τονισμένες και άτονες συλλαβές, η προφορά με συναίρεση, συνίζηση, έκθλιψη κ.τ.λ., πρβλ π.χ.: σ’ όλα & σε όλα & σόλα, κάλος & καλός & καλώς, καλώ, μία & μια, θείος & θεϊκός.

15 Πηγή: H. J. Rose, A Handbook of Latin Literature , New York 1960 σελ 469.

16 Αθανάσιος Δέμος, Η Ελληνική Μυθολογία και Ιστορία εμπλούτισαν την λατινική γλώσσα, 09 Μάρτιος 2015, Πρωϊνός Λόγος, www.proinoslogos.gr/.../29750-.

17 Webster’s Seventh New College Dictionary, 1971, p.546.