ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ Ή ΘΕΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ;

Αθεΐας Ορμητήριον

Νερτερίων ιδεολόγημα

Θελξιμβροτών σόφισμα

Ραιστήρ Χριστιανισμού

Ωραιοποιημένη πλάνη

Πατρίδος ολετήρ

Ιθυφάλλων βιοθεωρία

Σοδομιστών καταφύγιον

Μισανθρώπων άλλοθι

Ορθολογισμού Θεοποίησις

Σαγήνη χαλιφρόνων

                 Ή

Θεοσοφιστών Ιάλεμος

Ελλήνων  Ίμερος

Ανθρωπιστών Ταράκτωρ

Νεποτισμού τάφος

Θεηπόλων πυξίς

Ρωμηοσύνης Καύχημα

Ωράνιον (Ουράνιον) δώρον

Παραδείσου Διαπιστευτήρια

Ιάτρευμα (ίασις) ψυχών

Σωτηρίας δόγμα

Μυστηρίων (Ορθοδοξίας) Μέθεξις

Ορθόδοξος Ανθρωπισμός

Σκοταδιστών Όλεθρος1

MEΡΟΣ 2ο

Α΄  Α Ν Θ Ρ Ω Π Ι Σ Μ Ο Σ

1.  ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΡΙΖΕΣ-ΟΡΙΣΜΟΙ

α. Ανθρωπισμός (Συνέχεια 1ου μέρους)

Ορισμοί

Όλα τα πορίσματα των κατά καιρούς ασχοληθέντων, ερευνώντων το πρόβλημα του μυστηρίου-άνθρωπος, του όρου ανθρωπισμός και γενικώς των  ασπαζομένων τις ιδέες του ανθρωπισμού, καταλήγουν σε μία κοινή διαπίστωση:

Στην ιστορική του διάσταση ο όρος σχετίζεται με το πνευματικό κίνημα που συντελέστηκε στην Ευρώπη την εποχή της Αναγεννήσεως και συνδέεται με την θεώρηση της αρχαίας ελληνικής σκέψεως, με άλλα λόγια, της κλασικής αρχαιότητας.

Πρόκειται για μία επανενδοσκόπηση  των λεγομένων κλασικών ιδεών και αξιών, για μια συνειδητή αναβίωσή τους, που συνδυάζεται με απαλλαγή από θρησκευτικές προκαταλήψεις  και αναστολές, που αποτελούν, κατά τους ανθρωπιστές, ανασταλτικό παράγοντα της σκέψεως. Κατά τους ανθρωπιστές:

-Στόχος του ανθρωπισμού ή ουμανισμού, είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και η αξία του ως προσωπικότητα. Βάση του αποτελεί η εμπιστοσύνη  στην ανθρώπινη φύση και στις ανθρώπινες ικανότητες.

-Ο όρος «ανθρωπισμός» στην ειδικότερη σημασία του, μπορεί να δηλώσει την τελειοποίηση του ανθρώπου και την εξύψωσή του σε ιδανικό τύπο, με σωματική και πνευματική αγωγή.

- Όπως ο ανθρωπισμός της Αναγεννήσεως συνέβαλε σημαντικά στην κοινωνική πρόοδο και εξέλιξη, αφού έφερε στο φως βασικές αξίες, αρχές και αντιλήψεις που αποτελούν την βάση των φυσικών επιστημών και των εφαρμογών τους ως σήμερα, έτσι και ο σύγχρονος ανθρωπισμός σε συνδυασμό με τα ανθρωπιστικά κινήματα, θεωρείται ιδιαίτερα  σημαντικός για την εποχή μας.

Οι μέχρι τώρα ασχοληθέντες με το θέμα του ανθρωπισμού, έδωσαν κατά καιρούς, διαφόρους ορισμούς, υπό το πρίσμα της παραπάνω γενικής διαπιστώσεως, όπως:

1ος/ Πνευματική κίνηση που εκδηλώθηκε στην δυτική Ευρώπη, από το 1400 έως και το 1650, με την αρχή της περιόδου της Αναγεννήσεως. Είναι ρεύμα πνευματικό, που στόχευε στην πολιτιστική και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Χριστιανικού μοντέλου (ΣΣ: Θεοφοβικού, κατά τους ανθρωπιστές), που επικρατούσε ως τότε. Χαρακτηρίζεται από την επιστροφή στα αρχαία κείμενα, ως ένα μοντέλο ζωής, γραφής και σκέψεως.

Γενικώτερα, ο όρος Ανθρωπισμός νοείται ως ο πολιτισμός που ολοκληρώνει τις φυσικές ιδιότητες και ικανότητες του ανθρώπου, και τον κάνει άξιο του ονόματός του.

Γι’ αυτό, λένε, η παιδεία πρέπει να βασίζεται στην σπουδή της κλασικής αρχαιότητος, ώστε ο άνθρωπος να έχει ένα σύνολο ψυχικών και πνευματικών ιδιοτήτων που να τον κάνουν να διακρίνεται από τους πρωτόγονους.

2ος/ Η πίστη στην ιδέα και αξία του ανθρώπου ως ελευθέρας υπάρξεως,  που έχει δικαίωμα να ζήσει, να μορφωθεί και να δημιουργήσει μέσα σε συντεταγμένη πολιτική κοινωνία (φιλοσοφική άποψη).  Θεωρεί τον άνθρωπο κέντρο του κόσμου και κεντρική αξία, την μία και μοναδική αντίληψη που πρεσβεύει ότι :

Ο άνθρωπος πρέπει να είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κοινωνίας και του πολιτισμού, με κριτήριο της προόδου σε κάθε τομέα, την ελευθερία του και την ποιότητα της ζωής του.

3ος/ Στάση ζωής που βασίζεται στην επιστημονική μέθοδο για να κατανοήσει την λειτουργία του σύμπαντος, απορρίπτει την ιδέα του υπερφυσικού και της μετά θάνατον ζωής και υπερασπίζεται την ικανότητα του ανθρώπου να λαμβάνει ηθικές αποφάσεις που βασίζονται στην λογική, την συναίσθηση, στο ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο και στην φιλοδοξία του, προς το γενικώτερο καλό της ανθρωπότητας.

4ος/ Η περί τα τέλη του μεσαίωνος εμφανισθείσα τάσις συστηματικής μελέτης της Ελληνικής και Λατινικής φιλολογίας. Γενικώτερον, το πνευματικόν ρεύμα, το οποίον προετοίμασε την Αναγέννησιν και του οποίου το έναυσμα απετέλεσε η υπό των φυγάδων εκ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (ΣΣ: Βυζαντινής κατ’ αυτούς, Ρωμαίϊκης/Ελληνικής καθ’ ημάς), μεταφορά εις την Ιταλίαν, ιδεών του Ελληνικού πολιτισμού.

Εχαρακτηρίζετο εκ της εμφάσεως και της προσοχής η οποία εδίδετο εις τα ανθρώπινα ενδιαφέροντα και ανησυχίες, παρά εις τον φυσικόν κόσμον ή την θρησκείαν.

5ος/α. Το πνευματικό κίνημα της Aναγεννήσεως, που βασίστηκε στην μελέτη, στην μίμηση και στην διάδοση των αρχαίων ελληνικών και λατινικών γραμμάτων· ουμανισμός. || (επέκτ.) Κάθε νεώτερη φιλοσοφική θεωρία που έχει ως αντικείμενο τον άνθρωπο και την πνευματική του εξέλιξη.

β. Συμπεριφορά που ταιριάζει σε άνθρωπο προς συνάνθρωπό του και που την χαρακτηρίζει ο σεβασμός και η αγάπη, η ανθρωπιά:

Λόγοι ανθρωπισμού επιβάλλουν την υποστήριξη των αδυνάτων.

6ος/ Η πίστη στην αξία του ανθρώπου και η βιοθεωρία που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως σκοπό και όχι ως μέσο. Αποδίδει στον άνθρωπο, ύψιστη προτεραιότητα έναντι οποιουδήποτε άλλου έμβιου όντος ή υλικής αξίας και θέτει ως αυτοσκοπό την ικανοποίηση των βιολογικών και πνευματικών αναγκών του ανθρώπου.

Το  ανθρωπιστικό ιδεώδες, κατά τους ανθρωπιστές, προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και θέτει ως μέτρο των πάντων τον άνθρωπο, ως υλική και ψυχο-πνευματική υπόσταση.

7ος/ Μια μεγάλη ομάδα φιλοσοφιών που απλώνονται σε διάφορα πεδία, κυρίως τα ακόλουθα: Ηθικό, μεταφυσικό, επιστημονολογικό και πολιτικό. Όλα έχουν κοινή στόχευση, την ευημερία του Ανθρώπου και της αξιοπρέπειάς του. Ο Ανθρωπισμός εκφράζει πίστη στην Ανθρωπότητα και θεωρεί πως μπορεί να λύσει τα προβήματά της, χρησιμοποιώντας Λογική και Επιστημονική μεθοδολογία.2

                                                                                 *

Καταγράψαμε τους παραπάνω ορισμούς για τον ανθρωπισμό, με τις ερμηνευτικές διευκρινήσεις που έδωσαν κατά καιρούς, οι ανθρωπιστές:

1ο/ Διότι καλύπτουν όλο το φάσμα των αρχών, ιδεών και αξιών που διετυπώθησαν διαχρονικώς από τους αυτοαποκληθέντες ανθρωπιστές. Έτσι υπάρχει μια γενική και σφαιρική αντίληψη περί ανθρωπισμού.

2ο/ Προκειμένου, πριν προχωρήσουμε στην παρουσίαση και κριτική των ανθρωπιστών και του ανθρωπισμού, να προβεί ο κάθε σώφρων αναγνώστης, σε μία πρώτη γενική εκτίμηση και σύγκριση των διαχρονικώς διατυπωθεισών ιδεών-αρχών-αξιών, περί ανθρωπισμού:

-Με τα αποτελέσματα από την πρακτικήν εφαρμογήν τους, υπό των ανθρωπιστών-δημοκρατών, στον σύγχρονο πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικό βίο (την ορατή από τους πάντες πραγματικότητα), των λαών/ανθρώπων, ΟΛΩΝ των κρατών της γης.

-Με τα αίτια και αποτελέσματα των δύο παγκοσμίων πολέμων, των αμέτρητων και συνεχιζομένων ακαταπαύστως, τοπικών εμφυλίων και θρησκευτικών πολέμων, των ανταγωνισμών των Υπερδυνάμεων και όχι μόνον, στους, με ιλιγγιώδεις ρυθμούς αναπτυσσομένους, εξοπλισμούς σε συμβατικά και πυρηνικά όπλα.

-Με την ορατή  κοινωνικο-οικονομική ανισότητα-αθλιότητα, των λαών της Αφρικής και του αποκαλουμένου τρίτου κόσμου παγκοσμίως, την χλιδή της παγκόσμιας ανθρωπιστικής-δημοκρατικής «ελίτ», σε όλα τα επίπεδα του ανθρώπινου βίου (πολιτική, οικονομία, τραπεζικό σύστημα, καναλάρχες, τηλεοπτικοί «αστέρες» και γενικώς άνθρωποι των ΜΜΕ, αθλητισμός, καλλιτεχνική συνομοταξία, ηγεσίες θρησκειών, κλπ).

3ο/ Ειδικώτερα για την Ελληνική πραγματικότητα, προκειμένου οι Έλληνες αναγνώστες (Της Ελλαδικής επικρατείας και των κατεχομένων ακόμη, Ελληνικών εδαφών από αλλοεθνείς και αλλοδόξους), να εξάγουν αρχικά συμπεράσματα, για το:

-Εάν διαπιστώνουν επιστροφή στην πνευματική Ευρώπη, της Ελληνικής κλασικής αρχαιότητος, όπως ισχυρίστηκαν οι πρώτοι ανθρωπιστές από την εποχή της αναγεννήσεως.

-Εάν οι ανθρωπιστές και δημοκράτες δανειστές μας, από τους πρώτους που μας εδάνεισαν (1824), αμέσως μετά την Εθνική μας Επανάσταση (1821), μέχρι τους σημερινούς τροϊκανούς,  διακατείχοντο και διακατέχονται από τις αρχές και αξίες της ισότητος, ανθρωπιάς, δικαιοσύνης, ελευθερίας, και εάν είχαν ή έχουν ως πυρήνα των ενεργειών και αποφάσεών τους, το ανθρωπιστικό ιδεώδες, όπως το διεκήρυξαν και ερμήνευσαν οι πρόδρομοι και μεταγενέστεροι σκυταλοδρόμοι του ανθρωπισμού.

β. Ουμανισμός (Humanismus)/Ανθρωπισμός

1/ Ο όρος  humanismus (ουμανισμός), παράγεται από το λατινικό επίθετο humanus (ανθρώπινος, από το ουσιαστικό homo=άνθρωπος). Αρχαίος λατινικός είναι μόνον ο όρος humanitas, αναφερόμενος στο έργο του λατίνου συγγραφέα Aulus Gelius (Noctes Atticae, Αττικές Νύκτες, 13, 17). Η λέξη humanitas δηλώνει το στοιχείο που διαχωρίζει τον άνθρωπο από όλα τα άλλα έμβια όντα. Δηλαδή αυτό ακριβώς, που είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ανθρώπου, ο πολιτισμός.

Ο όρος ουμανισμός είναι ο εκλατινισμένος όρος της Ελληνικής λ. Ανθρωπισμός, ο οποίος:

àΈχει επικρατήσει να λέγεται από την περίοδο της στροφής που έκαναν οι Φράγκοι της Δύσεως και «οι συν αυτοίς», αλλόδοξοι, αλλοεθνείς και αιρετικοί, προς την μελέτη και γνώση, δήθεν, της αρχαίας γραμματείας.

àΕίναι ασυγκρίτως μεταγενέστερος της λέξεως ανθρωπισμός, όπως απεδείχθη προηγουμένως.

Συνεπώς είναι απορίας άξιον, γιατί οι λεγόμενοι μελετητές της κλασικής αρχαιότητος, δεν καθιέρωσαν τον όρον ανθρωπισμός και επέβαλλαν τον λατινογενή «ουμανισμός», αφού όλες οι σχετικές με τον άνθρωπον, επιστημονικές λέξεις που χρησιμοποιούνται στην διεθνή επιστημονική ορολογία και βιβλιογραφία (Webster’s Dictionary, 1971, p.38), έχουν ελληνικότατες ρίζες:

Anthropocentric: Ανθρωποκεντρικός

Anthropogenesis: Ανθρωπογένεσις

Anthropography: Ανθρωπογραφία (κλάδος της ανθρωπολογίας)

Anthropoid     : Ανθρωποειδές

Anthropology : Ανθρωπολογία

Anthropic-Anthropical-Anthropometric

Η ρίζα Anthrop ή Anthropo, προέρχεται από την ελληνική λέξη άνθρωπος.

Άρα, θα έπρεπε να είχαμε τους όρους: Αnthropism ή anthropismus, anthropistic. Κάτι που δεν συμβαίνει σήμερον. Οι Φράγκοι, ασφαλώς είχαν τους λόγους τους στην καθιέρωση του λατινογενούς και όχι του Ελληνικού όρου ανθρωπισμός (Humanismus).

Δεν ήθελαν και φυσικά δεν θέλουν και σήμερον, η λέξη να τους θυμίζει Ελληνική προέλευση.

2/ Κατά τον Μεσαίωνα, οι κοσμικές γνώσεις που διδάσκονται στα «faculties des arts» (ιδρύματα των τεχνών, αντίστοιχα με αυτά της δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως), που οδηγούσαν προς τις σχολές ανωτέρας βαθμίδος όπου εδιδάσκετο το δίκαιο και η ιατρική, ονομάζονται «humaniores litterae». Διεχωρίζοντο έτσι από τα «diviniores litterae», που είναι «σχόλια στην Βίβλο» ή «θεϊκά γράμματα», επιστήμη της χριστιανικής θρησκείας.

3/ Ο όρος «Ουμανισμός» όπως τον εννοούσαν οι ανθρωπιστές, την περίοδο της αναγεννήσεως, περιγράφεται στο λεξικό του André Lalande ως εξής:

«Δεν είναι τίποτε άλλο παρά η γεύση της αρχαιότητος, η λατρεία της. Λατρεία η οποία προχωρεί τόσο πολύ ώστε, δεν περιορίζεται εις το να προσκυνεί, αλλά προσπαθεί να αναπαραγάγει. Και ουμανιστής είναι ο άνθρωπος, ο οποίος γνωρίζει τους αρχαίους και εμπνέεται από αυτούς.. Γοητεύεται τόσο πολύ από τα θέλγητρά τους, ώστε τους αντιγράφει, τους μιμείται, τους επαναλαμβάνει. Υιοθετεί τα πρόσωπα και τις συνήθειές τους, τα παραδείγματα και τους θεούς τους, το πνεύμα και την γλώσσας τους».3

4/ Το 1532, ο διάσημος Γάλλος συγγραφεύς Ραμπελαί [François Rabelais (between 1483 and 1494) – 9 April 1553], που έγραψε το έργο «Γαργαντούας και Πανταγκρυέλ», στο οποίο μετά δηκτικότητος εσατύριζε τις θρησκευτικές και κοινωνικές προλήψεις της εποχής του, διατυπώνει την έκφραση «letter d’ humanite» (ανθρώπινες επιστολές ή ανθρωπιστικά γράμματα), προκειμένου να:

·Εκφράσει την ουσιώδη διαφορά, μεταξύ της θρησκευτικής παιδείας και της κοσμικής παιδείας.

·Δηλώσει την δική του υποστήριξη προς την διδασκαλία των σχολαστικών μαθήσεων του μεσαίωνος.

·Εξάρει την Ελληνική και Λατινική λογοτεχνία, τις οποίες θεωρούσε ως μέσον ηθικής διαπαιδαγωγήσεως, φιλολογία και φιλοσοφία συγχρόνως.

Έτσι, αρχίζει να επικρατεί σιγά σιγά ο όρος «humaniste» (ανθρωπιστής / ουμανιστής), με τον οποίον χαρακτηρίζουν κυρίως τους λογίους εκείνους οι οποίοι με την φιλολογική και εγκυκλοπαιδική τους μόρφωση, διακρίνονται από τους νομικούς και τους θεολόγους, που ησχολούντο με τα θέματα θρησκευτικής πίστεως.

Σημειώνομεν ότι περί τον 16ο αιώνα, εισάγεται ο όρος ανθρωπιστής όχι για να εκφράσει τον μελετητή των αρχαίων γραμμάτων, πλέον, αλλά ως διακριτικόν εκείνου που ησχολέιτο με την θεολογίαν (κατά βάση την θεολογία του χριστιανισμού) και του νομικού (θέματα δικαίου), λες και ο Λόγος του Θεού δεν περιελάμβανε ούτε τον άνθρωπο και την μελέτη του ανθρώπου, ούτε το Δίκαιον (Θεός της Δικαιοσύνης)!!!

Αργότερα, στο τέλος του 17ου αιώνος, με την οργάνωση των κολλεγίων, με τον όρο «humanites» (ανθρωπιστές), ονομάζονταν όσοι εδιδάσκοντο (τάξεις) τα αρχαία γράμματα.

5/ Η λέξη «humanisme» με την ιστορική και ακριβέστερη έννοιά της, χρησιμοποιείται στην Ιστορία της λεγομένης ευρωπαϊκής σκέψεως, από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνος.

Αυτός ο ουμανισμός υπηγορεύετο από την πεποίθηση μερικών, ότι τα έργα της κλασικής αρχαιότητος, συνιστούν την καλύτερη έκφραση των ανθρωπιστικών αξιών (Επιστροφή στην κλασσική αρχαιότητα).

Αυτή η πεποίθηση είχε οδηγήσει κατά τον 15ο-16ο αιώνα, τους λεγομένους λογίους ή «σοφούς» της Ευρώπης, στην αναζήτηση και μελέτη των κλασικών συγγραφέων και στην εμβριθέστερη, κατά το δυνατό, γνώση των αυθεντικών κειμένων του πολιτισμού της κλασικής αρχαιότητος.

γ. Αρχικές Επισημάνσεις

1/ Η λέξη ανθρωπισμός ετυμολογικώς και εννοιολογικώς έχει ελληνικήν προέλευσιν και όχι ξενικήν, όπως βιάσθηκαν μερικοί Φραγκολεβαντίνοι «γνωστικιστές» να ερμηνεύσουν σε γραπτά κείμενα ή τα λεξικά τους. Ξέχασαν όλοι οι σύγχρονοι Ελλαδίτες και ξένοι «φωταδιστές», ότι:

·Ο όρος ανθρωπισμός είναι αρχαίος ελληνικός και παρεδόθη, όπως προείπαμεν, από τον Διογένη τον Λαέρτιο, στον βίο του φιλοσόφου Αριστίππου του Κυρηναίου.

·Ο Βιλλαμόβιτς (Γερμανός φιλόλογος-αρχαιολόγος/1848-1931), έλεγε ότι: «Όποιος θέλει να γίνει άνθρωπος, πρέπει πρώτα να γίνει Έλλην».

·Ο Πλίνιος (Λατίνος συγγραφεύς του 1ου μ.Χ. αιώνος), σε γράμματά του προς φίλον του που επρόκειτο να ταξιδεύσει στην Ελλάδα, έγραφε: «Θα μεταβείς εις ανθρώπους, οι οποίοι είναι οι κατ’ εξοχήν άνθρωποι».

·Ο Λατίνος Κικέρων έλεγε:

«Nihil Graecia humanius, nihil sanctius-Ουδέν πλέον ανθρωπιστικόν και ιερώτερον της Ελλάδος».

«Graeca leguntur in omnibus terrae gentibus, Latina in finibus suis continentur» (Τα Ελληνικά αναγιγνώσκονται σε όλα τα έθνη της γης, τα Λατινικά όμως μόνον εντός των συνόρων τους).

2/ Οι λεγόμενοι πρόδρομοι του Ουμανισμού [ΣΣ: Αναφερόμαστε στους προδρόμους του Ουμανισμού, επειδή σήμερα έχουν διαφοροποιηθεί τα πράγματα. Οι σημερινοί ουμανιστές είναι θλιβερά κακέκτυπα άλλων ιδεών και θέσεων (θα έχουμε την ευκαιρία να το διαπιστώσουμε όταν θα αναλύσουμε τις μορφές του Αναγεννησιακού και συγχρόνου ανθρωπισμού)], οι κλασσικοί οπαδοί του ανθρωπισμού, θεωρούν ως αρχή της διαδρομής των ανθρωπιστικών σπουδών, τον αποκαλούμενο «Χρυσούν αιώνα της Ελλάδος» (5ος π.Χ. αιών) και στην συνέχεια την περίοδο της εφαρμογής της Ελληνικής σκέψεως εις την Ρωμαϊκήν Εκαπαίδευση (Κικέρων, Κουϊντιλιανός, κ.α.).

3/ Οι λεγόμενες Ουμανιστικές σπουδές, περιλαμβάνουν την Φιλολογία, την Ιστορία, την Ηθική και την Πολιτική, οι οποίες διακρίνονται τόσον από τις φυσικές επιστήμες, όσον και από την μεταφυσική θεώρηση των πραγμάτων.

4/ Ο ανθρωπισμός έλαβε, κατά καιρούς, διάφορες έννοιες και ιδεολογικό περιεχόμενο, ανάλογα με τις εκάστοτε ερμηνευτικές και φιλοσοφικές ενδοσκοπήσεις των ερευνητών φιλολόγων, φιλοσόφων, στο πνεύμα του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.

5/ Ενώ δίδεται ένας συνοπτικός ορισμός του ανθρωπισμού, εν τούτοις οι ανθρωπιστές, ουδαμού στα κείμενά τους, αναφέρουν την ετυμολογία της λέξεως άνθρωπος.

Πώς είναι δυνατόν, οι «ανθρωπιστές» να «ωρύονται» περί ανθρωπισμού, να μας παρουσιάζουν κάποιους ως ανθρωπιστές-πρότυπα, χωρίς να μας λένε τι σημαίνει η λέξη άνθρωπος; [ΣΣ: Όταν μάλιστα ο Πλάτων μας δίνει έναν σαφή, κατά την άποψή μας, ορισμό της λέξεως άνθρωπος (Κρατύλος, 399 C) και οι υποτιθέμενοι εραστές της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας, να τον αγνοούν παντελώς;].

6/ Υπογραμμίσαμε ωρισμένες φράσεις και θέσεις που διετυπώθησαν, κατά καιρούς, καθ’ όσον θα μας είναι χρήσιμες όταν θα προβούμε στην κριτική του ανθρωπισμού. Αναφερόμαστε σε περίοδο, 16 και 17 αιώνες μετά την Ανάσταση του Κυρίου, επειδή τότε «αφυπνίζονται» οι ανθρωπιστές και αρχίζουν να αναζητούν τον άνθρωπο!

Και ενώ είχαν Τον όντως Άνθρωπο (Τον Νέον Αδάμ) μπροστά τους, μέσα στις σελίδες της Αγίας Γραφής και τα Πατερικά κείμενα, προτίμησαν να εγκαταλείψουν την αυθεντία του Θεανθρώπου/Νέου Αδάμ (Ιησού Χριστόν) και να επιστρέψουν στην μελέτη κειμένων που εγράφησαν προ 2000 ετών, για την αξιοπιστία των οποίων κανείς δεν μπορούσε να εγγυηθεί, και να αναζητήσουν την αλήθεια για τον άνθρωπο.

7/ Όταν ομιλούμε περί αξιοπιστίας των αρχαίων κειμένων (αντιγράφων), εννοούμε ότι τα κείμενα τα οποία μετεφράζοντο στις διάφορες Ευρωπαϊκές γλώσσες, ήσαν προϊόντα πολλαπλών αντιγραφών ή μεταφράσεις λατινικών κυρίως, αλλά και αραβικών αντιγράφων. Συνεπώς περιορισμένης ή αμφιβόλου αξιοπιστίας ή αναξιόπιστα/ εθελοερμηνευμένα κείμενα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (Πηγές πλέον των αναφερομένων στο κείμενο)

1/ Πώς πέθαναν ο Δάντης, ο Αντουάν Ντε Σαιντ Εξυπερύ, ο Κρίστοφερ ...

www.iefimerida.gr/.../πώς-πέθανε-ο-δάντης-οι-μυστηριώδεις-θ΄νατοι-μεγάλων-συγγρα

2/ Η «Θεία Κωμωδία» του Δάντη κατηγορείται για ρατσισμό, ισλαμοφοβία ...tvxs.gr/.../i-theia-komodia-toy-danti-katigoreitai-gia-ratsismo-islamofobia-kai-omofo...13 Μαρ 2012 –

3/ Η ανθρωποκεντρική Θεία Κωμωδία του Δάντη - Εγκεφαλλικό  egefalliko. anorthografies.net/ dantis-theia-kwmwdia/

4/ Πολιτική ορολογία, Δημήτρη Ευαγγελίδη, Αθήναι 1979, εκδ. ΛΑΒΡΥΣ.

5/ Διαφωτισμός, Ιωάννη Γ. Παλαιτσάκη, ΑΘΗΝΑ 2002,

6/ Το γαρ Μυστήριον ήδη ενεργείται Της Ανομίας, Ιωάννη Παλαιτσάκη, ΑΘΗΝΑ 1999, Εκδ. «ΚΟΡΦΗ» Χ. Καρακατσάνη και Σία Ο.Ε.

7/ Η θέωσις ως σκοπός της ζωής του Ανθρώπου,Αρχ. Γεώργιoς Καψάνης.

8/ Η θέωση ως σκοπός της ζωής του ανθρώπου | Πεμπτουσία, https://www.pemptousia.gr /2014/04/i-theosi-os-skopos-tis-zois-tou-anthropo-4/

10/ Ἡ θέωσις, ὡς σκοπὸς τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου | Orthodox Fathers, www.orthodoxfathers.com/Deification-as-the-purpose-of-man-s-life

11/ Θέωσις - Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, www.apostoliki-diakonia. gr/gr_main/ catehism/theologia.../themata.asp?cat..

12/ Τί είναι η θέωση; - ΕΚΚΛΗΣΙΑ ONLINE, https://www.ekklisiaonline. gr/ arxontariki/ti-einai-i-theosi-2/, 31 Μαΐ 2016 - (Πρωτοπρ. Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου(+), Πατερική Θεολογία, εκδ. Παρακαταθήκη, σ. 135-138).

13/ Χριστιανισμός και Ανθρωπισμός, Νικ. Βασιλειάδ, Αθήνα, Ιανουάριος 1986.

14/ Αναγέννηση - 14ος - 16ος αι. μ.Χ.- Artic.gr, https://artic.gr › Εικαστικά › Αφιερώματα, 24 Μαρ 2013

15/ Eίναι ο φεμινισμός συμβατός με την Ορθοδοξία; - Άγιον Όρος…,

https://www.agiooros.net › ... › Πνευματικά θέματα.

16/ Θρησκεία/Θεολογία, Svilen Tutekov, καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου «Αγίου Κυρίλλου και Αγίου Μεθοδίου», Βελίκο Τύρνοβο (Βουλγαρία), Μυστηριακές Προϋποθέσεις της Ασκήσεως κατά τον άγ. Γρηγόριο Παλαμά – 2, Νοεμβρίου 2013.

17/ Θεανθρωπισμός – Θέωση (Μέρος Α΄) Θεανθρωπισμός – Θέωση (Μέρος Α΄) | Πεμπτουσία, https://www.pemptousia.gr/2015/04/ theanthropismos-theosi-meros-a/Θεανθρωπισμός – Θέωση (Μέρος Α΄). 18 Απριλίου 2015. --- Θεανθρωπισμός – Θέωση (Μέρος Β΄), 25 Απριλίου 2015--- Θεανθρωπισμός – Θέωση (Μέρος Γ΄), 2 Μαΐου 2015.

18/ Ο Φαρισαίος, Επισκόπου Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ, Ιερά Μητρόπολις Νικοπόλεως-Πρεβέζης, Πρέβεζα.1989.

19/ Τζον Λοκ: φιλόσοφος και στοχαστής του διαφωτισμού και του ...https:// sciencearchives. wordpress.com/.../τζον-λοκ-φιλόσοφος-και-στοχαστής-του-δ-2/9 Ιουν 2017 –

20/ Τι είναι ηθικό και τι ανήθικο; Νομίζουμε πως ξέρουμε. Αλλά το ξέρουμε ...www.glikiazoi.gr/2012/03/01/Τι-είναι-ηθικό-και-τι-ανήθικο-Νομίζουμ/1Μαρ2012.

21/ Η Ορθόδοξη ηθική ως ασκητική,Άλλο είναι να διδάξει κανείς ηθικολογικά τα θέματα και άλλο να προσφέρει κανείς την θεραπεία,τού π. Ι. Ρωμανίδη. Πηγή: Σεβ. Ναυπάκτου Ιεροθέου Βλάχου: "Εμπειρική Δογματική".

22/ Παντελεήμονος Καρανικόλα Μητροπολίτου Κορίνθου (†), Χριστιανικόν Συμπόσιον 1967, σελ. 54-59, εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας.

23/ Σύντομες μελέτες, www.oodegr.com/oode/oryhod/therapy 3.htm.

24/ Αυτογνωσία και θεογνωσία-Κοινωνία Ορθοδοξίας,

www.koinoniaorthodoxias.org/martiria-kai-didaxi/aytognosia-kai-theognosia-2/4 Φεβ 2016 – (Αυτογνωσία και Θεογνωσία. Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης, ομότ. Καθηγητής θεολογικής σχολή ΑΠΘ).

25/ Χρυσή Κληρονομιά (τ. Α΄ και Β΄), Ν. Λαμπέτης, Φιλόλογος, Πάτραι,

26/  Παρουσίαση, ανάλυση και κριτική, του κειμένου του καθηγητού Βασίλη Σιωμόπουλου, καθηγητή Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Illinois – Σικάγο, με τίτλο «Οι αντιφάσεις του σύγχρονου ανθρωπισμού» Δημοσιεύθηκε στην στήλη - γνώμες - Το Βήμα Online, www.tovima.gr/opinions/ article/? aid= 112208.  27/06/1999.

Συνεχίζεται

---

1 Θεηπόλος (αντί Θεοπόλος)= Ιερεύς, Υπηρέτης του Θεού.

Θελξίμβροτος (ο,η)= Ο θέλγων, ο απατών δι’ ηδονής, τους ανθρώπους.

Ιάλεμος= Θρήνος, κοπετός.

Ιθύφαλλος (ο)= Ασελγής, κακοήθης, διεφθαρμένος άνθρωπος.

Ίμερος (ο)= Επιθυμία, έρως.

Μισάνθρωπος (ο,η)= Ο μισών τους ανθρώπους.

Νερτέριος,α,ον=Ο ανήκων ή ευρισκόμενος εις τους νερτέρους (τους υπό γην), υποχθόνιος.

Ραιστήρ (ο,η)= Κατασυντρίβων, Συνθλίβων, σφύρα.

Χαλίφρων-ονος (ο,η)= ελαφρόνους, κουφόνους, ενδοτικός.

2 «THE HISTORY AND PHILOSOPHY OF HUMANISM AND ITS ROLE IN UNITARIAN UNIVERSALISM», 24/9/1995.

3 André Lalande Vocabulaire technique et critique de la philosophic, 6th ed. Paris, 1961.