Η ΣΗΜΑΙΑ  ΤΟΥ  ΓΕΝΟΥΣ  ΤΩΝ  ΕΛΛΗΝΩΝ

Tο θέμα της Ελληνικής σημαίας είναι πάντα επίκαιρο και γίνεται αντικείμενο συζητήσεως και προβολής, ιδιαιτέρως κατά τον εορτασμόν των εθνικών επετείων, οπότε έχομεν και την πραγματοποίηση παρελάσεων.

Όλοι είμεθα μάρτυρες στις αντιδράσεις και τα επεισόδια που είχαν ξεσπάσει σε διάφορα σχολεία της χώρας, προ μερικών ετών, για το αν θα έπρεπε ή όχι να είναι σημαιοφόροι στην παρέλαση της 28^ης Οκτωβρίου αλλοδαποί μαθητές ή μαθήτριες. Το θέμα ανακινείται σε κάθε εθνική επέτειο, αλλά τα τελευταία δύο-τρία χρόνια σε μικρότερη έκταση και ηπιώτερη ένταση.

Ενθυμούμεθα επίσης μία παρόμοια περίπτωση προ δέκα περίπου ετών, με κάποιο Αλβανό μαθητή, τον Οδυσσέα Τσενάϊ.Τότε πολλοί είχαν σπεύσει αβίαστα να τον υπερασπισθούν, από τον πρώτο πολίτη της χώρας, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μέχρι κάποιους «προοδευτικούς» κονδυλοφόρους, με βασικό επιχείρημα, την ρήση του Ισοκράτη (θα την αναφέρουμε όπως την έλεγαν παραποιημένη):

«Εφ’ όσον ο Τσενάϊ μετέχει της Ελληνικής παιδείας είναι Έλληνας» (κι ας μην είχε πάρει ακόμη την Ελληνική υπηκοότητα).

 Όσα όμως ακολούθησαν εδικαίωσαν εκείνους που είχαν αντιδράσει στην απόφαση να δοθεί η Ελληνική σημαία σ’ έναν Αλβανό. Όπως είχε μεταδοθεί κατά την διάρκεια τηλεοπτικού διαλόγου της 24^ης Οκτ. 2004, στο βραδυνό δελτίο ειδήσεων, ο Τσενάϊ, φοιτητής τότε σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ (Βοστώνη) στον κλάδο της φυσικής, εδήλωσε μεταξύ άλλων (αναμετάδοση συνεντεύξεώς του σε περιοδικό):

«Ήμουν πιεσμένος από τα γεγονότα, γι’ αυτό είχα δηλώσει τότε ότι ένοιωθα περισσότερο Έλληνας παρά Αλβανός».

Κόλαφος για όλους τους τότε υποστηρικτές του, οι δηλώσεις του Τσενάϊ. Αντελήφθησαν, όμως, το λάθος τους; Εάν ναι, έπρεπε να είχαν δηλώσει δημοσία το «mea culpa». Αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι τώρα. Έτσι ενισχύεται η θέση όσων υποστηρίζουν, πέραν της εμφανούς ιστορικο-πολιτικής αγνωσίας που «μαστίζει» σήμερα όλους σχεδόν τους Έλληνες, ότι στον βωμό της πολιτικής σκοπιμότητος θυσιάζονται τα πάντα, ακόμη και τα σύμβολα του Έθνους.

Αρχίζουμε λοιπόν  την ανάλυση του θέματος: «Η σημαία του Γένους των Ελλήνων».

Γιατί η σημαία του Γένους των Ελλήνων και όχι η σημαία του Ελληνικού Έθνους;

Διότι:

·Το Έθνος συμπεριλαμβάνει τις διαχρονικές γενεές (παρελθούσες-παρούσες-μέλλουσες) που έζησαν, ζουν και θα ζήσουν, ΜΟΝΟΝ εντός των ιστορικών ορίων της Ελληνικής Αυτοκρατορίας (σημερινής Ελλάδος-κατεχομένων Ελληνικών περιοχών από αλλογενείς και αλλοθρήσκους/Βόρειος Ήπειρος, Βόρειος κατεχομένη Μακεδονία (Σκόπια), Ανατολική Ρωμυλία, Ανατολική Θράκη, Πόντος, Ιωνία, Βόρειος κατεχομένη Κύπρος).

·Το Γένος συμπεριλαμβάνει εκτός από τις διαχρονικές γενεές των Ελλήνων που έζησαν/έδρασαν,ζουν/δρουν και θα ζήσουν εντός των ιστορικών ορίων της Αυτοκρατορίας και ΟΛΟΥΣ τους ενσυνείδητους  Έλληνες που έζησαν, διαβιούν και θα ζήσουν ΕΚΤΟΣ των ιστορικών ορίων της Ελληνικής Αυτοκρατορίας, ως μέλη κοινοτήτων, μειονοτήτων, οργανωμένων ή μη ομάδων, σε ολόκληρη την Οικουμένη, σε όλα τα μέρη της Γης!

 ΜΕΡΟΣ 1^Ο

              

1. Γενικά – Ετυμολογία της λ. Σημαία. 

α. Σημαία (η) :  Κομμάτι υφάσματος με τα διακριτικά χρώματα και τα συμβολικά εμβλήματα ενός κράτους (εθνική σημαία ή σημαία του έθνους), στρατιωτικού σώματος, κόμματος, συλλόγου κ.λ.π.1
     β. Σημαία2

   Τάξις Πολεμική, δι ης το Ηράκλειον ήλω ιδίαν τινά άλωσιν, εχούσης της πόλεως εφ΄ ενός μέρους επ΄ ολίγον τόπον ταπεινόν τείχος, οι Ρωμαίοι τρεις σημαίας προεχειρίσαντο. Και τη μεν πρώτη τους θυρεούς υπέρ της κεφαλής ποιήσαντες συνέφραξαν, ώστε τη των όπλων πυκνότητι  κεραμωτώ καταρρύτω γίγνεσθαι παραπλήσιον εφ΄ εξής δε έτεραι δύο3
    γ. Σημαία4

Τεμάχιον υφάσματος εξαρτώμενον από ξυλίνου κοντού και φέρον τα εθνικά χρώματα (ή χρώμα), όπως και το εθνικόν σύμβολον ή έμβλημα ενός κράτους, συμβολίζον δε την ιδέαν της υποστάσεως και της ενότητος του κράτους τούτου ή και του έθνους ολοκλήρου. Επίσης και κάθε σημαία (άλλως λάβαρον) σωματείου, συλλόγου, οργανώσεως, κλπ. φέρουσα το ειδικόν έμβλημα τούτου. Μεταφορικώς το έμβλημα των αρχών πολιτικού κόμματος ή ιδεολογικής κατευθύνσεως ή κοινωνικής κινήσεως, κλπ.
     δ.  Μέγα Λεξ. Ελλ. Γλώσσης, Liddle-Scott5.

           Σημαία (η) : Στρατιωτικόν σημείον εν πολέμω, σημαία ως και νυν (Λατιν. signum militate)6.

         Ο υπό μίαν σημαίαν  ουλαμός ή σώμα, το παρά Ρωμαίοις manipulus.

          Εικών, άγαλμα, ως το Λατιν. signum7
          Καθ΄ Ησύχιον8 «σημαία σημείον».

          Σχόλιον στους Βατράχους του Αριστοφάνη, 963 = Πανοπλία.

ε. Σημαία, σπείρα, Τάγμα9 Ταυτόν εστίν, οι δε ηγεμόνες τούτων κεντυρίωνες και ταξίαρχοι. Και σημαιοφόρος ο ηγεμών10.

στ. Σημαίαι, σίγνα, προτομαί.

       «Πιλάτος εις την Ιουδαίαν τας Τιβερίου εικόνας, αι σημαίαι καλούνται, κεκαλυμμένας εισήνεγκεν. Οι δε εξεπλάγησαν ως πεπατημένων αυτοίς των νομίμων – ουδέν γαρ ηξίουν δείκηλον11 τη πόλει εισιέναι»12.

 Σημαίαι τα παρά των Ρωμαίων λεγόμενα Σίγνα. 
«Πάντων γε μην των Ρωμαίων επί των σημαιών είδωλα φερόντων, ο Κωνσταντίνος σταυρού τύπον έφερεν»13.

         Σίγνα (Signum) = Σημείον) : Η σημαία ή αντί σημαίας που εφέρετο επί κοντού του Ρωμαϊκού Στρατού.

         Αρχικώς οι Ρωμαίοι είχαν ως σίγνα μια δράκα σανού φερομένην επί κοντού, αργότερον τα είδωλα ζώων ή πτηνών (λύκος, κάπρος, ίππος κ.α.). Εν τέλει όμως επεκράτησε ο αετός, ο οποίος ήτο χρυσούς με αναπεπταμένες τις πτέρυγες14
        Σημείον και Σημαία: «Ην δε αυτώ το σημείον αετός χρυσούς επί δόρατος μακρού ανατεταμένος» (Ξενοφών).

ζ. Ετυμολογία :

-Προέρχεται από την αρχαία λέξη σήμα, Μτγν. σημαία < αρχ. σήμα.

-Σήμα/σήματος (το) : Δωρικά σάμα (Ιαπετική ρίζα σημαίνουσα αναγνωρίζειν).

             -Σήμα (Δωρ. Σάμα) = Το σημείον, δείγμα δια του οποίου κάποιος μπορεί να γνωρίζει πρόσωπον ή πράγμα15.

· Σημείον εξ  ουρανού προμηνύον ή προαγγέλον κάτι, οιωνός16

· Σημασίες της λέξεως «Σήμα»:

               (α)  Σημείον αναγνωρίσεως

               (β)  Οιωνός

               (γ)   Σημείον εξ ουρανού

               (δ)   Λόφος, τάφος (επιτάφιος στήλη)

               (ε)   Σημείον ταυτότητος προσώπου

               (στ)΄Εμβλημα

                      (ζ) Ουράνιον σώμα

-     Παράγωγον του σήματος είναι το ρήμα σημαίνω με τις εξής ερμηνείες:

               (α) Εμφαίνω, γνωστοποιώ.

               (β) Φανερώνω.

               (γ) Δίδω διαταγήν.

               (δ) Ερμηνεύω.

               (ε) Εξηγώ.

               (στ) Αποτυπώνω, σφραγίζω.

               (ζ) Είμαι αρχηγός, άρχω, κυβερνώ.

                     (η) Δεικνύω.

η. Παραδόξως αλλά όχι ανεξηγήτως και η αρχέγονη εβραϊκή (παλαιοδιαθηκική) ρίζα Suwm (Soom)/siym (seem),έχει την εξής ερμηνείες17:

-call (a name) : ονομάζω

- purpose : σκοπός, προορισμός

- ordain : χειροτονώ, επιτάσσω

- determine : καθορίζω, προσδιορίζω

- order : Τάξη.

- command : Διατάσσω

- mark : σημάδι, διακριτικό γνώρισμα, σημείον, στόχος, μοντέλο, τύπος.

- appoint :  Διορίζω, καθορίζω18
θ. Φλάμπουρο – Δεβέλλιο – Λάβαρο

Ο αυτοκράτορας Θεόφιλος (829-842 προσέρχεται έφιππος στον ναό της Θεοτόκου των Βλαχερνών, στην Κωνσταντινούπολη, συνοδευόμενος από τρείς σημαιοφόρους με σημαίες-φλάμουλες (flammulum)

σημαίες στο σχήμα της φλόγας. Πηγή: A Grabar-M. Manoussacas «L’ illustration du manuscript de Skylitzes»-Venise 1979.

-Φλάμουλον (Φλάμπουρον) = Η σημαία.

        (Εκ του flammula υποκορ. του λατ. flamma = φλόγα ή εκ του flabellum = ριπίδιον).

         Ήταν τετράγωνον απολήγον προς τα κάτω εις δύο, τρεις ή περισσοτέρας γλώσσας και ανηρτάτο επί μικρού κανόνος, ο οποίος εκρέματο σταυροειδώς εις το άνω άκρον υψηλού κοντού, όπως σήμερον τα λάβαρα ή εξαπτέρυγα των Εκκλησιών.

        Τοιαύτα φλάμπουρα είχαν οι βασιλείς, οι δεσπόται (υιοί του βασιλέως), οι ανώτατοι άρχοντες (στρατηγοί κ.λ.π.) καθώς και τα διάφορα στρατιωτικά σώματα).

-Δεβελτός ή Δέβελκον ή Δεβέλλιον (Είδος δίχηλης σημαίας ή λαβάρου, μεταλλικού ή υφασμάτινου) .

             Λέξη λατινογενής προερχομένη από το:

             develo  – are  = αποκαλύπτω τι

             debello, elli = αποσπώ κάτι             

          Κύρια παράγωγα: Η λέξη Δεβερλή = Προμαχών.Ομοίως  και η τουρκική λέξη devi  =Το  Πνεύμα,  ο δαίμων (προφανώς  λόγω των δύο κεράτων του).

      -Δίβελλον(το):Διπλή αιχμή/Διγ.(Trapp)Gr.1202,αγνώστου ετυμολογίας. Για την σημασία βλέπε Καλονάρο (Διγ. σ. 295),  «Κοντάριν εμαλάκιζε μετά την δεξιάν του πράσινον αραβίτικον μετά χρυσού διβέλλου..», ο.π. Επίθετον διβολίς= Διστομος (Βίος Αλεξάνδρου, 1096- «Ηθέλησεν Αλέξανδρος, ην διβολίδα λόγχην εκράτει, ρίψαι κατ’αυτού…» ο.π19

- Λάβαρον : Είδος σημαίας από ύφασμα κρεμασμένο σε λόγχη, χρησιμοποιουμένη  από το Ρωμαϊκό Ιππικό. ΄Επειτα ο όρος εξειδικεύθηκε και με αυτόν δηλωνόταν Σημαία αποδιδόμενη εκ του  θεϊκού συμβάντος στον Μέγα Κωνσταντίνο.  Κατά τον Ευσέβιον20 προ της μάχης κατά του Μαξεντίου τον Οκτώβριο του 312 μ.Χ. (αμφί τοις μεσημβρινάς του ηλίου ώρας, ήδη της ημέρας αποκλινούσης ... είδε τις τον ουρανόν θεοσημείον).

      - Λάβουρον (Ι. Χρυσόστομος.)

      - Λάβωρον (Γρηγ. Θεολόγος.)

           - Κατά τους ύστερους χρόνους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, προηγούνταν του αυτοκράτορα δώδεκα λάβαρα ή βασιλικά φλάμμουλα.

To Λάβαρον του Μεγάλου Κωνσταντίνου

(Έκθεση της πολεμικής ιστορίας των Ελλήνων, τόμος Δ΄, σ.260)

Σημαία Μ. Κωνσταντίνου, Βυζαντινού στρατού και στόλου (Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος)

Σημαία Μ. Κωνσταντίνου, Βυζαντινού στόλου (Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος)

        

Σήμερα λάβαρα ονομάζονται οι ιερές σημαίες των εκκλησιών, οι οποίες προήλθαν από το λάβαρο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, διασώζουν την μορφή εκείνου και φέρουν ζωγραφισμένες ή χρυσοκέντητες παραστάσεις αγίων ή άλλες ιερές σκηνές. Τα λάβαρα των εκκλησιών προηγούνται όλων στις διάφορες λιτανείες.

        Μπαϊράκι-Παντιέρα

        Μπαϊράκι

        Τούρκικη λέξη, σημαίνει σημαία.Η φράση σηκώνω μπαϊράκι = επαναστατώ.

        Παντιέρα – Μπαντιέρα – Πανδιέρα

        Ιταλική λέξη, σημαίνει σημαία. Η φράση σηκώνω παντιέρα = επαναστατώ.

                                                                                                                                  Συνεχίζεται

---

1 Λεξ. Μπαμπινιώτη, σ. 919.

2 Λεξ. Σουϊδα, σ. 947.

3 ΠΟΛΥΒ., 28, 12.

4 Εγκ. Λεξ. ΗΛΙΟΥ, λ. σημαία, σ.217.

5 τ. 4ος, σ.  52-53.

6 Πολύβ. 2. 32, 6 – Συλλ. Επιγραμμ. 4040 ΙΙ κ.α.

7 Ιωσήπου  Ιουδαϊκός Πόλεμος 2, 9, 2.

8 Ησύχιος: Αλεξανδρινός Λεξικογράφος του 5ου μ.Χ. αιώνος.

9 Τάγμα: Παράγωγο του τάσσω που σημαίνει διάταξις, Διαταγή, στρατιωτική Μονάς.

10 Πολύβιος, 2. 22.

11 δείκελον και δείκηλον (εκ του δείκνυμι) = παράστασις, επίδειξις, εικών, έκθεσις.

12 Ιώσηπος, Β, Ι, 292.  

13 Λεξ. Σουϊδα, σ. 947.

14 Μ. Ελλ. Εγκ. τ. 21ος, σ. 759.

15 ΙΛ : Κ/466 – Ψ/326
     ΟΔ : Τ/250

16 ΙΛ : Β/353 (πβλ. 308), Θ/171, Ν/244

     Πινδ. Π. 4. 355

17 Strong Exhaustive Concordance of the bible, Abingdon, Nashville, 37^η Printing, 1978 (α/α 7760).

18 ΕΞΟΔΟΣ : 21/13, ΑΡΙΘΜ. : 4/19,  ΕΞ : 9/5
19 Λεξικόν της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας,Εμμανουήλ Κριαράς,Θεσσαλονίκη 1977,σ.107-108.

20 Βίος Κωνσταντίνου 1, 26. -A.A.Vasiliev,Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.