ΑΙΓΑΙΟΝ  : ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ

(AEGEAN :THE HELLENIC ARCHIPELAGO)

ΜΕΡΟΣ 13^ο

9. ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

 α.  Ο όρος υφαλοκρηπίδα {Ελληνική ετυμολογία:υπό+άλς (θάλασσα) + κρηπίς (βάση, θεμέλιο, όχθη ποταμού τειχισθείσα). Διεθνής ορολογία= continental shelf / island}, χρησιμοποιείται με διαφορετικό περιεχόμενο από τους γεωλόγους και τους νομικούς. 

Οι γεωλόγοι ορίζουν σαν υφαλοκρηπίδα, τον βυθό της θάλασσας και το υπέδαφος των υποθαλασσίων περιοχών οι οποίες αρχίζουν από τις ακτές και τελειώνουν στο σημείο όπου το βάθος των υπερκείμενων υδάτων φθάνει τα διακόσια (200) μέτρα.

Το διεθνές Δίκαιο ορίζει σαν υφαλοκρηπίδα τον βυθό της θάλασσας και το υπέδαφος των υποθαλάσσιων περιοχών οι οποίες αρχίζουν από τα εξωτερικά όρια της αιγιαλίτιδας ζώνης και φθάνουν μέχρι του βάθους των διακοσίων μέτρων ή και πέραν του ορίου αυτού, μέχρι του σημείου όπου το βάθος των υπερκείμενων υδάτων επιτρέπει την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.

β. Η αντιπαράθεση των δύο ορισμών μας δείχνει ξεκάθαρα, ότι γεωλογία και διεθνές δίκαιο χρησιμοποιούν διαφορετικά κριτήρια για τον ορισμό και την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Η γεωλογία χρησιμοποιεί σταθερά κριτήρια και το διεθνές δίκαιο μεταβλητά κριτήρια.

γ. Διεθνείς / Διμερείς Συνθήκες - Νομικό Καθεστώς

(1) Iστορικώς, η έννοια «Ηπειρωτική Υφαλοκρηπίδα» (Continental Shelf-ΥΦΑΛ), εμφανίζεται από τους γεωγράφους το 1898, ως γεωλογικός χαρακτηρισμός της φυσικής προεκτάσεως (natural prolongation), του συνεχόμενου του Ηπειρωτικού εδάφους, μετά το ίχνος των ακτών, θαλάσσιου βυθού. Πρόθεση οικονομικής εκμεταλλεύσεως του βυθού εμφανίζεται το 1942, με την συμφωνία μεταξύ Αγγλίας-Βενεζουέλας για την περιοχή του Κόλπου Paria. Η πρώτη διεκδίκηση δικαιώματος εκμεταλλεύσεως της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, γίνεται το 1944, με μονομερή διακήρυξη της Αργεντινής, και η νομική καθιέρωση της κλασσικής εννοίας της «Ηπειρωτικής Υφαλοκρηπίδας», για δικαιώματα εκμεταλλεύσεως του βυθού και του υποθαλασσίου υπεδάφους, πέρα από το εξωτερικό όριο της Χωρικής Θάλασσας, γίνεται το 1945 με την διακήρυξη του προέδρου των ΗΠΑ (Χ. Τρούμαν).

(2) Η πρώτη διεθνής κωδικοποίηση κανόνων για την εκμετάλλευση και οριοθέτηση της νομικής ΥΦΑΛ, γίνεται το 1958 στην Γενεύη (με την Continental Shelf Convention), για ισότιμο δικαίωμα των ηπειρωτικών εδαφών αλλά και των νησιών και των βράχων σε τέτοια θαλάσσια ζώνη, οριζόμενη έξω από το όριο της Χωρικής Θαλάσσης (ΧΘ). Η Σύμβαση του 1958, αποκρυστάλλωσε το εθιμικώς αποδεκτό δικαίωμα ασκήσεως κυριαρχικών δικαιωμάτων, για τους σκοπούς της έρευνας, εξορύξεως και εκμεταλλεύσεως όλων των φυσικών πηγών του βυθού και του υποθαλασσίου υπεδάφους, που βρίσκονται σε γεωλογική συνέχεια των ηπειρωτικών, των νησιαίων και των βράχων ακτών (θεωρία της «natural prolongation»).

 Συγχρόνως αναγνώριζε και το δικαίωμα των άλλων κρατών να απολαμβάνουν των δικαιωμάτων της ελευθερίας χρήσεως και αλιείας, στην υπερκείμενη της ΥΦΑΛ επιφάνεια της θαλάσσης και την θαλάσσια μάζα, θεωρώντας την ως Ανοικτή Θάλασσα (ΑΘ).

 (3) Η Σύμβαση του 1958, δεν όριζε όμως ανώτατο εύρος αποστάσεως από τις ακτές ή από την ΧΘ, για το εξωτερικό όριο της ΥΦΑΛ, αλλά προέβλεπε κριτήριο με το μέγιστο βάθος των 200 μέτρων από την επιφάνεια της θαλάσσης, αφήνοντας το εξωτερικό όριο απροσδιόριστο, αφού το έφτανε έως εκεί που τελείωνε η ισοβαθής των 200μ. Περαιτέρω, προσδιόριζε την οριοθέτηση της ΥΦΑΛ μεταξύ των αντικειμένων και παρακειμένων κρατών, με συμφωνία μεταξύ των, στην οποία θα λαμβάνονταν υπόψη οι υπάρχουσες «ειδικές περιστάσεις» (special circumstances ή relevant circumstances). Σε περίπτωση αδυναμίας των κρατών να καταλήξουν σε τέτοια συμφωνία, όριζε την οριοθέτηση της ΥΦΑΛ, με βάση την θεμελιώδη αρχή του διεθνούς δικαίου, ήτοι την αρχή της «μέσης γραμμής - ίσης αποστάσεως» (median – equidistance line).

Με βάση την διακήρυξη αυτή, το διεθνές δικαστήριο της Χάγης εδημιούργησε την θεωρία της φυσικής προεκτάσεως για την υφαλοκρηπίδα και εισήγαγε το στοιχείο των «αρχών της δικαιοσύνης» στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδος.

 (4) Στην σύμβαση της Γενεύης (αρθ. 1, παρ. 2) ορίζεται σαφώς ότι και τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα. Ως νήσος από την ίδια συνθήκη ορίζεται:

«Η φυσική ανύψωση του εδάφους, η οποία περιβάλλεται από θάλασσα και παραμένει συνεχώς υπεράνω της επιφάνειας της θάλασσας κατά την περίοδο της αναβάσεως των κυμάτων (παλίρροια)».

Τέτοια νησιά η Ελλάδα έχει στο Αιγαίο περισσότερα από 2.800.

(5) Την έννοια της νήσου επιβεβαιώνει και η σύμβαση του ΜONTEGO BAY (Μοντέγκο Μπαίη) της Τζαμάϊκα (Δεκ.1982), με εξαίρεση την πρόβλεψη του άρθρου 121 παρ.3 που μνημονεύεται στην εισαγωγή και η οποία ορίζει ότι: «Βράχοι που δεν μπορούν να διατηρήσουν ανθρώπινη κατοίκηση ή οικονομική ζωή αφ’ εαυτών, δεν έχουν αποκλειστική οικονομική ζώνη ή ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα».

Η διάταξη αυτή, ανεξαρτήτως των ποικίλων ερμηνευτικών προβλημάτων που έμελλε να δημιουργήσει, δεν έχει σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη (Χωρικά ύδατα) και την συνορεύουσα ζώνη, αλλά αφορά μόνο στην υφαλοκρηπίδα και την αποκλειστική οικονομική ζώνη. Επομένως και οι χιλιάδες βράχοι μας και το πιο μικρό βραχάκι μας, είναι κατά το διεθνές δίκαιο, νησί και δικαιούται αιγιαλίτιδος ζώνης και συνορεύουσας ζώνης. Είναι νησαία εδάφη που εξομοιώνονται νομικώς με τα ηπειρωτικά εδάφη τους, παρέχονται δηλαδή τα ίδια δικαιώματα με την επιφύλαξη της προηγουμένης εξαιρέσεως (όπου συντρέχει περίπτωση εφαρμογής της). 

(6)  Τις συνθήκες αυτές, έχουν επικυρώσει τα περισσότερα κράτη. Ειδικώτερα την συνθήκη περί υφαλοκρηπίδας:

(α) Υπέγραψε και επικύρωσε η Ελλάς (ΝΔ 1182/72) με την επιφύλαξη ότι  στις περιπτώσεις του άρθρου 6 παρ. 1 και 2, ελλείψει συμφωνίας, θα εφαρμόσει το σύστημα της φυσικής γραμμής βάσεως.

Ο ορισμός της υφαλοκρηπίδας στον Μεταλλευτικό Κώδικα είναι ταυτόσημος με τον σχετικό ορισμό του άρθρου 1 της Συμβάσεως της Γενεύης της 29.04.1958, η οποία κυρώθηκε με το Ν.Δ. 1182/1972 (ΦΕΚ Α 111)1.  

Επομένως, οι υποθαλάσσιες περιοχές της χώρας περιλαμβάνουν την αιγιαλίτιδα ζώνη και την υφαλοκρηπίδα.

(β) Υπέγραψε και η Τουρκία, αλλά πονηρώς σκεπτομένη δεν την επικύρωσε στο κοινοβούλιό της, πράγμα που σημαίνει ότι δεν δεσμεύεται από αυτή, εκτός από τις διατάξεις εκείνες που κωδικοποιούν το εθιμικό δίκαιο.

δ. Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, ο διαχωρισμός της υφαλοκρηπίδας είναι συνάρτηση  της θέσεως δύο ομόρων κρατών προς άλληλα. Έτσι έχουμε υφαλοκρηπίδα μεταξύ δύο ηπειρωτικών κρατών, το ένα συνέχεια του άλλου ή έναντι αυτού, την υφαλοκρηπίδα των νήσων και τέλος την υφαλοκρηπίδα μεταξύ νησιωτικού και ηπειρωτικού κράτους.

ε. Η υφαλοκρηπίς ενός κράτους υφίσταται αυτοδικαίως και εξ αρχής, δηλαδή τα επ’ αυτής αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα για την διερεύνηση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της δεν εξαρτώνται από οιαδήποτε κατοχή πραγματική ή θεωρητική και από οιαδήποτε ρητή διακήρυξη.

στ. Κατά συνέπεια, η Ελλάς έχει αυτοδικαίως και εξ υπαρχής κυριαρχικά δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδος των νήσων του Αιγαίου, του Ιονίου, του Λιβυκού-Αιγυπτιακού πελάγους, της Αδριατικής και της Λυκίας θαλάσσης. Τα δικαιώματα αυτά είναι αποκλειστικά με την έννοιαν ότι, εάν η χώρα μας δεν τα ασκεί, ουδείς δύναται να τα ασκήσει άνευ της ρητής συναινέσεώς της.

ζ. Η υφαλοκρηπίς δύναται σύμφωνα με την παραπάνω σύμβαση, κατ’ αρχήν, να εξιχθεί μέχρις αποστάσεως 200 ν. μ. από τις γραμμές βάσεως,  από τις οποίες μετράται το εύρος της Αιγιαλίτιδος ζώνης. Η Ελλάς δεν έχει ακόμη υιοθετήσει αποκλειστική οικονομική ζώνη, που αποτελεί σήμερα κατά την κρατούσαν γνώμη, μέρος του γενικού εθιμικού δικαίου και της οποίας το εύρος δύναται να εξαχθεί σύμφωνα με την παραπάνω σύμβαση του Μοντέγκο Μπαίη, μέχρι 200 ν. μ.(370,4 χλμ.) από τις γραμμές βάσεως από τις οποίες μετράται το εύρος της Α.Ζ. 

η. Το ιστορικό της Ελληνοτουρκικής (Ε/Τ) «Διαφοράς».

(1) Στις 1 Νοε. 1973 δημοσιεύτηκε στην Τουρκική εφημερίδα της Κυβερνήσεως απόφαση με την οποία παρεχωρείτο στην Τουρκική Εταιρία Πετρελαίου το δικαίωμα έρευνας και γεωτρήσεων για πετρέλαιο στην υφαλοκρηπίδα περιοχών οι οποίες εκάλυπταν θαλάσσιο χώρο έξω από τα όρια της αιγιαλίτιδας ζώνης των νησιών Σαμοθράκης, Λήμνου, Χίου, Λέσβου, Αγίου Ευστρατίου, Ψαρών και Αντίψαρων.

(2) Η Τουρκία διεκδίκησε και συνεχίζει να διεκδικεί αποκλειστικά δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα αυτής της περιοχής, με απόφαση της Τουρκικής Κυβερνήσεως που ήταν μονομερής και αυθαίρετη. Λίγους μήνες αργότερα ανήγγειλε ότι το ειδικά εξοπλισμένο πλοίο «Τσανταρλί» θα έκανε έρευνες στην περιοχή (27 συνεχόμενες περιοχές) για εξεύρεση πετρελαίου.

(3) Στις 7-2-1974 η Ελληνική Κυβέρνηση αμφισβήτησε την εγκυρότητα των αδειών της Τουρκικής Κρατικής Εταιρείας Πετρελαίου (ΤΚΕΠ) και σε απάντηση η Τουρκία ισχυρίσθηκε ότι οι μεγάλες υποθαλάσσιες περιοχές κατά μήκος των Τουρκικών ακτών, αποτελούν την φυσική επέκταση της Ανατολίας και ότι τα Ελληνικά νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα.

(4) Το Μάϊο του 1974 η Ελλάς δήλωσε ότι δέχεται την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδος με βάση το διεθνές Δίκαιο. Η Τουρκία δέχθηκε την πρόταση πλην όμως στις 18-7-74  χορήγησε νέες άδειες σε νέες περιοχές πλησίον της Ρόδου, Ικαρίας, Δωδεκανήσων. Η Ελλάς προσέφυγε στο διεθνές δικαστήριο γεγονός που αρχικά δέχθηκε η Τουρκία, αλλά αργότερα αρνήθηκε.

(5) Η Ε/Τ διαφορά κορυφώθηκε με την έξοδο των σκαφών «Τσαρντερλί» (29-Μαϊ-1974) και «Σισμίκ» (6-Αυγ-1976). Η Ελλάς προσέφυγε στις 10-8-76 στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και το Διεθνές δικαστήριο της Χάγης (Δ.Δ.) για προσωρινά μέτρα. Τελικά το Δ.Δ. έκρινε ότι είναι αναρμόδιο καθ’ όσον, δυνάμει συμβάσεως Ελλάδος – Τουρκίας, τα ανακύπτοντα προβλήματα θα επιλύονται με διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών και σε περίπτωση μη συμφωνίας η υπόθεση να παραπέμπεται στο Διεθνές Δικαστήριο.

(6) Η «διαφορά» που προέκυψε οφείλεται στο γεγονός ότι η Τουρκία δεν παραδέχεται ότι τα νησιά και ειδικώτερα τα νησιά του Αιγαίου, έχουν υφαλοκρηπίδα. Με την θέση αυτή η Τουρκία:

(α) Ζητά να οριοθετηθεί η υφαλοκρηπίδα με βάση τις ηπειρωτικές ακτές των δύο χωρών, ώστε το διαχωριστικό όριο να είναι μία γραμμή, στο μέσο του Αιγαίου, που θα διαχωρίζει τον βυθό του σε δύο τμήματα. (Για να «στηρίξει» τον ισχυρισμό της επικαλείται την μη δέσμευση της από την σύμβαση της Γενεύης, καθ’ όσον δεν την έχει επικυρώσει).

(β) Επιδιώκει την σύναψη διμερούς συμφωνίας, με την Ελλάδα, για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας προκειμένου να δημιουργήσει «δεδικασμένα» και «τετελεσμένα» σαν απαρχή υλοποιήσεως όλων των παράνομων και παράλογων διεκδικήσεών της στο Αιγαίο.

  θ.  Οι νήσοι Ίμια, η χωρική τους θάλασσα και η υφαλοκρηπίδα, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.2

Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο τα Ίμια είναι νησιά. Κατά συνέπεια το καθεστώς τους μπορεί να εξετασθεί μόνο κάτω από αυτή την προϋπόθεση. Οι παλαιότερες Συμβάσεις όπως και η νέα Σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας, εξομοίωσαν πλήρως τα νησιά με την ηπειρωτική ξηρά σε σχέση με την μέτρηση των θαλάσσίων ζωνών και της υφαλοκρηπίδας.

Σύμφωνα με το άρθρο 1 της Συμβάσεως για την Υφαλοκρηπίδα (Convention on the Continental Shelf): ".... ο όρος ‘υφαλοκρηπίς' χρησιμοποιείται ίνα δηλώσει: α. .... β. Τον βυθόν της θαλάσσης και το υπέδαφος των αντιστοίχων υποθαλασσίων περιοχών, αίτινες συνέχονται προς τας ακτάς των νήσων". Σύμφωνα πάλι με τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 10 της Σύμβασης για την Χωρική Θάλασσα και την Συνορεύουσα Ζώνη (Convention on the Territorial Sea and the Contiguous Zone): «Η χωρική θάλασσα νήσου τινός (άρα και η συνορεύουσα ζώνη που αρχίζει μετά), μετράται συμφώνως προς τας διατάξεις των παρόντων άρθρων». Δηλαδή σύμφωνα με τις διατάξεις που αφορούν τις ηπειρωτικές ακτές.

Η νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας,, στην δεύτερη παράγραφο του άρθρου 121 εξομοιώνει και εκείνη τα νησιά με τις ηπειρωτικές περιοχές, αναφερόμενη και στην αποκλειστική οικονομική ζώνη. Σύμφωνα μ' αυτό:

«... η χωρική θάλασσα, η συνορεύουσα ζώνη, η αποκλειστική οικονομική ζώνη και η υφαλοκρηπίδα μιας νήσου καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας σύμβασης που εφαρμόζονται στις άλλες ηπειρωτικές περιοχές». Εισάγει όμως έναν περιορισμό, μία εξαίρεση με την οποία «Οι βράχοι οι οποίοι δεν μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη διαβίωση ή δική τους οικονομική ζωή, δεν θα έχουν αποκλειστική οικονομική ζώνη ή υφαλοκρηπίδα».

Η χωρική θάλασσα στο Αιγαίο είναι εύρους έξι ναυτικών μιλίων και για την Ελλάδα και για την Τουρκία. Θα μπορούσε όμως και για τις δύο χώρες να ήταν πολύ περισσότερο μέχρι και το διπλάσιο, αφού το διεθνές δίκαιο επιτρέπει εύρος χωρικής θάλασσας μέχρι και τα δώδεκα ναυτικά μίλια. Συνορεύουσα ζώνη και αποκλειστική οικονομική ζώνη δεν έχει καθιερωθεί στο Αιγαίο, ούτε από το ένα ούτε από το άλλο κράτος.

Στην περιοχή των Ιμίων υπάρχει μόνο χωρική θάλασσα, αφού οι αποστάσεις μεταξύ νησιών και Μικρασιατικών ακτών συναντούν τη μέση γραμμή, χωρίς να εξαντλείται το εύρος της χωρικής θάλασσας,για να μπορεί έτσι να υπάρχει υφαλοκρηπίδα ή άλλου είδους θαλάσσιες ζώνες ενδιάμεσα. Κατά συνέπεια, κάθε αναφορά σε θέματα υφαλοκρηπίδας ή άλλων θαλασσίων ζωνών δεν έχει θέση στο υπό εξέταση θέμα. Αφού η Ελληνική χωρική θάλασσα των Ιμίων έρχεται σε επαφή με την Τουρκική χωρική θάλασσα, θα πρέπει να εξετάσουμε το θέμα τις οριοθετήσεώς της. Σε αυτές τις περιπτώσεις σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα όρια της χωρικής θάλασσας καθορίζονται με συμφωνίες μεταξύ των ενδιαφερόμενων κρατών και σε περίπτωση που δεν υπάρχει ή δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία, κανένα από τα κράτη δεν μπορεί να επεκτείνει την χωρική του θάλασσα πέρα από την «μέση γραμμή». Ο κανόνας αυτός ισχύει και σαν εθιμικός και κατά συνέπεια δεσμεύει όλα τα κράτη ανεξάρτητα από το αν είναι μέρη στις συμβάσεις όπου ευρίσκεται κωδικοποιημένος3.

Μετά το επεισόδιο των Ίμίων, η Τουρκία δίνοντας και σ' αυτό το θέμα τις δικές της αντιεπιστημονικές ερμηνείες, συνέχισε να αμφισβητεί ακόμα πιο έντονα τους γενικής αποδοχής κανόνες του διεθνούς δικαίου ή να δηλώνει προκλητικά ότι θα τους εφαρμόζει, όπου και όπως την συμφέρει. Αμέσως μετά τα Ίμια μάλιστα, στο Κυβερνητικό Πρόγραμμα Ερμπακάν - Τσιλλέρ, συναντάμε την φράση:

"Turkey will abide by all international agreements it has signed. However the implementation of these against the national security and interest will not be allowed", δηλαδή: «Η Τουρκία θα τηρήσει όλες τις διεθνείς συμφωνίες που έχει υπογράψει. Εντούτοις δεν θα επιτρέψει η εφαρμογή τους να είναι αντίθετη στην εθνική της ασφάλεια και τα συμφέροντα της».

Επισημαίνεται η χαρακτηριστική λέξη «συμφέροντα της» που μας δείχνει ακριβώς ποια είναι η Τουρκία. Η Χώρα που οι επίσημοί της πολλές φορές, έφθασαν σε ακρότατες θέσεις δηλώνοντας ότι οι νήσοι Ίμια είναι «αναμφισβήτητα Τουρκικές»! Μια τέτοια δήλωση έκανε και η Τούρκος Πρωθυπουργός Tansu Ciller,η οποία στην συνέχεια δεν δίστασε να δηλώσει ότι χίλια νησιά του Αιγαίου είναι Τούρκικα. Μετά ανέβασε τον αριθμό αυτών των νησιών σε τρεις χιλιάδες και απείλησε με πόλεμο την Ελλάδα θεωρώντας casus belli κάθε αμφισβήτηση των λόγων της.

Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας βασίζεται σε απειλές πολέμου.Με τον ίδιο τρόπο αντιδρά και για την εφαρμογή στο Αιγαίον του εθιμικού κανόνα για αύξηση της χωρικής θάλασσας μέχρι τα δώδεκα μίλια.

10. Οι Ε/Τ Θέσεις σχετικά με την Αιγιαλίτιδα Ζώνη και την Υφαλοκρηπίδα.

α.    Θέσεις Τουρκίας

(1) Δεν αποδέχεται το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης σαν όργανο επιλύσεως της διαφοράς δεδομένου ότι δεν έχει επικυρώσει την σύμβαση της Γενεύης. Κατά συνέπεια μόνο εάν το επιθυμεί μπορεί να οδηγηθεί στο Δικαστήριο.

(2)  Δημιουργεί ανύπαρκτα θέματα για να τα χρησιμοποιεί σαν διαπραγματευτικά όπλα, σε άλλα φλέγοντα προβλήματα (Κυπριακό - Μουσουλμανική Μειονότητα Θράκης)

(3) Τηρεί προκλητική στάση με συνεχείς παραβιάσεις των Ελληνικών χωρικών υδάτων και χορηγήσεις παρανόμων αδειών σε εταιρείες θαλασσίων Ερευνών.

(4)  Θεωρεί σαν παράνομο και μονομερές γεγονός την επέκταση της αιγιαλίτιδος ζώνης, από την Ελλάδα, από 6 ν. μ. σε 12 ν. μ. (διακηρύσσει μάλιστα ότι αυτό αποτελεί αιτία πολέμου), ενώ η ίδια έχει επεκτείνει την Α.Ζ. στον Εύξεινο Πόντο και την Ν. Μεσόγειο σε 12 ν.μ.

(5) Υποστηρίζει ότι τα νησιά και ειδικώτερα τα νησιά του Αιγαίου δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και προτείνει την δημιουργία ενός «ειδικού καθεστώτος» για το Αιγαίο.

(6)  Δεν αποδέχεται την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με βάση την μέση γραμμή αλλά με βάση τις αρχές του δικαίου. (Νέα «δίκαια ανακατανομή» του Αιγαίου, δηλαδή διχοτόμηση).

     (7) Αποκαλεί τα Ίμια βράχους. Γι' αυτό, κατ' αυτούς, δεν έχουν δική τους χωρική θάλασσα. Το ίδιο ισχυρίζονται και για κάθε άλλο νησί που αυτοί θεωρούν «βράχο». Το γεγονός ότι οι Τούρκοι θεωρούν ότι τα ‘Ιμια δεν είναι νησιά, τους οδηγεί στο «συμπέρασμα» ότι το καθεστώς που ρυθμίζεται από τα διεθνή κείμενα αφορούν μόνο στις νήσους που κατονομάζουν. Γι' αυτό το λόγο η εθνική κυριαρχία σε «βράχους» σαν τα Ίμια είναι αδιευκρίνιστη. Οι περιοχές αυτών των νήσων αποτελούν για τους Τούρκους τις «γκρίζες ζώνες» του Αιγαίου.

(8)  Επιθυμεί τον διάλογο με την Ελλάδα χωρίς agenda (κατάλογο θεμάτων προς συζήτηση) και εφ’ όλης της ύλης, όχι για την επίλυση ΄΄διαφορών΄΄ (ουσιαστικά ανύπαρκτων) αλλά για την δημιουργία ΄΄τετελεσμένων΄΄ και νομιμοποίηση από πλευράς Ελλάδος όλων των παρανόμων και παραλόγων διεκδικήσεών της (αφού η Ελλάς θα έχει καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων)

(9) Στις 11-2-1998, το Τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών παρουσίασε στον Έλληνα πρεσβευτή στην Άγκυρα, πρόταση πέντε (5) σημείων για τα Ελληνοτουρκικά, ένα από τα οποία είναι «ο από κοινού προσδιορισμός των προβλημάτων του Αιγαίου, μεταξύ των δύο χωρών».

β.    Θέσεις Ελλάδος

(1) Θεωρεί ότι το «πρόβλημα» της υφαλοκρηπίδος που ανακινεί η Τουρκία είναι ανύπαρκτον.

(2) Εφ’ όσον η Τουρκία πιστεύει ότι υπάρχει πρόβλημα, προτείνει την προσφυγή της Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, προκειμένου αυτό να αποφανθεί επί της διαφοράς.

(3) Επιφυλάσσεται του δικαιώματός της για επέκταση της Α.Ζ. από 6 ν. μ. σε 12 ν. μ. οπότε και όταν κρίνει σκόπιμο.

(4) Υποστηρίζει την διατυπωθείσα στην σύμβαση της Γενεύης θέση (κανόνας διεθνούς δικαίου) ότι τα νησιά και τα νησαία εδάφη όπως τα Ίμια, έχουν αιγιαλίτιδα Ζώνη και υφαλοκρηπίδα.

       (5) Θεωρεί ότι οι Τουρκικές απόψεις για τα Ίμια είναι τουλάχιστον αφελείς. Παρ' όλα αυτά, ακόμα και αν μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι έχουν μια μικρή δόση σοβαρότητας, πάλι δεν θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα Ίμια τα οποία ευρίσκονται δυτικά της οριογραμμής της Ιταλοτουρκικής συμφωνίας του 1932 που προαναφέραμε. Δυστυχώς όμως οι Τούρκοι ενώ παλαιότερα όχι μόνο δεν είχαν δείξει να αμφισβητούν την ισχύ αυτής της συμφωνίας αλλά την είχαν επιβεβαιώσει, πρόσφατα την αρνήθηκαν επικαλούμενοι σαθρά επιχειρήματα4.

(6) Διακηρύσσει ότι οποιοδήποτε γεγονός / ενέργεια / κατάσταση, συνιστά υπαρκτή Ε/Τ διαφορά ή πραγματικό Ε/Τ πρόβλημα (προς διαπραγμάτευση) εφ’ όσον:

(α) Δεν διαταράσσεται το υφιστάμενο νομικό καθεστώς του Αιγαίου.

(β) Δεν είναι αντίθετο με τους κανόνες τους Διεθνούς Δικαίου και τις αρχές του Δικαίου.

(γ) Δεν αφορά σε παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων (Εναέριου - Θαλάσσιου - Επίγειου χώρου). Σε διαφορετική περίπτωση το «πρόβλημα» είναι μονομερές και η εκτίμηση αυθαίρετη.

(7) Αρνείται κάθε διαπραγμάτευση για αναφαίρετα κυριαρχικά δικαιώματα. Δέχεται όμως την ανταλλαγή απόψεων εμπειρογνωμόνων και ειδικών Επιστημόνων (αποκαλουμένων «σοφών») χωρίς να απομακρύνεται από τις παραπάνω θέσεις.

Άραγε, οι Ελλαδικές κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών, δεν έχουν πράγματι απομακρυνθεί από τις παραπάνω διατυπωθείσες επίσημες θέσεις, στα θέματα της Αιγιαλίτιδος Ζώνης, της υφαλοκρηπίδος και γενικώτερα του Αιγαίου Πελάγους;

Μήπως στα άδυτα των διπλωματικών στοών, οι προμνησθείσες Ελληνικές θέσεις έχουν ήδη εγκαταληφθεί προ πολλού, και έχουν συμφωνηθεί ερήμην του «κυρίαρχου λαού»,   με τις ευλογίες του υπερατλαντικού Νονού, μειοδοτικές /προδοτικές αλλαγές στο status quo του Ελληνικού Αιγαίου Αρχιπελάγους, σε βάρος της Εθνικής μας κυριαρχίας και των Εθνικών μας συνόρων, τις οποίες τρέμουν να  αποκαλύψουν οι Ελλαδίτες εξουσιαστές, στον Ελληνικό λαό;

Συνεχίζεται

---

1 Η νομική έννοια της υφαλοκρηπίδας διευρύνθηκε όμως στην νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που δεν έχει ακόμη κυρωθεί από την Ελλάδα. Το άρθρο 76 παρ. 1 της Σύμβασης αυτής ορίζει τα εξής:

"Η ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα ενός παράκτιου Κράτους περιλαμβάνει τον θαλάσσιο βυθό και το υπέδαφος των υποθαλάσσιων περιοχών που εκτείνονται πέρα από την αιγιαλίτιδα ζώνη του, διαμέσου της φυσικής προέκτασης του χερσαίου εδάφους του, μέχρι το εξωτερικό άκρο του υφαλοπλαισίου ή μέχρι την απόσταση 200 ναυτικών μιλίων από τις γραμμές βάσης από τις οποίες υπολογίζεται το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης στην περίπτωση που το εξωτερικό άκρο του υφαλοπλαισίου δεν εκτείνεται μέχρι την απόσταση αυτή" (Μτφρ. Κ. Ιωάννου, σε: Κ. Ιωάννου / Σ. Περράκη, Κείμενα Διεθνούς Πρακτικής, Τόμος 1, Γενικό και Ειδικό Διεθνές Δίκαιο, 1990, σ. 286).

2 Πηγή: Άρθρο Του Αντιναύαρχου Δρ. Στυλιανού Χαρ. Πολίτη βασισμένο στις παρακάτω πηγές:

.Άρθρο 76 παρ. 1 της νέας Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Παρόμοια διάταξη υπάρχει και στη Σύμβαση της Γενεύης του 1958 για την Υφαλοκρηπίδα στο άρθρο 1.

.ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Γ., Η Αιγιαλίτιδα Ζώνη της Ελλάδος, Αθήνα 1988, σελ. 97 έως 135.

.Cf. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, οp. cit., supra, υποσ. 15, σελ. 118-9.

.Για τη διαδοχή κρατών βλ. Χ. ΡΟΖΑΚΗ, στο ΙΩΑΝΝΟΥ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ - ΡΟΖΑΚΗ - ΦΑΤΟΥΡΟΥ, Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο: (Θεωρία των Πηγών), σελ. 311 έως 317.

.Βλ. άρθρο 62 - 2(α) της Σύμβασης της Βιέννης περί του Δικαίου των συνθηκών, Ν.Δ. 402 της 30 - 4 / 23 -5 - 74, Φ.Ε.Κ. 141 Α/74

.Άρθρα 12, 15 και 16 της συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης και άρθρο 14 συνθήκης Παρισίων 1947.

.Επίσημοι Τουρκικοί χάρτες, βλ. supra, υποσ. 11. Το ίδιο αποδεικνύεται και από τα Βρετανικά Αρχεία καθώς και από επιστολές που αντάλλαξαν οι τότε επίσημοι Ιταλίας και Τουρκίας. Βλ. infra, υπος. 23.

.Βλ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ, op. cit., supra, υπος. 3, σελ. 31 και32. Επίσης σύμφωνα με τα βρετανικά αρχεία διαψεύδεται άλλη μια φορά η Τουρκία αφού υπάρχουν έγγραφα στα οποία φαίνεται ότι το 1953 είχε γίνει αποδεκτή απ' αυτή η διαχωριστική γραμμή μεταξύ Δωδεκανήσου και Μικράς Ασίας. Βλ. ΣΒΟΛΟΠΟΥΛΟΥ Κ., ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Ε., «Τα Βρετανικά Αρχεία Διαψεύδουν την Άγκυρα», εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2001. Σύμφωνα με τον Τουρκικό Τύπο βρέθηκε από τους Ιταλούς μετά από το επεισόδιο των Ιμίων μια επιστολή από αυτές που αποδεικνύουν το γεγονός ότι η Τουρκία είχε αναγνωρίσει την ισχύ του Πρωτοκόλλου. Η επιστολή αυτή είναι του τότε Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Τεβίκ Ρουστού Αράς. Οι Ιταλοί παρέδωσαν την επιστολή αυτή στον τούρκο Πρέσβη στην Ρώμη Ουνάλ Ουνσάλ ο οποίος το διαβίβασε στην Άγκυρα προκαλώντας αναστάτωση κατά τα αναφερόμενα του Τούρκου δημοσιογράφου Γκιουνέρι Τζιβάογλου στην Τουρκική εφημερίδα «Μιλλιέτ» στα τέλη του Μαρτίου 1996.

.Εφημερίδα ¨ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ¨, φύλλο 31ης Ιανουαρίου 1996.

.Προκλητικές δηλώσεις και απειλές πολέμου εξετόξευσαν αρκετοί Τούρκοι επίσημοι. Ο Υπουργός Εξωτερικών και Αντιπρόεδρος της Τουρκικής Κυβέρνησης Deniz Baykal δήλωσε ότι «τερματίσθηκε η ελληνική κατοχή στις βραχονησίδες», Εφημερίδα» ¨ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ¨, Φύλλο 1ης Φεβρουαρίου 1996. Ο ίδιος επίσης δήλωσε ότι στο θέμα βραχονησίδων του Αιγαίου υπάρχει μια νομική αοριστία. Επιβάλλεται η επίλυση του ζητήματος με συνομιλίες. Η Τουρκία δεν μπορεί να δεχθεί την άποψη ότι όλα τα βραχονήσια του Αιγαίου ανήκουν στην Ελλάδα. Εφημερίδα ¨ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ¨ Φύλλο 1ης Φεβρουαρίου 1996.

3 Η Τουρκία με το άρθρο 2 του Νόμου της με αριθμό 2674, που τέθηκε σε ισχύ στις 20 Μαΐου 1982, θεωρεί ότι μόνο με συμφωνίες μπορεί να γίνει οριοθέτηση της χωρικής θάλασσας. Στην περιοχή της Δωδεκανήσου, όπου ευρίσκονται και τα Ίμια, νομικά δεν υπάρχει απολύτως κανένα πρόβλημα οριοθετήσεως. Ισχύει το Πρωτόκολλο του 1932 για τον καθορισμό θαλασσίων συνόρων "frontiere" μεταξύ της τότε Ιταλικής κυριαρχίας και της Τουρκικής. Στην συμφωνία αυτή, αναφέρονται στίγματα που ορίζουν μια τεθλασμένη γραμμή μεταξύ Δωδεκάνησου και της Μικράς Ασίας.

Στο Τουρκοϊταλικό Πρωτόκολλο αναφέρεται και η νήσος ‘Kardak', (η μία από τις Ίμια), μαζί με την νήσο "Kato" της Μικράς Ασίας για να προσδιορίσουν το μέσον της γραμμής που τις ενώνει το τριακοστό σημείο της οριακής γραμμής μεταξύ Τουρκικής και της τότε Ιταλικής επικράτειας. Οι νήσοι Ίμια ήταν από την δυτική πλευρά της οριογραμμής άρα στην επικράτεια της Ιταλίας τότε και στης Ελλάδας σήμερα. Με την εκχώρηση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 14 της Συνθήκης των Παρισίων του 1947, η Χώρα μας παρέλαβε την περιοχή όπως αυτή ήταν οριοθετημένη απ' αυτές τις συμφωνίες. Κατά συνέπεια τα Ιταλοτουρκικά όρια μεταβλήθηκαν σε Ελληνοτουρκικά. Το ίδιο και οι αντίστοιχες χωρικές θάλασσες που οριοθετήθηκαν από αυτή την γραμμή.

Αυτή είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση διαδοχής κράτους. Δηλαδή μια πραγματική κατάσταση που δημιουργήθηκε με την υποκατάσταση της Ιταλίας από την Ελλάδα στην δεδομένη περιοχή. Τα σύνορα αυτά δεν θα μπορούσαν να τεθούν κάτω από οποιαδήποτε αμφισβήτηση ακόμα και στην περίπτωση που θα προέκυπτε θεμελιώδης αλλαγή των περιστάσεων. Η Σύμβαση της Βιέννης της 23ης Μαΐου 1969 που κωδικοποίησε τους εθιμικούς κανόνες για το δίκαιο των συνθηκών και αναφέρεται σε τέτοιες περιπτώσεις, ρητά αποκλείει την περίπτωση λήξεως συνθήκης ή την δυνατότητα αποχωρήσεως μέρους της «οσάκις η συνθήκη καθορίζει μεθοριακήν γραμμήν».

4 Οι Τούρκοι το 1996 σε διακοίνωση τους υποστήριξαν ότι η συμφωνία της 28ης Δεκεμβρίου 1932 δεν ισχύει διότι δεν ολοκληρώθηκε η διαδικασία εγκρίσεώς της επειδή δεν πρωτοκολλήθηκε στην Γραμματεία της Κοινωνίας των Εθνών. Η Συμφωνία όμως αυτή δεν περιέχει καμία διάταξη που να θέτει προϋποθέσεις για την θέση της σε ισχύ. Αυτό οφείλεται στον τεχνικό χαρακτήρα της. Είναι ένα κείμενο με το οποίο καθορίζονταν απλά και μόνο τα θαλάσσια «σύνορα» στην περιοχή της Δωδεκανήσου. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει και κάτι άλλο σημαντικό. Η συμφωνία αυτή είναι συμπληρωματική μιας άλλης. Της συμφωνίας της 4ης Ιανουαρίου 1932 για την περιοχή της νήσου Μεγίστης (Καστελόριζου). Αξίζει να σημειωθεί ότι η ισχύς αυτών των συμφωνιών υπογραμμίσθηκε και επιβεβαιώθηκε με ιδιαίτερη έμφαση σε επίσημες επιστολές που αντάλλαξαν ο τότε Τούρκος Υπουργός των Εξωτερικών και ο τότε Πρέσβης της Ιταλίας στην Άγκυρα.

Όσο αφορά το δεύτερο μέρος της αμφισβητήσεως, δηλαδή για το ότι για να ισχύσει θα έπρεπε να πρωτοκολληθεί στη γραμματεία της Κοινωνίας των Εθνών, οι Τούρκοι πάλι άδικο έχουν. Η Συμφωνία αυτή λόγω της τεχνικής φύσεώς της και του σκοπού της, δεν ήταν απαραίτητο να πρωτοκολληθεί. Αυτό προέβλεπε για τέτοιου είδους συμφωνίες μια Απόφαση της 1ης Επιτροπής της συνελεύσεως της Κοινωνίας των Εθνών, με ημερομηνία 5 Σεπτεμβρίου 1921.