«...Η ΠΟΛΙΣ ΗΤΟΝ ΤΟ ΣΠΑΘΙΝ, Η ΠΟΛΙΣ ΤΟ ΚΟΝΤΑΡΙΝ, Η ΠΟΛΙΣ ΗΤΟΝ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙΝ ΤΗΣ ΡΩΜΑΝΙΑΣ ΟΛΗΣ…» 1  

ΜΕΡΟΣ 7ο

4. Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ: ΘΕΙΑ ΚΑΤΑΔΙΚΗ Ή ΘΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ ΠΡΟΣ ΣΩΤΗΡΙΑΝ ΤΗΣ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ;

Μεσαιωνικός χάρτης

(From the Historical Atlas by William R. Shepherd, a map of Constantinople at the end of the Hellenic/Roman Empire (Romania) and the beginning of the Ottoman Empire, here at the Medieval History site. This map is from the Historical Atlas by William R. Shepherd, published in 1923, page 93).

Υπάρχει η άποψη ότι η κατάρρευση της Αυτοκρατορίας οφείλεται σε θεία καταδίκη για τις πολλές μας αμαρτίες. Αυτή την παγιωμένη και επαναλαμβανόμενη άποψη απορρίπτουν τρεις κορυφαίες προσωπικότητες. Ο ένας είναι ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, μέγας Θεολόγος και συγγραφέας του 18ου αιώνα, ανυποχώρητος αγωνιστής της Ορθοδοξίας, όπου υπογραμμίζει με έμφαση:

«Και μην ειπής ότι λοιπόν, και ημείς, υπέρ αμαρτιών παιδευόμενοι, κατά τους Ιουδαίους τούτην την δουλείαν πάσχομεν. Άπαγε. Δεν δέχομαι τοιαύτην παρομοίωσιν με το πάντη πάντως απεγνωσμένον μιαρώτατον γένος των Εβραίων. Πρώτον μεν, ότι εις εκείνους, επειδή ήτον σάρκινοι, σάρκινα και υλικά ήσαν και τα αγαθά όπου εδίδοντο εις αυτούς, ως αμοιβές και αντιμισθίες της θεοσεβείας»….. και στην συνέχεια γίνεται εκτενής σύγκριση από τον Άγιο Αθανάσιο τον Πάριο, με τους Χριστιανούς και τα θεία μυστήρια, για να προσθέσει: «…πώς λοιπόν αδελφέ χριστιανέ, ημπορείς να ειπής, ότι πάσχομεν και ημείς την δουλείαν τούτην καθώς οι Εβραίοι, όπου ημείς, ευθύς εν πρώτοις κατοικούμεν όλοι εις τας πατρίδας όπου εγεννηθήκαμεν, εμείς οι Έλληνες π.χ κατοικούμεν εις την Ελλάδα, όπου εγεννηθήκαμεν, πώς δεν είναι άδικος και παράλογος, εκείνος οπού θέλει να ομοιάζη με το Χριστοκτόνον γένος των Εβραίων, το γένος των Ορθοδόξων Χριστιανών, το όντως εκλεκτόν και άγιον και ζηλωτόν παραπάσι γένος;».

Θεωρεί, δηλαδή ο κορυφαίος του κινήματος των Κολλυβάδων, ότι το Ελληνικό Γένος δεν έπεσε σε αιχμαλωσία για τις αμαρτίες του με την Άλωση. Αντιθέτως, η θεία πρόνοια το προφύλαξε από μεγαλύτερη καταστροφή, που θα ήταν η απώλεια της Ορθόδοξης πίστεως των Πατέρων του, αφού η Κωνσταντινούπολη υποδουλώθηκε το 1453 στους Τούρκους, όχι μόνον γιατί δεν βοήθησε η παπική Δύση, αλλά αντίθετα, γιατί ο αρχιαιρεσιάρχης πάπας και σύμπασα σχεδόν η παπική Δύση, ευχαριστήθηκε και επικρότησε την κατάρρευση της Ελληνικής/ Ρωμαίϊκης Αυτοκρατορίας (Ρωμανίας). 

Η άλλη προσωπικότητα, που ασχολήθηκε με τα αίτια της πτώσεως της Βασιλεύουσας,  ήταν στις μέρες μας, ο μακαριστός Αυγουστίνος Καντιώτης, ο αρχιερέας, που δεν δίσταζε να στιγματίζει από τον άμβωνα και να ελέγχει την πολιτική, δικαστική, στρατιωτική και δεσποτική εξουσία, με συνέπεια οι ηγεσίες να ενοχλούνται και να τον καταγγέλλουν με ανυπόστατες και κακοήθεις συκοφαντίες. Αναζητεί λοιπόν και αυτός, τα αίτια της πτώσεως της Αυτοκρατορίας μας και τα προσδιορίζει, όχι μόνο στα γνωστά από τους ιστορικούς «αίτια», όπως αυτά περιεγράφησαν ήδη στην παρούσα ανάλυση….

Για τον Αυγουστίνο Καντιώτη, όλα αυτά γίνονται δεκτά ως αίτια της Πτώσεως, αλλά δεν είναι τα πρωταρχικά.

Πρωταρχική αιτία, για τον μακαριστόν ιεράρχη, που έπεσε η Κωνσταντινούπολη, ήταν το γεγονός ότι, παρά την εξωτερική λαμπρότητα της Βασιλεύουσας, υπήρχε έλλειψη εσωτερικής λαμπρότητας και καθαρότητας, αφού ήταν ελαττωμένη η αληθινή ευσέβεια και ηθικό σκοτάδι κάλυπτε την Πόλη. Πλεονεξία, πονηρία, αδικία, διαφθορά, φιλαργυρία, αρπαγή, φιλοδοξία, κλοπές  κρατικής περιουσίας, θεομπαιξία, και άλλα πάθη, αυτά έγιναν οι νεκροθάφτες του μεγαλείου της Ελληνικής (Βυζαντινής) Αυτοκρατορίας.

Αυτά υπήρξαν, γράφει ο σεβάσμιος ιεράρχης, οι ισχυρότεροι σύμμαχοι του κατακτητή και προσθέτει: Χωρίς αυτά, απόρθητο φρούριο θα ήταν η πατρίδα μας, αλλά, μας έπνιξε η ανομία.

Την ανομίαν των Ρωμηών [Ηγεσίας (πολιτικής και εκκλησιαστικής) και λαού], επισημάναμε και εμείς ως το 9ο και κυριώτερο αίτιο της Αλώσεως της Πόλης μας [Η Πευματική Ανομία των Ρωμηών (αποστασία αρχόντων, κλήρου και λαού, από την Ορθόδοξη Πίστη). Μέρος 3ο].

Ο λαϊκός θρήνος συμφωνεί με τους ισχυρισμούς του μακαριστού Αυγ. Καντιώτη, αφού αναφέρει:

Οι πάντες ήσαν πονηροί, χωρίς αγαθωσύνην,

και μόνον τρεις ή τέσσαρες είχαν δικαιοσύνην.

…………………………………………………

Οι μεν ήσαν αιρετικοί, άλλοι πνευματομάχοι,

και άλλοι άπαξ άθεοι, άλλοι εικονομάχοι.

Τέλος, παραθέτουμε και την γνώμη αυτού που πήρε εκδίκηση για τον θάνατο του τελευταίου Αυτοκράτορα και την Πτώση, απελευθερωτή του Γένους, του «Γέρου του Μοριά», για το ποια ήταν κατ’ αυτόν, τα αίτια της δουλείας. Αρχίζει, λοιπόν, την αφήγησή του στον Τερτσέτη, ο καθ’ ομολογίαν του, Έλλην Ρωμηός, Κολοκοτρώνης, και λέει:

«Ο Σουλτάνος ήλθε εις το ζερβί χέρι και έκαμε ζάπι την Ανατολήν όλην.  (την κυρίευσε δηλαδή)2

(Ο Σουλτάνος) εκήρυξεν στο στρατό του την απώλειαν της υπανδρειάς, φαγητού, αρπαγής, φόνου. Όποιος σκοτωθεί, πεθαίνει. Μουσουλμάνος, σώζεται, όσα κάμει, ό,τι κάμει καλά γεναμένα, ευλογημένα, πάει εις τον Παράδεισον, πιστεύει τον Προφήτην. Το χοντρό δάκτυλο της άλλης χειρός δηλαδή, ο βασιλέας της Κωνσταντινουπόλεως, των Ρωμαίων, ερωτούσε τα δύο δάκτυλα πλησίον του, δηλαδή τον κλήρον και τους πολιτικούς, τι είναι τούτο; Δηλαδή τι ετοιμάζει ο Οθωμανός; Ο λαός ήταν τότε το λιανό δάκτυλο, και το ψηλότερο, το γειτονικό του, οι έμποροι και οι σπουδαγμένοι. Το χοντρό δάκτυλο λοιπόν, ο Αυτοκράτορας, ερωτούσε τον κλήρο και τους Μινίστρους, τους Υπουργούς του, τι είναι τούτο;

Αποκρίνοντο, ο Θεός θα τον χάσει, δηλαδή θα τον εξαφανίσει, θα τον καταστρέψει. Ας ψάλλομε το «Νίκας κατά βαρβάρων δωρούμενος» και άκοπη η ψαλμωδία τους, νύχτα και ημέρα. Τα τροπάρια όμως, μη συντροφευόμενα από πέτρες και λιθάρια, από άρματα και καράβια δεν εμπόδισαν τον Σουλτάνο να πηδήσει εις την άλλην γραμμήν της χειρός, και να πάρει την Αδριανούπολιν. Ο άοκνος Μωάμεθ Β΄ έστησεν έπειτα και το κάστρον μες στο βλέφαρον της Κωνσταντινουπόλεως, εις το στενό του Βοσπόρου, πέντε μίλια από την Πόλη, και εχαράτσωνε τα καράβια, που αρμένιζαν από την Μαύρη θάλασσα εις την Άσπρη, και από την Άσπρη εις την  Μαύρη».3

Και συνεχίζει ο Κολοκοτρώνης: 

«Δεν έπιασαν τα άρματα να κινηθούν πανστρατιά οι χριστιανοί, όταν εκτίζετο το κάστρο, ο Βασιλέας λέγουν ότι ήθελε πόλεμον, να βγει από την πολιτείαν ως ανδρείος που ήττον, να πολεμήσει δηλαδή, οι Μινίστροι όμως και ο κλήρος τον αντέκοψαν, θαρευμένοι οι πρώτοι εις την ψευδοπολιτικήν τους, οι άλλοι εις τες ψαλμωδίες τους. Έπειτα από ένα χρόνο, ο Σουλτάνος έρριχνε το χοντρό δάκτυλο, δηλαδή τον Αυτοκράτορα και εκάθιζε εκείνος εις τον τόπον του. Τα τέσσερα, δηλαδή, Υπουργοί και ψευδοπολιτικοί, ο κλήρος, οι έμποροι και οι σπουδαγμένοι πνίγουν το ένα, δηλαδή τον ηγέτη, τον Αυτοκράτορα, και ας είναι όσον θέλει ανδρειωμένος. Δεν εσυγγνώμισαν, δηλαδή δεν συμφώνησαν, κλήρος, πολιτικοί, Υπουργοί, Έμποροι και λαός να καταβάλουν τον Σουλτάνο· Οι πολιτικοί, Υπουργοί, εμπήκαν εις το πιλάφι μαζί του και έτρωγαν. Ο λαός, αδύνατος, λιανός, ακέφαλος, οι έμποροι και οι πεπαιδευμένοι έφυγαν πέφτοντας η Κωνσταντινούπολη και επήγαν εις τα βασίλεια της Δύσης».  

Συγκλονιστικά και Ελληνικά/Ρωμαίϊκα λόγια, από τον αρχιστράτηγο της Νίκης, στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα κατά των Τούρκων το 1821, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Λόγια-Ιερά παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές της Ρωμηοσύνης, επίκαιρα όσον ποτέ άλλοτε, σήμερα, για τις πολιτικές-εκκλησιαστικές ηγεσίες και τους λαούς, τόσον της Ελλάδος, όσον και της Ελληνικής μεγαλοννήσου Κύπρου μας.

Αυτές τις εξηγήσεις της Πτώσεως δίδει αυτός, που μαζί με τους άλλους, συναγωνιστές του, το ’21, θέλησε να εκπληρώσει την υπόσχεση στην Παναγία, που έδωσε ο σκλαβωμένος Ελληνικός/Ρωμαίϊκος λαός της ερειπωμένης Αυτοκρατορίας:

Πάλι με χρόνια, με καιρούς, πάλι δικά σου θα ‘ναι.

Και ο λαός, όπως και ο Κολοκοτρώνης, που είχε βαθύ καημό στην καρδιά του την Βασιλεύουσα και το σκοινί του Πατριάρχη, εννοούσαν ότι η απελευθέρωση θα έρθει, όταν σταματήσει η διχόνοια των υπευθύνων για τις τύχες της χαμένης Πόλης, γιατί ο ίδιος ποιητής λαός, υπενθυμίζει ότι:

Τρία πράγματα εχάλασαν την Ρωμανίαν όλην

Ο φθόνος, η φιλαργυρία και η κενή μάταιη ελπίδα

Και τούτο έν’ αληθινόν κανείς μη το απιστήση.

        Μήπως κανείς αμφιβάλλει ότι και στις ημέρες μας, τα ίδια τρία πράγματα είναι αυτά που οδηγούν τον Ελληνικόν λαόν και την πατρίδα μας, καθώς και το ελεύθερον τμήμα της Κύπρου, σε νέα «χαλάσματα»;

Όμως κανείς δεν ξέχασε τον τελευταίο αυτοκράτορα, αν και μη γνωρίζοντας που είναι ο τάφος του, εν τούτοις του ανάβει κερί στο βωμό της καρδιάς του, όπου τον έχει τοποθετήσει για πάντα. Το αίμα του ρέει στο αίμα των Ελλήνων Ρωμηών και ο ποιητής λαός συμβουλεύει για ομοψυχία και προσοχή, γιατί, μετά την Άλωση ο Τούρκος έχει δυναμώσει, έχει θράσος και μεγάλες βλέψεις για άλλες κατακτήσεις. Οι δρόμοι έχουν ανοίξει και προχωρεί ελεύθερος.

Αν δεν προλάβουν κάποτε να τον αναχαιτίσουν, υπάρχει κίνδυνος να είναι πλέον αργά, γιατί ήδη επεκτείνει την δράση του και απειλεί και άλλους τόπους. Ο λαϊκός ποιητής στους θρήνους του για την Άλωση, προειδοποιεί, μήπως και κάποιος τον προσέξει. Ας ακούσουμε εμείς τουλάχιστον την φωνή του:

Αφού η Πόλις χάθηκε, ο κόσμος ας προσέχη,

και λέγω να προσέχεται, ως η βροντή τα νέφη.

Η Πόλις ήτον το σπαθίν, η Πόλις το κοντάριν,

η Πόλις ήτον το κλειδίν της Ρωμανίας όλης,

κ’ εκλείδωνε κ’ εσφάλιζεν όλην την Ρωμανίαν,

κι όλον το Αρχιπέλαγος, το Αιγαίο δηλαδή,  εσφιχτοκλείδωνέν το.

Και τώρα το μειράκιον, το συχαντό το έθνος

Ανέβηκεν, εψήλωσεν, εγίνη αυθέντης μέγας.

Τον κόσμον όλον βούλεται, θέλει να τόνε φάγει.

 Τονίζει ο στιχουργός με αγωνία, για να προλάβει άλλες συμφορές και ως προφήτης λέει ότι, πρέπει να γίνει γενικός συναγερμός, να ομονοήσουν όλοι οι Έλληνες και να μη βρίσκονται σε διαρκείς διαμάχες και αντιθέσεις, γιατί οι διχόνοιες έγιναν αιτία της κυριαρχίας του εχθρού, της Αλώσεως της Πόλης και τέλος της καταρρεύσεως της Αυτοκρατορίας μας:

«Ο Τούρκος πάντα έξυπνος, ένι και ου κοιμάται,

πάντα πεινά, πάντα διψά, ποτέ ουδέν χορταίνει

να τρώει σάρκες χριστιανών και να ρουφά το αίμα»

Και απευθυνόμενος ο ποιητής προς τους Ευρωπαίους Δυτικούς τούς προλέγει ότι δεν θα αποφύγουν ούτε αυτοί τον κίνδυνο στηριζόμενοι σε συμφωνίες και υποσχέσεις. Όλα είναι μάταιες ελπίδες, γιατί ο Τούρκος είναι ανάξιος εμπιστοσύνης, δολερός και επίορκος:

«Τον κόσμον όλον βούλεται, θέλει να τόνε φάγη.

τους όρκους κάμνει δολερούς, ομνεί και το σπαθί του,

τον όρκον του ο ασεβής ποσώς ου στέργει τούτο,

διατ’ είναι γένος άπιστον και πλήρης γέμον δόλου». 

Παρατηρεί ακόμη ο ποιητής, ότι δεν επιτρέπονται χρονοτριβές και αναβολές για τιμωρία των Τούρκων, γιατί η αργοπορία μπορεί να είναι ολέθρια.

Πραγματικά προφήτης ήταν ο ποιητής της Αλώσεως, πριν από τόσους αιώνες. Βγήκε αληθινός. Οι δόλιοι βάρβαροι κατάφεραν και νέα άλωση στο σώμα του Ελληνισμού και όπως τότε, έτσι και τώρα οι θρήνοι περισσεύουν. Ο ουρανός και πάλι, όπως τότε, έβρεξε αιμάτινες σταγόνες και τα πουλιά ακόμη άρχισαν τον θρήνο. Τότε έκλαιγαν την φημισμένη και κουρσεμένη Πόλη, τώρα:

«Κλαίγουν της Κύπρος το νησί το πολυκρουσεμένο,

όπου το εκρουσέψανε Αγαρηνοί και Φράγκοι».

Και ο Σεφέρης σήμερα, θα συμπληρώσει:

«Καλώς μας ήρθατε στην Κύπρο, Αρχόντοι Τράγοι και Μαϊμούδες».

Οι μνήμες της Αλώσεως της Βασιλεύουσας ποτέ δε σβήσανε από τις Κυπριακές καρδιές, αφού, πολλοί πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη βρήκαν καταφύγιο στην φραγκοκρατούμενη Κύπρο, και αρκετή φιλοξενία, μέχρι την Τουρκική κατάκτηση του 1571. Όμως και ο νέος Αττίλας, έκανε την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και αυτή την φορά, όπως τότε, απρόσμενα και αναπάντεχα και χάθηκε ο έλεγχος της Ανατολικής Μεσογείου από τους Ρωμηούς, το μήλο της έριδος Αγγλογάλλων, Αμερικανών και Ρώσσων.

Όπως τότε, έτσι και σήμερα οι αλώσεις γίνονται και λόγω της μειωμένης αμυντικής θωρακίσεως αλλά και λόγω της αφθονίας, δυστυχώς, διεφθαρμένων και ανίκανων υπερασπιστών που, όπως είχε παρατηρήσει ο Αυτοκράτορας Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος, «η αυτοκρατορία, (ΣΣ: Και κάθε κράτος θα λέγαμε σήμερα), δεν είχε ανάγκη ένα μεγάλο βασιλέα (ή ηγέτη σήμερα), αλλά έναν ικανό διαχειριστή».

Χάρτης του 1840

Το 1840 αλλά και αργότερα, οι ξένοι χαρτογράφοι, ονομάζουν την Βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη και όχι Ισταμπούλ. Γιατί οι σημερινοί «πολιτισμένοι» Ευρωπαίοι άλλαξαν άποψη και αποκαλούν την Κωνσταντίνου Πόλιν Ισταμπούλ ;

Απλούστατα, τους την επέβαλε το Σύστημα τους επέβαλεν αυτήν την ονομασίαν, όπως ακριβώς επέβαλε και τους ανιστόρητους και αντιεπιστημονικούς όρους Βυζάντιον, Βυζαντινοί, αντί Ρωμανία και Ρωμηοί, αλλά και Βαλκάνια/Βαλκανικη Χερσόννησος αντί Χερσόννησος του Αίμου….

ΔΕΝ υπάρχει Ισταμπούλ. Υπάρχει, ζει και είναι Βασιλίς των Ρωμηών και της Ρωμηοσύνης, η Κωνσταντινούπολις.

Όταν με την βοήθεια του Θεού, εισέλθουμε στην Πόλη και την απελευθερώσουμε, τότε ΑΠΑΝΤΕΣ θα αντιληφθούν ότι η Πόλη λέγεται  Κωνσταντινούπολις και ανήκει στους Έλληνες Ρωμηούς, στην αδούλωτη Ρωμηοσύνη!!!

O Σπυρίδων Ζαμπέλιος, στην εκτεταμένη εισαγωγή του στο έργο του «Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος», δεν επικεντρώνεται στους εσωτερικούς παράγοντες παρακμής της αυτοκρατορίας, αλλά στην άπληστη παπική (ΣΣ: Κακώς αναφερομένη ως καθολική ή ρωμαιοκαθολική) Δύση, η οποία από το 1204 συνέβαλε στην παρακμή της αυτοκρατορίας.

Τελικά η Θεία Πρόνοια επέλεξε τον Οθωμανό κατακτητή, ώστε να σωθεί από τον αρχιαιρεσιάρχην πάπα και τους αιρετικούς παπικούς δυνάστες. Σε αυτό το σημείο συμφωνεί και ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, χωρίς όμως να υιοθετεί και την φιλοσοφική θεώρηση του Ζαμπέλιου.4

Διάφοροι άλλοι εκπρόσωποι της ιστοριογραφίας, όπως ο Αλέξανδρος Πασπάτης, Κωνσταντίνος Σάθας, Σπυρίδων Λάμπρος, Αδαμάντιος Αδαμαντίου, Βασίλειος Μυστακίδης, Θεοδόσιος Βενιζέλος, Αθανάσιος Βερναρδάκης, Κωνσταντίνος Άμαντος, εμπλουτίζουν τον σκοτεινόν ρόλον των παπικών, με αναφορές σε προδοτικές ενέργειες των Λατίνων (π.χ. η αλλαγή στρατοπέδου του Ουρβανού του τεχνίτη που κατασκεύασε το κανόνι, η βοήθεια των Γενουατών του Γαλατά στους Τούρκους, η σκόπιμη λιποψυχία του Ιουστινιάνη, κλπ).

Οι παραπάνω ιστορικοί, άντλησαν στοιχεία από το λεγόμενο Majus,[5] χρονικό του Γεωργίου Σφρατζή -ένα συμπίλημα συνταγμένο στα 1573-1575 από τον Μακάριο Μελισσηνό- διαπνεόμενον από την αντίληψη πως,

«ο Θεός κατευθύνει τις τύχες του κόσμου, χρησιμοποιώντας τους ανθρώπους και ακόμα και τους Τούρκους για να εκπληρώσει τους σκοπούς του».6

Συνεχίζεται

---

1 Όπως υποσ. 1 του 1ου μέρους.

2 Εδώ να επισημάνουμε ότι ο Κολοκοτρώνης, ιστορικά άρτια ενημερωμένος, γράφει ως άριστος ιστορικός, λέγοντας ότι ο Σουλτάνος ήρθε στο αριστερό χέρι και κυρίευσε όλη την Ανατολή, αφού το άσημο κρατίδιο των Οθωμανών, που πρωτοϊδρύθηκε στις αρχές του 14ου αιώνα κυρίευσε και απορρόφησε από το 1326 μέχρι το 1453, την Προύσα, την Θράκη, την Άγκυρα, την Καλλίπολη, το Διδυμότειχο, την Αδριανούπολη, την Θεσσαλονίκη, το Κοσσυφοπέδιο, την Σμύρνη, με ιδιαίτερες επιδόσεις στις επανειλημμένες ανεπιτυχείς πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης, όπως κατά τα έτη 1394-1402, 1411, 1422, πριν βέβαια από την τελευταία επιτυχή δυστυχώς δραματική Άλωση. 

3 Η αφήγηση παρουσιάζει ιστορική ακρίβεια, αφού πράγματι το 1361, ο Σουλτάνος Μουράτ κυριεύει την Αδριανούπολη και το 1423 χτίζουν οι Οθωμανοί ένα τεράστιο οχυρό έξω και παράλληλα προς τα χερσαία τείχη της Πόλης, που κάλυπτε όλη την απόσταση από το Μαρμαρά ως τον Κεράτιο Κόλπο, επιτρέποντας στους καταπέλτες του να εκσφενδονίζουν τα βλήματά τους πάνω από τα βυζαντινά οχυρά. Το 1452 ανεγείρεται από τον Μωάμεθ το φρούριο Ρούμελη- Χισαρί, στο στενότερο σημείο του Βοσπόρου, λίγα μόλις μίλια από την Κωνσταντινούπολη.

Έτσι οι Τούρκοι εξασφάλιζαν τον πλήρη έλεγχο του Βοσπόρου και μάλιστα ένα βενετσιάνικο πλοίο, που ερχόταν από την Μαύρη Θάλασσα, δηλαδή τον Εύξεινο Πόντο, το 1451, αγνόησε την διαταγή για τον έλεγχο και οι Τούρκοι το βούλιαξαν, δολοφόνησαν τους άνδρες και ανασκολόπισαν τον καπετάνιο. Αυτό το κάστρο ήταν ιδανική βάση απ’ όπου θα μπορούσαν να επιτεθούν στην Κωνσταντινούπολη από τα βορειοανατολικά, όπου ο Κεράτιος Κόλπος, δηλαδή ο κόλπος του Βοσπόρου στην Δυτική Ακτή, αποτελούσε ουσιαστικά την μοναδική γραμμή άμυνας. Τραγικό και αναπόφευκτο επακόλουθο η κήρυξη πολέμου κατά των Βυζαντινών, η πολιορκία και Άλωση της Πόλης.

4 Βαγγέλης Κραμανωλάκης, Παναγιώτης Στάθης,«Ιστορίες για την Άλωση στον πρώτο αιώνα του ελληνικού κράτους», Πανεπιστήμιο Κρήτης-τμ. Ιστορίας και Αρχαιολογίας, 1453 Η άλωση της Κωνσταντινούπολης και η μετάβαση από τους μεσαιωνικούς στους νεώτερους χρόνους, επιστημ. επιμ. Τόνια Κιουσοπούλου, εκδ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2005, σελ. 240-243

5 Μέγα Χρονικὸν (Chronicon Maius)

Manuscripts: The work was very popular and numerous manuscripts (especially of the seventeenth century) survive throughout the Balkans. The earliest and most important (which have been utilized in modern printed editions) include:

(1) Milan, Biblioteca Ambrosiana, Codex Ambrosianus P 24 (sup. gr. 613). 1578. Copyist Andreas Darmarios (close to MM). (2) Milan, Biblioteca Ambrosiana, Codex Ambrosianus P 123 sup. (gr. 641); 16th century; copyist John Santamaura (close to MM). (3) Rome, Biblioteca Vallicelliana, Codex Vallicellianus Graecus CLXXII, fasc. 4, 17th century. (4) Turin, Biblioteca nazionale universitaria, Codex Taurinensis B 11 20 (gr. 102 bis); 16th century; copied by the circle of Andreas Darmarios (close to MM). (5) Turin, Biblioteca nazionale universitaria, Codex Taurinensis 246 (B VI 20). 17th century. (6) Vatican City, Bibliotheca Apostolica Vaticana, Codex Ottobonianus Graecus 260; fols. 113-206, 16th century. (7) Vatican City, Bibliotheca Apostolica Vaticana, Codex Vaticanus Barberinianus Graecus 175; fols. 1-97, 17th century (“ex codice ms Leonis Allatii”). (8) Vatican City, Bibliotheca Apostolica Vaticana, Codex Vaticanus Barberianianus Graecus 176; fols. 1-81, 17th century.

A complete list of the 16th and 17th century manuscripts, with pertinent discussion, can be found in R. Maisano, “Il manoscritto Napoletano II E.25 e la storia della tradizione dello pseudo-Sfranze.” Ἰταλοελληνικά: Rivista di cultura greco-moderna 2 (1989), 126-129.

Editions & Translations: 1) I. Bekker. Georgius Phrantzes, Ioannes Cananus, Ioannes Anagnostes (Bonn, 1838). It includes a Latin translation of the entire text. 2) V. Grecu. Georgios Sphrantzes, Τὰ καθ’ έαυτὸν καί τινα γεγονότα ἐν τῷ χρόνῳ τῆς ζωῆς αὐτοῦ, 1401-1477, cum Pseudo-Phrantzes in appendice sive Macarii Melissenis Chronicon, 1258-1481 (Bucharest, 1966). It includes a Rumanian translation of the entire text. 3) I. Papadopulos Georgios Phrantzes: Chronicon, vol.1 (Leipzig, 1935). No complete translation of the Chronicon Maius into English exists. The section on the conquest of Constantinople by Meḥmed II (Book III) has been translated into English: 4) Marios Philippides. The Fall of the Byzantine Empire: A Chronicle by George Sphrantzes, 1401-1477 (Amherst, 1980), 99-151. 5) M.G. Carroll. A Contemporary Greek Source for the Siege of Constantinople, 1453: The Sphrantzes Chronicle (Amsterdam, 1985).

6 όπως υποσ.4, σελ. 235-236.