Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΜΕΡΟΣ 4ο

2. Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ (Συνέχεια 3ου μέρους)

Το πολίτευμα της Σπάρτης

Μία από τις σπουδαιότερες αριστοκρατικές πολιτείες της αρχαίας Ελλάδος ήταν η Σπαρτιατική. Το πολίτευμα της Σπάρτης εβασίζετο στις αρ­χές του πατριωτισμού, της στρατιωτικής πειθαρχίας και της ψυχοσωματικής αγωγής μεταξύ των ομαίμων Λακεδαιμονίων.

«Οι Σπαρτιάται απετέλουν τον διαρκή, τον αδιαλείπτως ασκούμενον και αδιαλείπτως γρηγορούντα και τυφλώς πειθαρχούντα στρατόν της πολι­τείας, οίτινες επί τούτω εγεννώντο, επί τούτω ανετρέφοντο, επί τούτω έζων, ουδεμίαν άλλην έχοντες επί γης ασχολίαν και ηδονήν ή το προπολεμείν υπέρ πατρίδος και υπέρ αυτής θνήσκειν».1

Το πολίτευμα της Σπάρτης δεν ήτο ούτε δικτατορία, ούτε μιλιταρι­σμός με την σύγχρονη έννοια, όπως αβασάνιστα μερικοί το χαρακτηρίζουν σήμερα. Αντίθετα ήταν ένας ιδεώδης συνδυασμός όλων των μορφών πολι­τευμάτων, όπως μας πληροφορεί ο Αρχύτας Πυθαγόρειος:

«Πρέπει λοιπόν ο καλύτερος νόμος και το πολίτευμα φυσικά, να εί­ναι σύνθετο από τα άλλα πολιτεύματα. Και να έχει κάτι από το δημοκρατι­κό πολίτευμα, κάτι από το ολιγαρχικό και κάτι από την βασιλεία και την αριστοκρατία. Όπως ακριβώς συμβαίνει με το πολίτευμα των Λακεδαιμονίων»2

Την σπονδυλικήν στήλη της Σπαρτιατικής πολιτείας απετέλουν τα ακόλουθα όργανα:

·Οι βασιλείς, οι οποίοι προΐσταντο της δικαιοσύνης, τελούσαν τις θυσίες και ηγούντο του στρατού εις τον πόλεμον.

·Η Γερουσία, αποτελουμένη από 28 πρεσβυτέρους εκλεγομένους ισοβίως μεταξύ των ικανωτέρων (αργότερον προσετέθησαν και άλλοι δύο εκ των βασιλέων, οι λεγόμενοι αρχηγέται-βουλή των τριάκοντα). Η βουλή απετέλει κατά κάποιο τρόπον το νομοθετικόν σώμα της Σπαρτιατικής πολιτεί­ας.

·Η Εκκλησία ή Δήμος, εις την οποίαν συμμετέσχον άπαντες οι έχο­ντες το δικαίωμα του πολίτου της Σπάρτης.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της οργανώσεως της πολιτείας των Λακε­δαιμονίων, η οποία εστηρίχθη εις την νομοθεσίαν του Λυκούργου, ήσαν:

·Η στρατιωτική αγωγή των παίδων από του 7ου έτους της ηλικίας των. «…ἄρχεσθαι καλῶς ἐγίνετο καὶ καρτερεῖν πονοῦντα καὶ μαχόμενον νικᾶν ἢ ἀποθνῄσκειν».3

Κατά τον Λυκούργον οι παίδες έπρεπε να γνωρίζουν τους νόμους της πολιτείας από στήθους.

·Το αναπαλλοτρίωτον των κλήρων των πολιτών. Ο Λυκούργος διέ­νειμε την γην εις τριάντα χιλιάδες ίσα μερίδια μεταξύ των ελευθέρων πολι­τών .

·Η απλούστευσις της νομισματικής πολιτικής, δια της εισαγωγής σι­δηρών νομισμάτων, αντί των χρυσών και αργυρών, των οποίων η χρήσις απηγορεύθη.

·Ο απαγορευτικός νόμος δια τους ελευθέρους πολίτας, να ασχολού­νται με την αποταμίευση χρημάτων.4

·Η κοινοβιακή σίτισις των πολιτών .

·Ο καθορισμός προϋποθέσεων δια την σύναψιν γάμου. (Τα ζευγάρια συνήπταν γάμο μόνο όταν ευρίσκοντο εις την ακμήν της σωματικής τους δυνάμεως, καθ’ όσον επιστεύετο ότι αυτό συντελούσε εις την ευγονίαν.5

·Αναφέρεται περιστατικό κατά το οποίον οι Λακεδαιμόνιοι επέβαλλον πρόστιμο εις τον βασιλέα Αρχίδαμο, διότι ενυμφεύθη μικρόσωμη γυ­ναίκα, με συνέπεια όπως επιστεύετο, οι απόγονοί του δεν θα ήσαν υψηλόσωμοι και ρωμαλέοι όπως τους ήθελαν οι Σπαρτιάτες.
    «Και αξίζει να επαινέσουμε τους Λακεδαιμονίους για την μεγάλη σωφροσύνη τους να βάλλουν χρηματικό πρόστιμο στον Αρχίδαμο, τον βα­σιλέα τους, γιατί έσπευσε να παντρευτεί μικρόσωμη γυναίκα, λέγοντάς του ότι θα τους προσέφερε βασιλάκια και όχι βασιλείς (ου βασιλείς αλλά βασιλείδας)».6

· Η αυστηρότατη εφαρμογή των νόμων της πολιτείας.

Τούτο ήταν έργον της ειδικής αστυνομίας και του στρατού, ο οποίος αποτελούσε το δό­ρυ και την ασπίδα της πολιτείας των Σπαρτιατών.

Ο Λυκούργος δεν έκαμε γραπτούς νόμους. Μία μάλιστα από τις λε­γάμενες ρήτρες το απηγόρευε ρητώς.

«Ο Λυκούργος ενόμιζε πράγματι ότι τα κυριώτερα και σπουδαιότερα από όσα συντελούν εις την ευημερίαν μιας πόλεως και την αρετήν, τότε παραμένουν ασφαλή και ακίνητα, όταν συνε­νώνονται στενώς με τα ήθη και την αγωγήν των πολιτών και ότι δι’ αυτά, δεσμός ισχυρότερος της ανάγκης είναι η προαίρεσις την οποίαν δίδει εις τους νέους η εκπαίδευσις, επέχουσα θέσιν νομοθέτου δι’ αυτούς».7

Σύμφωνα με τον ιστορικό Πολύβιο (Ιστοριών 6, 3, 5 – 12) δύο είναι τα κριτήρια που κάνουν τους πολίτες ενάρετους και σώφρονες, τα ήθη και οι νόμοι. Ο Λυκούργος, κατά την κρίση του ιστορικού, ήταν αυτός που εξασφάλισε ομόνοια, ασφάλεια και διεφύλαξε την ελευθερία της Σπάρτης, δηλαδή φρόντισε ώστε να είναι αυτάρκης, να μην έχει τόσον εσωτερικούς δυνάστες όσον και ξένους κατακτητές.

 Ο Λυκούργος φρόντισε να αποκτούν όλοι ανεξαιρέτως τον ίδιο τρόπο ζωής, την ίδια εκπαίδευση, που θα έχει ως σκοπό να κάνει γενναίους άνδρες, επιδιώκοντας την πολεμική αρετή (ανδρεία), και να συγκρατεί την κοινωνική συνοχή (σωφροσύνη). Αυτά οδηγούν στην ομόνοια.

Συμπερασματικώς, το πολίτευμα της Σπάρτης, το οποίον εγκωμίασε θερμώς ο Ξενοφών εις το έργο του «Λακεδαιμονίων Πολιτεία», συνδυάζον και τις τρεις μορφές διακυβερνήσεως (μοναρχία-αριστοκρατία-δημοκρατία) εις τοιούτον βαθμόν ώστε, έκαστον στοιχείον να εξουδετερώνει κάθε υπερ­βολή του άλλου, υπήρξεν, ίσως, το ιδανικώτερον της αρχαίας Ελλάδος.

«Εγκατέστησε λοιπόν ο Λυκούργος μεταξύ αυτών την αρχήν των γερόντων ως έρμα και επέφερεν ισορροπίαν, εξασφαλισθείσης της τάξεως και της γαλήνης. Διότι πάντοτε οι γέροντες συνέπραττον έκτοτε με τους βασιλείς, όσον έπρεπε, δια να αποτρέπεται η οχλοκρατία, υπεστήριζον δε τον λαόν δια να μην υποπέσει εις τυρρανίαν».8

Ο δεσπότης των Λακεδαιμονίων ήταν ο Νόμος. Αυτό φαίνεται σαφώς από την απάντηση του Δημαράτου προς τον Ξέρξην, όταν ο τελευταίος τον κάλεσε και του έκανε την εξής ερώτηση:

«Δημάρατε, τώρα θα μου έδινε χαρά να σε ρωτήσω κάτι που θέλω. Εσύ είσαι Έλληνας και μάλιστα, όπως ακούω κι από σένα κι από τους άλλους Έλληνες που ήρθαν και συζήτησαν με μένα, από την πιο μεγάλη και την πιο ισχυρή πόλη. Τώρα λοιπόν απάντησέ μου σ' αυτό το ερώτημα: Θα τολμήσουν οι Έλληνες να σηκώσουν χέρι εναντίον μου και να μου αντισταθούν;». Και ο Δημάρατος απήντησε:

«…Λακεδαιμόνιοι κατὰ μὲν ἕνα μαχόμενοι οὐδαμῶν εἰσι κακίονες ἀνδρῶν, ἁλέες δὲ ἄριστοι ἀνδρῶν ἁπάντων. ἐλεύθεροι γὰρ ἐόντες οὐ πάντα ἐλεύθεροι εἰσί· ἔπεστι γάρ σφι δεσπότης νόμος, τὸν ὑποδειμαίνουσι πολλῷ ἔτι μᾶλλον ἢ οἱ σοὶ σέ. ποιεῦσι γῶν τὰ ἂν ἐκεῖνος ἀνώγῃ· ἀνώγει δὲ τὠυτὸ αἰεί, οὐκ ἐῶν φεύγειν οὐδὲν πλῆθος ἀνθρώπων ἐκ μάχης, ἀλλὰ μένοντας ἐν τῇ τάξι ἐπικρατέειν ἢ ἀπόλλυσθαι»

«…Οι Λακεδαιμόνιοι αν και είναι ελεύθεροι είναι υποτεταγμένοι εις ένα δεσπότην, τον νόμον, τον οποίον φοβούνται πολύ περισσότερον, απ’ ότι φοβούνται εσέ οι ιδικοί σου. Εκτελούν παν ό,τι εκείνος προστάζει και τους προστάζει να μένουν πάντοτε εις την μάχην και να νικούν ή να αποθνήσκουν».9

Αυτή ήταν η ακατανίκητη δύναμις της Σπαρτιατικής αριστοκρατίας. «Τοιούτον ήτο το πολίτευμα της Σπάρτης, αριστοκρατία η οποία διετήρησε άπαντας τους τύπους της Ομηρικής πολιτείας, Βασιλείαν, Γερουσίαν, Εκ­κλησίαν. Ολιγαρχίαι επεκράτησαν πολλαχού της Ελλάδος κατά δε τους πρώτους ιστορικούς χρόνους σχεδόν απανταχού».10

Η πολιτική κατάστασις τον 7ον- 6ον π.Χ. αιώνα

Κατά τον 7ον π.Χ. αι. το πολίτευμα της αριστοκρατίας λαμβάνει μεγαλύ­τερες διαστάσεις. Ταυτόχρονα παρατηρείται κάποιο είδος εναλλαγής μεταξύ αριστοκρατίας και βασιλείας, χωρίς ακόμη η λέξις Δημοκρατία να έχει απα­σχολήσει έντονα ή επηρεάσει σοβαρώς τον πολιτικόν βίον της αρχαίας Ελ­λάδος.

.Εις την Αχαΐαν οι Αχαιοί συγκροτούν «κοινόν», τα μέλη του οποίου (μέρεα κατά τον Ηρόδοτον), ήσαν αυτόνομες περιοχές με κληρονομικούς βασιλείς.

.Εις το Αργος ο βασιλεύς Φείδων οδηγεί το βασίλειόν του εις την μεγίστην ακμήν.

«Από όλες τις χώρες καλύτερη είναι το Άργος το Πελασγι­κό».11

.Η Σικυών (μεταξύ Αχαΐας και Κορινθίας) επί μίαν εκατονταετηρίδα περίπου (από το 665 π.Χ.), κυβερνάται από τους λεγομένους τυράννους με πλέον ονομαστόν τον Κλεισθένην, επί της διακυβερνήσεως του οποίου η Σικυών εγνώρισε ακμήν και ενεφανίσθησαν σπουδαίοι άνδρες (φιλόσοφοι, καλλιτέχνες), όπως ο γλύπτης Κάναχος, ο Πολύκλειτος κ.α.

Διευκρινίζεται ότι, η αρχαία τυραννίς δεν έχει σχέση με την σημερινή παρεφθαρμένην έννοιαν της λέξεως τυραννία που σημαίνει στυ­γνή δικτατορία της εξουσίας, παντελής έλλειψις ελευθερίας, καθεστώς λαομίσητον.

«Η λέξις τύραννος, η οποία εισήχθη από την Μ. Ασία, σημαίνει κυ­βερνήτης άνευ οιασδήποτε δυσφημητικής προθέσεως».12

«Τύραννοι προσηγορεύοντο οι προ των Τρωϊκών ποιητών βασιλείς».13

«Η λέξις τύραννος ταυτίζεται προς την δωρικήν κοίρανος που εκτός των άλλων σημαίνει μονάρχης, βασιλεύς, απόλυτος άρχων».14

Ο Αριστοτέλης παρουσιάζει τον τύραννον ως προστάτη των αδυνά­των κατά των πλουσίων. (Πολιτικά, 1310b -1315b).

«Η τυραννίς, είδος πολιτεύματος εις τας αρχαίας Ελληνικάς πο­λιτείας, υπήρξε κατά κανόνα σχεδόν ευεργετική και εκπολιτιστική, ως η του Πεισιστράτου εν Αθήναις, η των Ορθαγοριδών εν Σικυώνι, η των Αλευαδών εν Σικελία, η του Γέλωνος και Πολυκράτος εν Μεγάλη Ελλάδι και αλλαχού».15

«Οι τύραννοι ήσαν ως επί το πλείστον μορφωμένοι και η κυβέρνησίς τους, απέβαινεν ωφέλιμος και ευεργετική εις τον λαόν, δια των πολλών και ποικίλων κοινωφελών έργων, τα οποία κατεσκευάζοντο δια προσωπικής ως επί το πολύ εργασίας του κοινού. Αι τέχναι, τα γράμματα, η θρησκευτική λατρεία εξυψώθησαν εις μεγάλην ακμήν επί της εποχής της τυραννίδος, Ζ-ΣΤ΄ αιών, ήτις απέβη σημαντικωτάτη μάλιστα εις τας παρά τον Ισθμόν πόλεις».16

Ο Ισοκράτης εγκωμιάζων τον βασιλέα της Κύπρου Ευαγόρα, υμνεί την τυραννίαν σαν θεσμό (Ευαγόρας,40).

Ο Πλάτων χαρακτηρίζει τους τυράννους ως σοφούς, επειδή συνα­ναστρέφονται με σοφούς (Πολιτεία, 568, Α).

Ο εκ των επτά σοφών, Βίας φρονεί πως ο βασιλεύς και ο τύραννος μπορεί να γίνουν έν­δοξοι, αν τηρήσουν αμετάβλητους -ατρόποις χρώτο-τους νόμους της πατρίδος. (Πλουτάρχου Ηθικά, 152^α).

Ο Ευριπίδης αποκαλεί την τυραννία ισόθεον (Τρωάδες, 1169).

«Είναι γνωστή η θέσις των τυράννων ως ο Πεισίστρατος, οι τύραν­νοι της Σικελίας με ποητάς και λογίους. Ιδία αξία μνείας είναι η υπό των τυ­ράννων των Συρακουσών Διονυσίου του Πρεσβυτέρου και του Νεωτέρου πρόσκλησις του Πλάτωνος εις Σικελίαν και τα ταξείδια του φιλοσόφου εις την Μεγάλην Ελλάδα και τας Συρακούσας, των οποίων τας τύχας και τας περιπετείας γνωρίζομεν από την Ζ΄ επιστολήν του Πλάτωνος……    

Λίαν γνωστός είναι και ο σύνδεσμος του Πινδάρου με τους Αλκμεωνίδας των Αθηνών και τους τυράννους Θήρωνα του Ακράγαντος και Ιέρωνα των Συρακουσών, έτι δε και η παραμονή των ποιητών Βακχυλίδου και Σιμωνίδου εις την αυλήν των τυράννων της Σικελίας».17  

Ας ανοίξουν επί τέλους, οι πολιτικοί γυρολόγοι, λαϊκιστές, υπερφία­λοι αλλοτριοφάγοι  αλλοτριοπράγμονες, εκσυγ(ανα)χρονιστές, αόματοι ιστορι­κοί, τις σελίδες της τότε Ελληνικής πολιτικής ιστορίας και όχι της σύγχρο­νης ψευτο-δημοκρατικής παραμυθολογίας, για να διαπιστώσουν (αφού καθαρίσουν πρώτα τα μάτια τους από τις μισελληνικές τσίμπλες):

-Ποιες ήσαν οι τυραννίδες των Αθηνών (Πεισιστρατίδαι), της Κορίνθου (Κυψελίδαι-Βακχιάδαι) και της Σάμου (Πολύκράτης).

-Ποία ήτο η στάσις του λαού απέναντι σ’ εκείνες τις λεγόμενες τυραννίδες.

-Ποία ήτο η συμβολή των λεγομένων τυράννων στο ελληνικόν έθνος και τον ελληνικό πολιτισμό.

-Ποία ήτο η πολιτικοοικονομική και πολιτιστική κατάστασις των πολιτειών εκείνων, σε σύγκριση με την κατάσταση στις αργότερον εμφανισ­θείσες, βραχυχρονίως επικρατήσασες και λεγόμενες «δημοκρατικές πολιτείες».

Παρά τας εξαιρέσεις κατά τας οποίας η τυραννίς επεβάλλετο εις βά­ρος «ομοίων και βελτιόνων», και όχι «προς το των αρχομένων συμφέ­ρον, αλλά το σφέτερον αυτής»,  τις τυραννίδες επεζήτει και επέβαλλε ο ί­διος ο λαός, δια να αποφεύγει τους εμφυλίους πολέμους, την δημαγωγία των πολιτικών και το εξ αυτής δημιουργούμενον χάος.

Φυσικά οι δημεγέρτες και κάθε λογής πολιτικοί αγύρτες, έτρεφον μίσος κατά των τυραννίδων και των τυράννων, το οποίον προσεπάθησαν και εν πολλοίς επέτυ­χαν, να διοχετεύσουν εις τα ευρέα λαϊκά στρώματα, εκμεταλλευόμενοι κάθε λάθος μικρό ή μεγάλο, εκούσιο η ακούσιο, των τυράννων.

Αυτή την ασυγχώρητη μοχθηρία των δημοκρατικών κατά των τυ­ράννων, περιέγραψε σκωπτικώς ο Αριστοφάνης σε ένα από τα έργα του: «Όποιος σκοτώσει κάποιον από τους νεκρούς τυράννους θα πάρει σαν α­μοιβή ένα τάλαντο». (Όρνιθες, 1073).

*

Χάριν της ιστορικής αλήθειας δεν πρέπει να αδικούμε τους αρχαί­ους τυράννους, δηλαδή τους Έλληνες ηγεμόνες του 8ου-6ου π. Χ. αιώνος, οι περισσότεροι των οποίων υπήρξαν ικανώτατοι, δημοφιλέστατοι και Έλληνες μέχρι μυελού οστέων, χωρίς αυτό να σημαίνει, όπως προανεφέρθη, ότι δεν υπήρ­χαν και εξαιρέσεις, κάτι που συμβαίνει ΠΑΝΤΟΤΕ σε ΟΛΑ τα πολιτεύματα.

Με την πάροδον του χρόνου, μερικοί τύραννοι άρχισαν να αυθαιρετούν (μήπως μόνο στις τυραννίες συνέβαινε και συμβαίνει κάτι τέτοιο;) και να προσπα­θούν να διατηρηθούν στην εξουσία, όχι με την πειθώ και την δικαία διοίκη­ση αλλά με την βία.

Τούτο είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία κλίματος λαϊκής αντι­πάθειας και αγανακτήσεως το οποίον εγενικεύθη και τελικά με τις εξωφρε­νικές υπερβολές και αναρίθμητες ραδιουργίες των δημοκρατικών, διογκώθη και έλαβε μορφή γενικής δυσαρέσκειας κατά των τυράννων και της τυραν­νίας.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι:

-Οι τύραννοι εστερούντο λαϊκών ερεισμάτων.

-Η τυραννία αποτελούσε είδος μοναρχικού πολιτεύματος της αρχαίας Ελλάδος, αδίκου, χωρίς επιτεύγματα πολιτιστικά, κοινωνικά και στρατιωτικά, τουλάχιστον μέχρι τα τέ­λη του 6ου αιώνος.                                     

-Η συμβολή της τυραννίας (ως πολιτικής μορφής διακυβερνήσεως) στην όλη υπόθεση του Αρχαίου Ελληνικού Έθνους υπήρξε αρνητική, όπως την παρουσιάζουν σήμερα οι υποζάκοροι (δευτέρας κατηγορίας υπηρέτες του ναού της …Δημοκρατίας) και διάκονοι της σύγχρονης πολιτικής απάτης, της Ιουδαιοταλμουδικής ψευτοδημοκρατίας. Μερικά παραδείγματα:

.Εις την Κόρινθον ο Κύψελος το 657 π.Χ. ιδρύει την δυναστεία των Κυψελιδών (Κύψελος-Περίανδρος) κατά την διάρκειαν της οποίας η Κόρινθος ακμάζει και γίνεται μητρόπολις της Κερκύρας, Λευκάδος, Αμβρακίας, Επιδάμνου, Απολλωνίας, Ποτιδαίας.18  

Η ακμή της Κορίνθου συνεχίζεται και φθάνει μέχρι την περίοδον κατά την οποίαν αναλαμβάνει την διακυβέρνηση ο Ψαμμήτιχος που ανα­τρέπεται σύντομα και την εξουσίαν κατάλαμβάνουν οι ολιγαρχικοί με αντι­προσώπους από τις οκτώ περιοχές της Κορινθίας .

.Στα Μέγαρα κυριαρχεί η φυσιογνωμία του αριστοκρατικού Θεόγνιδος (550-490 π.Χ.). Ο έξοχος εκείνος ανήρ αντιμετωπίζει τις μηχανορραφίες των νεοφώτιστων δημοκρατικών, οι οποίοι δεν διστάζουν να συνεργασθούν με τους αντιδημοκρατικούς Κορινθίους δια να τον ανατρέψουν.

Μετά την ανατροπήν και εξορία του Θεόγνιδος (Ο Θέογνις υπήρξεν έξοχος ελεγειακός ποιητής, συνθέσας ελεγείες με πολιτικές και ηθικές συμβουλές), ακολουθεί μία χαώδης κατάστασις την οποίαν ο Πλούταρχος χαρα­κτηρίζει «ακόλαστον Δημοκρατίαν».

Αυτή η , ακόλαστος δημοκρατία που κατεχράσθη την περιουσίαν του Θεόγνιδος, δεν είχε μακρά διάρκεια ζωής διότι σύντομα ανέλαβον και πάλιν οι ολι­γαρχικοί.
«Ο Θέογνις αν και αριστοκρατικός, αι ελεγείαι του πολύ ετιμώντο εν Αθήναις, όπου εισήχθησαν ως κάτοπτρον αρετής».19

.Οι πόλεις της Θεσσαλικής Συμπολιτείας έχουν αριστοκρατικό πολίτευμα μέχρι το 344 π.Χ. οπότε υπετάγησαν στον Φίλιππον της Μακεδονίας.

«Εξήντα έτη μετά τα Τρωϊκά, οι Θεσσαλοί Θεσπρωτοί (ΗΡΟΔ: Z/176) κατετρόπωσαν τους Αιολείς, ων άλλοι απήλθον εις Ασίαν (ΗΡΟΔ: Α/56) και άλλοι έμειναν κατά χώραν υπό την επωνυμίαν Πενέσται, ως δούλοι εις ην θέσιν οι Είλωτες εν τη Λακωνική. Υποτάξαντες δε και τους Μάγνητας, τους Περραιβούς, τους Φθιώτας (ΘΟΥΚ: Β/101, Δ/78, Η/3), απετέλεσαν την μεγάλην Θεσσαλικήν συμπολιτείαν, ης αι πόλεις αριστοκρατικόν πολίτευμα έχουσαι, διετέλουν ανεξάρτητοι απ’ αλλήλων, μέχρις ου τω 344 π.Χ. ο Φίλιππος υπέταξε πάσαν την χώραν εις την Μακεδονίαν…».20

.Εις την Μακεδονίαν διατηρείται ο θεσμός της κληρονομικής βασι­λείας με το συμβούλιον των γερόντων και την συνέλευση των πολεμι­στών. Ο Πέρδικας Α΄ ιδρύει την Μακεδονικήν δυναστείαν ενώ επί Αλκέτα και Αμύντα τα όρια της Μακεδονίας φθάνουν μέχρι την Χαλκιδικήν.

.Εις την Έφεσον κυβερνά η δυναστεία των Ανδροκλειδών (απόγονοι του υιού του Κόδρου Ανδρόκλου) μέχρι το 600 π.Χ. περίπου, οπότε εγκαθί­σταται τυραννίς υπό τον Πυθαγόρα.

.Εις την Φώκαιαν η βασιλεία αντικαθίσταται από αριστοκρατικόν πολίτευμα το οποίον επί Προμηθέως γίνεται τιμοκρατικόν.

.Εις την Μυτιλήνην η βασιλεία παραχωρεί την θέσιν της εις την α­ριστοκρατίαν εκ της οποίας αναδεικνύεται ο σοφός Πιττακός ως «αισυμνήτης». 21

Εις την Μυτιλήνη εγεννήθη και ένας άλλος μεγάλος αντιδημοκράτης, ο ελεγειακός ποιητής Αλκαίος(630-560 π.χ.).

«Ο Αλκαίος εγεννήθη εξ αριστοκρατικής οικογενείας. Εν μέσω των εμφυλίων διενέξεων της πατρίδος του μετέσχε των αγώνων των ευγενών κατά των δημοκρατικών και μέρος της ζωής του διήλθεν εν εξορία, εξ αι­τίας των αγώνων αυτού κατά των τυράννων Μελάγχρου και Μυρσίλου. Βραδύτερον ανεκλήθη υπό του επίσης τυράννου και σοφού Πιττακού, ο οποίος είπε τότε εις τον ονομαστόν λόγιον: «Συγγνώμη τιμωρίας κρείσσων».22

.Εις την Σάμον από τον τύραννον Δημοτέλην φθάνομεν εις τον τύ­ραννον Πολυκράτην ο οποίος εκυβέρνησε περί τα 40 έτη.

«Επροστάτευσε (ο Πολυκράτης) τα γράμματα και τις τέχνες, κατεσκεύασε μεγάλα έργα διωργάνωσε και επεξέτεινε το κράτος δια κατακτήσεων και αποικήσεων και ως θαλασσοκράτωρ επεσκίασε την Αίγυπτον και κυριάρχησεν εις ολόκληρον την Μεσόγειον».23

Ο Πολυκράτης είναι εκ των πρώτων ο οποίος διησθάνθη τον Περ­σικόν κίνδυνον και ωραματίσθη την πολιτικήν ένωση των Ελλήνων. Όμως δεν ηυτύχησε να ίδη το όνειρόν του να εκπληρώνεται διότι, οι Πέρσες του σατράπου Ορσίτου μετά από συνεργασία με τους «δημοκρατικούς» της Σάμου, τον συνέλαβον και τον εσταύρωσαν με φρικτά βασανιστήρια.

Επί της τυραννίας του Πολυκράτους ανεδείχθη και ο Πυθαγό­ρας, ιδρυτής της περιφήμου Πυθαγορείου σχολής της οποίας τα εμβλήματα ήσαν «εκάς οι βέβηλοι» (μακράν οι βέβηλοι) και «κυάμων απέχεσθαι» (να μην αποδέχεσθε την δια ψηφοφορίας εκλογήν, που τότε εγένετο με κυάμους-κουκιά).24

.Εις την Κρήτην κυριαρχεί ο θεσμός της βασιλείας. Ο Αριστοτέλης, αναφερόμενος ειδικά στην Κρήτη, μας πληροφορεί ότι η συνέλευση του λαού δεν έχει δικαίωμα παρά να επικυρώνει τις αποφάσεις που έλαβαν η βουλή και οι άρχοντες (κόσμοι), αντίστοιχοι των εφόρων της Σπάρτης, με την εξής διαφορά:

«Εκεί (στην Σπάρτη) δηλαδή, επειδή οι έφοροι εκλέγονται από όλους τους πολίτες (ενν. όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι), και επειδή έτσι συμμετέχει ο λαός στον πιο σημαντικό φορέα εξουσίας, θέλει να διατηρηθεί το (ενν. υπάρχον) πολίτευμα. Εδώ (ενν. στην Κρήτη) όμως εκλέγουν τους κόσμους όχι από το σύνολο των πολιτών, αλλά μόνον από ορισμένα γένη, και τους γερουσιαστές τους εκλέγουν από εκείνους που έχουν χρηματίσει κόσμοι».25

   Οι Κόσμοι, δέκα τον αριθμόν, απετέλουν την Ευνομίαν (Κυβέρνηση) ο δε πρόεδρος εκαλείτο πρωτόκοσμος (Πρωθυπουργός).

Το προνόμιον των κόσμων είχαν μόνον τα μέλη ωρισμένων γενών. Ο Δήμος των πόλεων της Κρήτης συνήρχετο όχι δια να εκφράσει την γνώμην του αλλά για να εγκρίνει όσα απεφάσιζαν οι άρχοντες.

Αυτά καταγράφονται στην Ελληνική ιστορία περί τυράννων και τυραννίας, πλην όμως:

Κυριαρχεί απόλυτη πληροφοριακή σιγή και εκκωφαντική αλαλία για όλα τα παραπάνω, από τις σειρήνες της ψευτο-δημοκρατικής, σύγχρονης Ιουδαιοταλμουδικής δημ(ι)οκρατίας.

Συνεχίζεται

---

1 Κων. Παπαρρηγόπουλος, Ι, σελ. 395.

2 Αρχύτα Πυθαγορείου, περί νόμου και δικαιοσύνης.

3 Πλούταρχος, Λυκούργος, 16.6

4 Ξενοφώντος, Λακεδαιμονίων πολιτεί­α, α, 7, 2.

5 ένθα ανωτ.1, 4.

6 Πλουτάρχου Ηθικά, περί παίδων αγωγής, 2.

7 Πλου­τάρχου, Λυκούργος, 13.

8 Πλουτάρχου, Βίοι παράλληλοι, Λυκούργος,5.

9 Απάντησις του Δημάρατου προς τον Ξέρξην, Ηρόδοτος, Ζ,104.

10 Κων. Παπαρρηγόπουλος, Ι,σελ.891.

11 Παλατινή ανθολογία, 4, εκδ. Beckby, 4, σελ. 206-208, Buch, 14, 73.

12 Νεώτερον Εγκ. Λεξ. ΗΛΙΟΣ, τ. ΕΛΛΑΣ, μέρος Α΄, σ.220.

13 Λεξ. Σουΐδα, σελ. 1050.

14 Λεξ. αρχαίας ελληνικής γλώσσης, Π. Δορμπαράκη, σελ.824.

15 Μεγάλη Αμερικανική Εγκυκλοπαίδειας τ. 20ος σ. 418.

16 Εγκ. Ελευθερουδάκη, τόμ.Ε΄, σ.282.

17 Δύναμις και Πνεύμα-Προστασία πνευματικών ανθρώπων υπό ισχυρών, Κωνσταντίνου Βουρβέρη,1972, σ. 8- 9.

18 Εγκ. Ήλιος, τ. 15ος, σ. 744.

19 Σύντομος ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας, Ευστράτιος Πεντέας, εκδ. ΣΣΕ 1962, τ. Α΄, σ. 46.

20 Λεξ. Ελληνικής Αρχαιολογίας, Αλεξ. Ραγκαβή, τ. 1^ος , σ. 381-382.

21 Αισυμνήτης: Εκ του αισυμνάν=αίσιμα νέμειν, τα προσήκοντα εκάστω-Ο δια καθολικής ψήφου των πολιτών εκλεγόμενος ως συμφιλιωτής με δικτατορικήν εξουσίαν, εις περίπτωση συγκρούσεως των αντιπάλων πολιτι­κών μερίδων, και η οποία – σύγκρουσις – έθετε εις κίνδυνον την πολιτείαν.

22 Επίτομος ιστορία της Ελληνικής λογοτεχνίας, Ευστράτιος Πεντέας, καθηγητής ΣΣΕ, 1962, τ. Α΄, σ. 53-54.

23 Επίτομον εγκυκλ. λεξικόν Ή­λιος, σ. 3576-3577.

24 Διετυπώθη η άποψη, βασισθείσα σε ερμηνεία της φράσεως από τον Πλούταρχον, ότι η ρήση του Πυθαγόρα είναι μάλλον υπαινιγμός που υποδηλώνει να μην ανακατεύεται κανείς στην πολιτικήν, «κυάμων απέχεσθαι, ότι ου δει πολιτεύεσθαι» [Λεξ. Δημητράκου στην λ. κύαμος]. Η άποψη αυτή, εάν υποθέσουμε ότι δεν είναι εμβόλιμος μεταγενεστέρων χρόνων, είναι επιπόλαια ή παράλογη καθ’ όσον τι θα συνέβαινε , εάν σύμφωνα με την ερμηνεία που δίδει ο Πλούταρχος, δεν ανακατευόταν κανένας στην πολιτική; Αναρχία και χάος!

25 Αριστοτέλη Πολιτικά, 1ος τόμος, μετάφραση Δημ. Παπαδή, σελ. 441 – 443). εκδ. ΖΗΤΡΟΣ, Θεσσαλονίκη, 2006.Πηγή: Ο Ερανιστής, Ο Αριστοτέλης και το πολίτευμα της Κρήτης, Θανάσης Μπαντές, 3 Ιανουαρίου 2015.