Η ΣΗΜΑΙΑ  ΤΟΥ  ΓΕΝΟΥΣ  ΤΩΝ  ΕΛΛΗΝΩΝ

ΜΕΡΟΣ 6^ο

γ. Η Ελληνική σημαία κατά την περίοδο της Ελληνικής Αυτοκρατορίας (Βυζάντιον)

O Χριστιανικός Σταυρός έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του στο Λάβαρο του Μεγάλου Κωνσταντίνου1. Από τότε ο Χριστιανικός αυτοκρατορικός στρατός με την κραυγή «Σταυρός Νικά», ηγωνίζετο όπως γράφει ο αυτοκράτωρ Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός, «για να σώσει τους Ορθοδόξους (Έλληνες) και τους ομοθρήσκους και για να υπερασπισθεί τον ίδιο τον Χριστό»2.

Οι πολίτες της Αυτοκρατορίας μας, αποκαλούσαν την σημαία Σίγνο, Σημείο, Φλάμπουρο ή Φλάμμουλα, και Λάβαρον. Ο σημαιοφόρος ονομαζόταν «Σιγνηφόρος». Το κοντάρι της αυτοκρατορικής σημαίας κοσμούσαν πινακίδες, στέμματα, στεφάνια, εικόνες, σκηπτροφόροι αετοί, και αναμνηστικά μαχών όπως τα παράσημα που απονέμονται στις σημαίες στους νεωτέρους χρόνους3.

Το Λάβαρο  χρησιμοποιήθηκε ως σημαία μέχρι τον 9^ο μ.Χ. αιώνα. Κατά καιρούς έγιναν μερικές τροποποιήσεις, η μεγαλύτερη των οποίων ήταν η υπό του Ιουλιανού γενομένη, ο οποίος αντικατέστησε το σύμπλεγμα των αρχικών γραμμάτων του ονόματος του Ιησού Χριστού δια του αετού.

              

Ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός στο μέσον της ακολουθίας του και στρατιωτών που φέρουν ασπίδα με «επίσημο» το Χριστόγραμμα. Ψηφιδωτή σύνθεση του 6^ου μ.Χ. αιώνα στο ναό του Αγίου Βιταλίου στην Ραββένα της Ιταλίας.

Οι αρχαίοι πρόγονοί μας δι’ αετού συμβόλιζαν την προσωποποιηθείσα θείαν Παντοδυναμίαν, δια τούτο και εσκάλιζαν αετούς στα αετώματα των ναών του Διός.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία συμβόλισε δια του αετού το υψιπετές του πνεύματος του Ευαγγελιστού Ιωάννου.

Οι μετά τον Ιουλιανό αυτοκράτορες του Ελληνισμού χρησιμοποίησαν τον αετόν ως ίδιον έμβλημα και δι’ αυτού κοσμούσαν τους θυρεούς των στεμμάτων τους.

Το 972 μ.Χ. ο Όθων ο Β΄ αυτοκράτωρ της Γερμανίας ενυμφεύθη την θυγατέρα του αυτοκράτορός μας Ρωμανού του Β,΄ την Θεοφανώ, αδελφή του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου. Τότε οι Γερμανοί προσέλαβον εξ  αυτής τον αετόν του Ρωμανού του Β,΄ δια του οποίου εκοσμείτο έκτοτε ο θυρεός του Γερμανικού στέμματος (Μέχρι και σήμερα ο αετός είναι στοιχείον-σύμβολο της Γερμανικής σημαίας).

Επίσης ο Βλαδίμηρος της Ρωσίας συζευχθείς την άλλη κόρη του ιδίου αυτοκράτορος, την Άννα, ησπάσθη τον Χριστιανισμόν, εβαπτίσθη (988 μ.Χ.) και προσλαβών τον αετόν, εκόσμησε και αυτός δια του αετού το Ρωσικό στέμμα. (Μέχρι και σήμερα ο αετός κοσμεί τους Ρωσικούς θυρεούς και την Ρωσική σημαία).

Περί το 1018 ο αυτοκράτοράς μας Μανουήλ Κομνηνός, μετέτρεψε τον μονοκέφαλον αετόν εις δικέφαλον. Με την ενέργειάν του αυτήν ο Κομνηνός ηθέλησε να συμβολίση, δια των εξ ενός κορμού δύο κεφαλών, την επί της Ανατολής και Δύσεως κυριαρχίαν  του καθώς και τις δύο μεγάλες περιόδους του Ελληνισμού, την αρχαίαν και την Χριστιανικήν.

  Βυζαντινή σημαία του αυτοκράτορα Ισαακίου  

Κομνηνού (1057-1059) και έμβλημα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως

Του Μιχαήλ Παλαιολόγου (1261-1282) που δια-

             τηρήθηκε μέχρι την πτώση της αυτοκρατορίας

Σημαία των Ελλήνων Ποντίων 
      

Όπως φαίνεται από κάποια μετάλλια των κομήτων της Βαρβόνδης, οι φραγκοπαπικοί σταυροφόροι μετέφεραν στην Δύση, το έμβλημα αυτό της Αυτοκρατορίας, το οποίο προσετέθη, επί Καρόλου του Δ΄ (1304), στον θυρεό του στέμματος του οίκου των Αψβούργων4.

Το έμβλημα αυτό του Δικεφάλου αετού, το οποίο θα παρουσιάσουμε αναλυτικώτερα, παρέμεινε εν χρήσει μέχρι της καταλύσεως της αυτοτελείας του Μεσαιωνικού Ελληνισμού. Το 1472 ο Ιβάν της Ρωσίας (Ιβάν ο Τρίτος ο Μέγας), νυμφευθείς την θυγατέρα του Θωμά, αδελφού του Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Παλαιολόγου (Ζωήν–Σοφίαν  Παλαιολόγου), παρέλαβε από αυτήν τον δικέφαλον αετόν της Ελληνικής Αυτοκρατορίας και τον έθεσε επί του θυρεού του Ρωσικού στέμματος, αντί του αρχικού Μονοκεφάλου5.

         Το Κράτος της Ελληνικής Αυτοκρατορίας, υπό το καθεστώς της συναλληλίας μετά της Ορθοδόξου Εκκλησίας, συνειργάσθη με αυτήν, τόσον πολύ ώστε, η Ορθοδοξία απετέλεσε τον κυριώτερο λόγο της υπάρξεώς του. Δι’αυτού μετεδόθη ο Ορθόδοξος Ελληνικός Πολιτισμός στα βάρβαρα πλήθη της Ανατολής και του Βορρά, τα οποία εξημερώνοντο δια της ευεργετικής επιδράσεως της Ορθοδοξίας. Για το λόγο αυτό μερικοί αυτοκράτορες συνεδύασαν τα σύμβολα της δυναστείας τους με αυτά της Ορθόδοξης Εκκλησίας και εσχημάτισαν αντίστοιχες Σημαίες.

        Αυτή η καταλυτική επίδραση του Ορθόδοξου Ελληνισμού,την περίοδο εκείνη, στο δυτικό τμήμα της Αυτοκρατορίας και όχι μόνον, υπήρξε μία από τις βασικές αιτίες του αβυσσαλέου μίσους κατά των Ελλήνων και ιδιαιτέρως κατά της Ορθοδοξίας, όλων των μισελληνικών-αντιχριστιανικών δυνάμεων (Ταλμουδιστών, φιλοταλμουδιστών, διεθνιστών, παγανιστών-αρχαιολατρών, τυχοδιωκτών, αποκρυφιστών, αιρετικών, κ.α) που διατηρείται άσβεστον μέχρι των ημερών μας.

        Η Βασιλική Φρουρά αποτελουμένη από εξήντα χιλιάδες άνδρες, έφερε δώδεκα τέτοιες σημαίες (τα καλούμενα φλάμουλα) στις επιφάνειες των οποίων υπήρχαν εικόνες αγίων, μια δε από αυτές έφερε ένα δράκοντα, δι’ ό και εκαλείτο δράκων. Σ’αυτές τις σημαίες, δεν συγκατελέγετο η επίσημη σημαία του Κράτους, η οποία ήτο κυανόλευκος, την εχειρίζετο αξιωματικός της αυλής (Σκουτέριος), εφρουρείτο δε υπό ειδικής ανακτορικής φρουράς και ονομαζόταν Διβέλλιον6.

Το Διβέλλιον

Το διβέλλιον αποτελούσε προσωπικό φλάμουλο του αυτοκράτορα και πιθανότατα ετυμολογείται ως "διπλή σημαία" ( δύο+vellum (βήλλον) ). Με βάση την ετυμολογία του και τον κλασικό σταυρό με τα 4 πυρεκβόλα, σύμβολο του βασιλιά και κατ'επέκταση της αυτοκρατορίας, κατασκευάσθηκε η ανωτέρω εικόνα)

          Το Διβέλλιον, δηλαδή η σημαία του Εθνομάρτυρος αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Παλαιολόγου ήτο λευκή και έφερε εις το μέσον της επιφανείας της κυανούν Ελληνικόν Σταυρόν, από το κέντρο του οποίου εξήρχοντο χρυσές προβολές ακτίνων, εις τα τέσσερα άκρα των οποίων εφέροντο τέσσερα χρυσά Β, δύο προς αριστερά και δύο προς τα δεξιά εστραμμένων, που συμβόλιζαν το «Βασιλεύς Βασιλέων Βασιλεύων Βασιλευόντων / Βασιλεύσιν7».

        Οσάκις εκκλησιάζοντο οι αυτοκράτορες, οι υπηρέτες της παρατάξεως οι καλούμενοι άρχοντες, παρετάσσοντο ένθεν και ένθεν του ναού φέροντες τα δώδεκα φλάμουλα, προϊστατο δε πάντων ο Σκουτέριος φέρων  το Δεβίλιον, την επίσημον σημαίαν, φρουρουμένην υπό ειδικής ανακτορικής φρουράς8.

       Ο αυτοκράτωρ Ηράκλειος στις εκστρατείες του κατά των Περσών έφερε Φλάμμουλον, το οποίο είχε επί της επιφανείας του την αχειροποίητη εικόνα του Σωτήρος Ιησού Χριστού. Ο Ισαάκιος Κομνηνός εις την εκστρατείαν του εναντίον των Σκυθών και Ούγγρων, έφερε αντί σημαίας το ερυθρούν ωμοφόριον της Θεοτόκου.

         Η επίσημη στολή των σεβαστοκρατόρων και δεσποτών9 ήταν κυανόλευκος.

         Η ειδική ανακτορική φρουρά αποτελούμενη εκ Λακώνων στρατιωτών έφερε στολή κυανή, με λευκούς αλληλοατενιζόμενους λέοντες, εις το στήθος και τα νώτα. Η εν γένει πολυτέλεια της αυλής ήταν κυανόλευκος καθώς επίσης και ο θρόνος του Πατριάρχου.     

      Επίσης δια των χρωμάτων αυτών διεκρίνοντο οι μερίδες των δήμων : Κυανοί (Βένετοι) – Λευκοί (Αλβάτοι) – Πράσινοι και Ερυθροί (Ρούσοι).  Τα τρία τελευταία χρώματα,μόλις προαναφέραμε, αποτελούν  και τα επίσημα χρώματα της εν χρήσει σήμερον Ιταλικής σημαίας10.

       Αλλά και ο Κύριος Ιησούς Χριστός ενδιαιτώμενος Ελληνοπρεπώς μετά των μαθητών αυτού, περιεβάλλοντο λευκά ενδύματα μετά κυανών περιζωμάτων. Ένεκα τούτου εκαλούντο λευχείμονες11 και εκατηγορούντο υπό των Ιουδαίων ως Ελληνίζοντες12.

        Τα χρώματα αυτά (Λευκό-κυανούν) καθορίστηκαν ως τα επίσημα χρώματα της ιερουργίας των ιερέων (λευκό ένδυμα μετά παρυφών και σταυρών κυανών) από την Σύνοδο της Λαοδικείας13.

Λευκά άμφια φορούνται στα μυστήρια και τις Κυριακές και σε μνήμες αγίων. Τα κυανά άμφια στις θεομητορικές εορτές, τα Θεοφάνεια και σε μνήμες Αγγέλων. Μία ακόμη απόδειξη της Θεϊκής προνοίας για τον καθορισμό των χρωμάτων της ελληνικής σημαίας.

        Κατά τον 7^ο προς 8^ο αιώνα, ολίγον προ του σχίσματος, η Δυτική Εκκλησία προς διάκριση αυτής από την Ανατολική εισήγαγε δια του Πάπα Ιννοκεντίου, το ερυθρούν και το πράσινο14, με τον ισχυρισμό ότι ήσαν χρώματα της παλαιορωμαϊκής εθνότητος (Τα χρώματα αυτά μαζί με το λευκό, όπως προείπαμε αποτελούν τα χρώματα της Ιταλικής σημαίας).

        Τέλος, τα οικόσημα των ευγενών Ελλήνων ήσαν κυανόλευκα, το δε σύνολο των εννέα παραλλήλων γραμμών (Λευκών-κυανών), μετά λευκού σταυρού επί κυανού επιπέδου, στην άνω αριστερά γωνία, με την επιγραφή : «Εν τούτω Νίκα», αποτελούσε τον θυρεό του οικοσήμου του αυτοκράτορος Φωκά15.

Κυανόλευκη σημαία του αυτοκράτορα Φωκά με το εν τούτω Νίκα

            Πόσα και ποία από όσα κατετέθησαν μέχρι τώρα, για την σημαία του Γένους μας, τεκμηριωμένα από την υφιστάμενη γραμματεία, γνωρίζουν οι διδάσκαλοι και καθηγητές των Ελληνοπαίδων; Πόσα και ποία γνωρίζουν οι διοικούντες τα της Παιδείας των Ελληνοπαίδων και οι υπεύθυνοι συντάξεως των εγχειριδίων της Ελληνικής Ιστορίας;

-    Εάν τα γνωρίζουν, γιατί τα αποσιωπούν και δεν τα συμπεριλαμβάνουν στα αντικείμενα διδασκαλίας μαθητών και φοιτητών; (αφορά στους συντάκτες-συγγραφείς των εγχειριδίων και τους εντολοδότες τους).

           Η μόνη λογική απάντηση για την περίπτωση είναι η εξής: Δεν είναι ή δεν αισθάνονται ΕΛΛΗΝΕΣ, πολύ περισσότερο δεν πιστεύουν στον Χριστό (Ορθοδοξία) αλλά ανήκουν σε έτερα δόγματα πίστεως (αλλόδοξοι-αιρετικοί).

-    Εάν δεν τα γνωρίζουν, δεν δικαιολογούνται διότι θα έπρεπε να είχαν ενδιαφερθεί να τα μάθουν εφ’ όσον φυσικά ήσαν και αισθάνονται Έλληνες. Σε διαφορετική περίπτωση είναι ακατάλληλοι για διδασκαλία της Ιστορίας στους Ελληνόπαιδες. Η άγνοια της Ιστορίας της ελληνικής σημαίας και η μη συμπερίληψή της στην διδακτέα ύλη (αφορά ΑΠΑΝΤΕΣ, προϊσταμένη αρχή και διδακτικό προσωπικό), είναι ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ για Ελληνόψυχους Εκπαιδευτικούς.

       Αυτά τα χρώματα (λευκό-κυανούν) και το αλληγορικό σύμπλεγμα της Εθνικής σημαίας, διεφύλαξε η Εθνική συνείδησις ως ιερά Παρακαταθήκη και υπεστήριξαν την χρήση αυτών, όλοι οι διακριθέντες δια την Εθνικήν τους Παιδείαν, ομογενείς μας.

                                                                                                           Συνεχίζεται

---

1  Ιστορία του Βυζαντινού κράτους,George Ostrogorsky, Aθήναι, 1978-1981.

2  Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Ζ΄, σ.16, Εκδοτική Αθηνών.

3 Σημαία Ελληνική, Τ. Κόντος, εφ. Γνώμη, 28,29,30 Μαρτίου 1999- Ελληνική Σημαία, Δημήτρης Κ. Αγελής, εκδ. Προσκήνιο.

4 Μία από τις σημαντικές βασιλικές δυναστείες της Ευρώπης. Οι Αψβούργοι είναι γνωστοί ως οίκος προελεύσεως όλων των επιλέκτων αυτοκρατόρων της «Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» (1438-1740). Επίσης ως δυναστεία της αυτοκρατορίας της Αυστρίας, της Ισπανίας και των Βασιλείων πολλών άλλων χωρών.

5 Χρονογραφία Γ. Φρατζή, βιβλ. Α΄, σ. 9.

6 Σκουτέριος ή Σκουτάριος: Ασπιδοφόρος οπλίτης της σωματοφυλακής του αυτοκράτορος- Ανώτατος αξιωματικός της αυτοκρατορικής αυλής που έφερε την ασπίδα του αυτοκράτορος. Δεβίλιον ή Διβέλλιον: Είδος δίχηλης κρατικής σημαίας. Λοιπά όπως υποσημείωση 1θ/1^η Αυγ.2014,1^ο μέρος.

7 Χρονικόν Γεωργ. Φραντζή, Βιβλ. Β΄, ΚΕΦ. Α΄, σελ. 28, όπου υπάρχει ιστορισμένο εις τον θυρεό του Στέμματος του Αυτοκράτορος Κων. Παλαιολόγου ομοίωμα του Δεβιλίου- Διεθνής Εφημερίδα Μουσείου Εθνικού Νομίσματος έτους 1889, σ. 363-389.

8 Χρονικόν Βυζαντίου, έκδοσις Σ. Παπαδοπούλου, τ. 4^ος.

9 Σεβαστοκρατόρας: Τιμητικός τίτλος της Βασιλικής αυλής. Δημιουργήθηκε από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ τον Κομνηνό (1081-1118) για να τιμήσει τον μεγαλύτερό του αδελφό Ισαάκιο Κομνηνό. Ήταν ως ένας «δεύτερος αυτοκράτωρ». Δεσπότης: Ο κύριος του οίκου. Ο τίτλος απέκτησε συγκεκριμένη έννοια επί Μανουήλ Α,΄ο οποίος δημιούργησε το αξίωμα του «δεσπότη» το 1163 για τον γαμβρόν του Μπέλα Γ΄.Έκτοτε καθιερώθηκε ως το υψηλότερο μετά τον αυτοκράτορα και συνήθως απονεμόταν στους μικροτέρους γιούς ή γαμβρούς του αυτοκράτορα.

10 Προκόπιος Β/11, Κωνσταντινούπολις και Βόσπρος, τ.Α,σ.139 – Χρονικά  Βυζαντίου, έκδοση Σ. Παπαδόπουλος, τ.  Ε΄, σ. 318-320.

11 Λευχείμων – ονος : Ο ενδεδυμένος στα λευκά.

   Χείμα-ατος(το) : Παγετών, χειμών, θύελλα.

12 Γρηγορίου Νανζιανζηνού, τ. 2^ος, σ. 78- Ιωάν. Χρυσοστόμου ομιλίες 82 και 83, εις Ματθαίον ομιλία 37 – Σωζομενού, Εκκλ. Ιστορία, Βιβλ. Η΄ , Κεφ. 21.

13 Η Ελληνική Σημαία, Βασίλειος Τζούρας, εκδ. ΜΟΡΦΕΣ, Αθήναι, Υποσημείωση υπ’αρ.3, σελ.14.

14 Σήμερον Καρδινάλιοι και επίσκοποι του Παπισμού και Προτεσταντισμού, φέρουν επισήμως στολές «ιερουργίας» χρώματος πρασίνου και ερυθρού.

15 -Σάθας Κων/νος (1842-1914) : Ιστοριοδίφης εκ Γαλαξειδίου. ΄Εφερε σε φως αμυθήτους  Ελληνικούς Θησαυρούς της Μεσαιωνικής Ελληνικής Ιστορίας, εκδόσας πολλά σχετικά έργα.

Κρητικόν Θέατρον, Πρόλογος