ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ:
Η ΔΟΞΑ ΤΟΥ
ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 1
«… Κι απ’ τη Χρυσή την Πύλη, σαν αρχάγγελος, τρανός αφέντης,
ρήγας, αυτοκράτορας, εμπήκε μεσ’ την Πόλη,
στην Αγιά Σοφιά.2
Και χύνεται ο
ήλιος της κορώνας του κι ανθίζει η Ρωμιοσύνη
σαν τα λούλουδα και χάνεται ο Φράγκος σαν
την καταχνιά!» (Κ. Παλαμάς)
ΜΕΡΟΣ 33ο
ΙΑ. ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΙΟΙ-ΑΡΝΗΤΕΣ και ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΣ
ΤΗΣ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ (Συνέχεια 32ου μέρους) 3
Υπερασπιστές/ Θησαυροφύλακες και
μάρτυρες της Ρωμηοσύνης 4
1. Ιωάννης
Καποδίστριας
Αρκετοί και για
διάφορους λόγους ο καθένας, έχουν ισχυρισθεί κατά καιρούς, πως ο Καποδίστριας
ήταν ένας Ευρωπαϊστής, ένας άνθρωπος που «ήθελε να μετατρέψει τους Ρωμηούς σε
Έλληνες». Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι «ο φιλελευθερισμός» του Καποδίστρια «είχε
πατρίδα την Αγγλία» και ότι επεδίωκε «να μεταβάλη πρώτα απ’ όλα τους Ρωμηούς σε
Έλληνες Πολίτες» και μετά «να ενώση την Ελλάδα με την Ευρώπη – όχι να την
επιστρέψη στο Βυζάντιο».5 Έχουν βάση τέτοιου είδους ισχυρισμοί; Ποια είναι η αλήθεια;
Πέραν των όσων έχουμε
αναφέρει μέχρι τώρα, για το πνεύμα της Ρωμηοσύνης που διακατείχε τον
Καποδίστρια (Μέρος 28ο, παρ. 5α), παραθέτουμε τα εξής:
-Το 1819 γράφει στον
Πατέρα του: «Είναι έργον μοναδικόν
της προστασίας του Θεού και των θαυματουργών Αγίων που αναξίως επεκαλέσθην με
δάκρυα ειλικρινούς καρδίας και αφοσιωμένης…», προσθέτοντας την φράση: «Πίπτων εις τους πόδας του Θαυματουργού
Αγίου μας (ΣΣ: Αγίου Σπυρίδωνος) και της Αειπαρθένου Πλατυτέρας (=Θεοτόκου)».6 Στο προσωπικό αυτό γράμμα, όπως και σε άλλα, που του επιτρέπει να αποκαλύψει τα
μύχια της καρδιάς του, είναι έκδηλη η ησυχαστική του συνείδηση. Είναι δε
γεγονός ότι έβλεπε την ιστορική ύπαρξη του Γένους ζυμωμένη με την Ορθόδοξη
πίστη.
Συνδύαζε δηλαδή, ο
Καποδίστριας την ανάσταση και την ιστορική συνέχεια του Έθνους, όχι με την
Ευρώπη και την οποιαδήποτε βοήθειά της, αλλά με την παράδοση του γένους, τα
πνευματικά αποθέματά του και την βοήθεια του Θεού, της Παναγίας και των Αγίων.
Ανάλογα θα δηλώσει και στον
γάλλο
νατουραλιστή, J. B. Georges Bory de saint Vincent [Jean
Baptiste Bory de Saint-Vincent (6 July 1778 – 22 December 1846)].7
-Τον Απρίλιο του 1828,
μία ενέργειά του φανερώνει το ενδιαφέρον του για Ρωμαίϊκη λύση του Ανατολικού
ζητήματος. Υποβάλλει στον τσάρο Νικόλαο σχέδιό του, που προέβλεπε την
αναδιοργάνωση της Οθωμανικής Ρούμελης (της Βαλκανικής) σε Ομοσπονδία πέντε
αυτόνομων κρατών (Ελλάδος, Ηπείρου, Μακεδονίας, Σερβίας και Δακίας), με
ελεύθερη πόλη την Κωνσταντινούπολη.
Η προσπάθεια αυτή
συνιστά οφθαλμοφανώς παραλλαγή του βαλκανικού σχεδίου του Ρήγα Φεραίου. Το Καποδιστριακό
σχέδιο, βέβαια, απορρίφθηκε με την συνθήκη της Αδριανουπόλεως (14.9.1829), αλλά αργότερα, έγινε το θεμέλιο της Ρωσοευρωπαϊκής και Αμερικανικής
πολιτικής της «βαλκανοποιήσεως», ενώ ο Καποδίστριας εργαζόταν για την
απελευθέρωση και σταδιακή ενοποίηση των Ευρωπαϊκών επαρχιών της Αυτοκρατορίας
της «Νέας Ρώμης».
Έτσι κατανοείται και η
μαρτυρία του Ν. Σπηλιάδη, για την επιθυμία του Καποδίστρια να επιτύχει την
ίδρυση της «Νεορωμαϊκής αυτοκρατορίας»,
δηλαδή ανάσταση της αυτοκρατορίας «Νέας Ρώμης» / «Βυζαντίου».
-Πώς μπορεί άλλωστε, να
ερμηνευθεί η επιμονή του Καποδίστρια να αποδεχθεί ο επίδοξος Βασιλιάς της
Ελλάδος Λεοπόλδος του Σαξ – Κοβούργου την Ορθόδοξη πίστη, συναντώμενος σε
αυτό με τον Στρατηγό Μακρυγιάννη, που έβλεπε το άρθρο 40 του συντάγματος (1844)
ως το «βαγγέλιον του Θεού»;
Στο άρθρο 40 οριζόταν ότι «πας διάδοχος του Ελληνικού Θρόνου
απαιτείται να πρεσβεύη την θρησκείαν της Ανατολικής Ορθοδόξου του Χριστού
Εκκλησίας» και στο άρθρο 44 ότι ο επίτροπος του βασιλιά, στην
περίπτωση που θα είναι ανήλικος, πρέπει να είναι «πολίτης Έλλην, του Ανατολικού
δόγματος». Η δέσμευση αυτή ισχύει και στην περίπτωση διορισμού αντιβασιλιά
(άρθρο 45). [Γιώργος Καραγιάννης, Εκκλησία και Κράτος 1833-1997, Ιστορική
επισκόπηση των σχέσεων τους, σελ. 20-21].
-Άπλετο φως, για την
κριτική αποτίμηση των πολιτικών ενεργειών του Καποδίστρια, ρίχνει η μελέτη της
εκκλησιαστικής πολιτικής του, βασικότατο κεφάλαιο που
δυστυχώς ορισμένοι δεν φαίνεται να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη, χάνοντας έτσι την
πιο αξιόπιστη ίσως προοπτική, για την προσέγγιση και κατανόηση του Καποδίστρια,
ως διπλωμάτη και πολιτικού.8 Η σύνδεση του εκκλησιαστικού χώρου με την παιδεία στην
«Γραμματεία των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου παιδείας», χωρίς προηγούμενο ή
και επόμενο στην «Ευρωπαϊκή» πολιτική σκηνή, συνιστά όχι μόνο ενσυνείδητη εμμονή του Καποδίστρια στο πνεύμα της Ορθόδοξης παραδόσεως,
που θέλει τους δύο αυτούς χώρους αδιάσπαστα ενωμένους (και ο Καποδίστριας τους
θεωρούσε «αχώριστους» και «προς ένα συντρέχοντα σκοπόν, την ηθικήν
των πολιτών μόρφωσιν»), αλλά και την αντίθεσή του
προς το πνεύμα τού χωρίς εισαγωγικά, ευρωπαϊστή Κοραή, ο οποίος με τις καλβινίζουσες
προϋποθέσεις του, ενέτασσε στο έργο του «Λειτουργού της Δημοσίου Παιδείας» την φροντίδα της Αστυνομίας, του
Δικαίου και της Θρησκείας».
-Η οργάνωση των
Καποδιστριακών σχολείων με μελέτη πατερικών έργων και κατά το μοναστηριακό
σύστημα, φανερώνει την θέλησή του για την συντήρηση αυτής της σχέσεως. Το ίδιο αποδεικνύει όμως και η αντιμετώπιση από τον
Καποδίστρια του ζητήματος τής εκκλησιαστικής περιουσίας για την αξιοποίηση και
όχι την διαρπαγή της, κάτι που δυστυχώς δεν βρήκε συνέχεια.
-Μία ιδιαίτερα σημαντική
του απόφαση τον Αύγουστο του 1831, φωτίζει καθοριστικά όχι μόνο το Ορθόδοξον φρόνημά
του, αλλά και το μαρτυρικό τέλος του, που προβάλλεται σε μία άλλη προοπτική.
Κατά πληροφορία, που
μας προσφέρει το Αρχείο του Ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών (γράμμα Κων.
Οικονόμου προς τον πρέσβη της Ρωσίας στην Πόλη Τιτώφ, από 16.2.1850), ο Καποδίστριας βιαζόταν να αποκατασταθεί η σχέση με το
Οικουμενικό Πατριαρχείο κατά την δήλωση του, «ίνα
μην πέση η υπόθεσις εις των Φράγκων τας χείρας και τότε εχάθημεν»!9
Ο Οικονόμος μνημονεύει
δήλωση προς αυτόν τού από Ρέοντος και Πράστου και μετέπειτα Κυνουρίας
Διονυσίου, τον οποίον «μετακαλέσας» ο Καποδίστριας «διώρισε δια την Κωνσταντινούπολιν»,
«ίνα γένηται η κανονική αναγνώρισης της εν Ελλάδι Εκκλησίας». Παρατηρεί δε ο
Οικονόμος:
«Πόσον πολιτικώς και ορθοδόξως άμα προείδε
και τούτου του πράγματος την ανάγκην ο αείμνηστος εκείνος»! Αλλά, όπως συνεχίζει
ο Οικονόμος, «Ενώ απήλθεν ούτος (ο Κυνουρίας) εις την επαρχίαν αυτού προς
ετοιμασίαν, μετ’ ολίγας ημέρας συνέβη και η του Κυβερνήτου τελευτή»
(=δολοφονία).
Το σωζόμενο αρχειακό
υλικό για την Ιόνιο Ακαδημία των αδελφών Τυπάλδων Ιακωβάτων (Ληξούρι) δίνει
απάντηση στο ερώτημα για την σπουδή του Καποδίστρια την συγκεκριμένη αυτή
στιγμή.10
Αν δεν γνωρίζαμε πως το γράμμα ανήκει στον Καποδίστρια, θα
μπορούσε αβίαστα να αποδοθεί σε κάποιον από τους Κολλυβάδες Πατέρες!!!
Πολλοί προσπάθησαν να
προσεταιριστούν το όνομα του Καποδίστρια ως «Ευρωπαϊστή», «Αδέσμευτου απ’ την
Πίστη», «Προοδευτικού», «φωτισμένου» τέκτονος, κ.α. Όμως, ο Καποδίστριας
ήταν πάνω απ’ όλα Ρωμηός, αυθεντικός εκφραστής της Ρωμηοσύνης. Πιθανόν
σήμερα κάποιοι βιολογικοί ή πνευματικοί απόγονοι αυτών που τον δολοφόνησαν, να
θέλουν να τον προβάλουν ως δικόν τους άνθρωπο.
Η αληθινή Ιστορία όμως
και τα καταγεγραμμένα έγγραφα αποδεικτικά στοιχεία, τους διαψεύδουν...
Η Δολοφονία του Καποδίστρια
Ο Καποδίστριας από
αφίξεώς του στην Ελλάδα, είχε να αντιμετωπίσει πέντε (5) σημαντικά εμπόδια στην
πολιτική του, για την οικοδόμηση του νεοπαγούς ελλαδικού κρατιδίου και τον
μετασχηματισμόν του σε κράτος Ελλήνων/Ρωμηών:
Πρώτον, την άσβεστη εχθρότητα
Γαλλίας και Αγγλίας, τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των οποίων στην Ανατολική
Μεσόγειο, κινδύνευαν από την προοπτική δημιουργίας ενός νέου και δυναμικού
ναυτικού και εμπορικού κράτους, εκτός ελέγχου τους ή, χειρότερα, υπό την
επιρροή της Ρωσίας.
Δεύτερον, τους φατριασμούς και τα τοπικιστικά,
οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των κοτζαμπάσηδων, φαναριωτών και
πλοιοκτητών, οι οποίοι και επεδίωκαν διατήρηση των προνομίων που είχαν επί
τουρκοκρατίας, και συμμετοχή τους στη νομή της εξουσίας.11
Τρίτον, το αντιρωμαίϊκο, πνεύμα του Κοραϊσμού,
δια των νεοφώτιστων Ευρωπαϊστών που άρχισαν να κατακλύζουν την δύσμοιρη,
ερειπωμένη, φατριασμένη και πτωχευμένη Ελλάδα, προβάλλοντας νέες ιδέες περί
αδελφότητος, συντάγματος, δημοκρατίας, φιλελευθερισμού, κλπ, ΧΩΡΙΣ ουσιαστικώς
να έχει εγκαθιδρυθεί ακόμη κράτος!!!
Τέταρτον, την εισβολή πανταχόθεν, των
Προτεσταντών (κυρίως) και παπικών μισσιοναρίων («ιεραποστόλων») με σαφείς
έξωθεν εντολές, να κηρύξουν τον «χριστιανισμόν» στους αγράμματους, πενόμενους
και ξυπόλητους Ρωμηούς, λες και οι
Έλληνες ήσαν άθεοι ή ειδωλολάτρες, λες και ήταν άγνωστη σ’ αυτούς η Αληθινή
Χριστιανική Πίστη.
Πέμπτον, την αντιχριστιανική Μασονίαν που ήλεγχε
κοτζαμπάσηδες, φαναριώτες, πλοιοκτήτες και νεοφώτιστους (παρείσακτους στην νέα
πολιτική ζωή των Ρωμηών), Ελλαδίτες Ευρωπαϊστές.
Γνωρίζοντας
ο Καποδίστριας την διαβρωτική και αντεθνική δράση της μασονίας απέστειλε την 8η
Ιουνίου 1828, προς τα μέλη της κυβερνήσεως και όλους τους δημοσίους υπαλλήλους
την υπ’ αριθμ. Αριθ. 2953 Μυστική
Εγκύκλιο, δια της οποίας, αφού χαρακτηρίζει τις μυστικές εταιρείες εχθρικές και
καταστροφικές για όλα τα Ευρωπαϊκά έθνη και την Ελλάδα, τους διατάσσει να υποβάλλουν βεβαιώσεις ότι δεν ανήκουν σε τέτοιες
μυστικές και εχθρικές προς την πατρίδα, οργανώσεις.12
Στις 22/8/1831 ο
Καποδίστριας έστειλε και δεύτερη εγκύκλιον (Αρ. 4286) για το ίδιο θέμα, προς
εφαρμογή, σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες με αυστηρότατο περιεχόμενο. Λίγο μετά
δολοφονείται στο Ναύπλιο.
Ο συνδυασμός των
παραπάνω παραγόντων, προετοίμασε το έδαφος και οδήγησε στην πολιτική και φυσική
εξόντωση του πρώτου άξιου Κυβερνήτη της Ελλάδας, του Εθνάρχου Καποδίστρια, στις
9 Οκτωβρίου 1831 (27 Σεπτεμβρίου 1831 με το Ιουλιανό ημερολόγιο).
Η πρόθεση του κυβερνήτη, να μην ανεχτεί τα
φεουδαρχικά προνόμια των κοτζαμπάσηδων εις βάρος των ακτημόνων αγωνιστών, να
μην επιτρέψει την ασύδοτη δράση των «συμμάχων» και προστατών στην Ελλάδα, να
αναστείλει ή να καταστείλει την δράση των μισσιοναρίων και της Μασονίας, τον έφεραν
αντιμέτωπο με το Σύστημα. Στο εκρηκτικό μίγμα έρχονται να προστεθούν τα
συμφέροντα των Άγγλων και των Γάλλων, που αισθάνονται απειλούμενοι μετά τη νίκη
των Ρώσων επί των Τούρκων το 1829.
Το
φονικό βόλι των Μαυρομιχαλαίων επιχειρήθηκε να παρουσιαστεί ως προσωπική
αντιδικία. Ωστόσο, οι πανηγυρισμοί(!) που ακολούθησαν, έδειξαν τόσον τους
ηθικούς αυτουργούς της δολοφονίας, όσον και τους αναγκαίους συνεργούς στο
αποτρόπαιον εθνικόν έγκλημα.
Ο ίδιος ο Καποδίστριας
είχε γνώση για τους σχεδιασμούς των συγκεκριμένων ξένων δυνάμεων εναντίον του.
Στις 31 Ιουλίου 1831, σε επιστολή του προς τον Γάλλο ναύαρχο Lalande, που
υπηρετούσε στην Ελλάδα, του αποκάλυψε ότι γνώριζε όλες τις δολοπλοκίες των
Άγγλων και των Γάλλων:
«Εγώ δε,
και τις δολοπλοκίες όλων σας τις εγνώριζα, αλλά έκρινα ότι δεν έπρεπε με κανένα
τρόπο να κόψω το νήμα της συνεργασίας μαζί σας, γιατί έδινα προτεραιότητα στην ανόρθωση και στην
ανασυγκρότηση της Ελλάδος. Αν έκοβα τις σχέσεις με τις λεγόμενες «προστάτιδες»
Δυνάμεις, τούτο θα ήταν εις βάρος της Ελλάδος και δεν ήθελα με κανένα τρόπο να
προσθέσω βάρος και στη συνείδησή μου. Και άφησα τα πράγματα να λαλήσουν μόνα τους...».13
Στις 14 Σεπτεμβρίου
1831, έστειλε στον Έλληνα πρέσβυ στο Παρίσι πρίγκηπα Α. Σούτσο επιστολή με την
οποία, με εθνική αγανάκτηση, διαμαρτύρεται και του ζητά να προβεί σε σχετικά διαβήματα στην γαλλική κυβέρνηση, για την
πρωτοφανή και ανεπίτρεπτη ανάμιξη των Γάλλων και των Άγγλων αξιωματικών στις
φοβερές αντικυβερνητικές ενέργειες της Ύδρας και της Μάνης και για την
απροκάλυπτη σύμπραξη και την βοήθειά τους προς τους ταραχοποιούς.14
Ήδη, από το προηγούμενο
έτος, 1830, είχε ξεσπάσει ανταρσία στην Μάνη υπό την ηγεσία του Τζανή
Μαυρομιχάλη, αδελφού του Πετρόμπεη. Ο τελευταίος ετέθη σε περιορισμό στο
Ναύπλιο, ζήτησε να πάει στη Μάνη για να την ησυχάσει, το αίτημά του δεν έγινε
δεκτό, αποπειράθηκε να διαφύγει με αγγλικό πλοίο, συνελήφθη και
φυλακίστηκε.15
Βαρέως φέροντες την
μεταχείριση αυτή του αρχηγού της οικογενείας τους, και μέσα στο τεταμένο και
από τα γεγονότα του Πόρου κλίμα, οι Κωνσταντίνος και Γεώργιος Μαυρομιχάλης,
αδερφός και γιος του Πετρόμπεη αντίστοιχα, εφάρμοσαν το μανιάτικο έθιμο της
βεντέτας.
Ποιάς βεντέτας; Τι κακό
εποίησε ο Κυβερνήτης στους Μαυρομιχαλαίους;
Ο Καποδίστριας απαίτησε απ’ όλους χωρίς εξαίρεση, την εφαρμογή των
νόμων του κράτους, που αφορούσαν μεταξύ των άλλων, στην ισονομίαν, στον δίκαιο
και ισοδύναμο καταμερισμό της δημόσιας
γης, σ’ όλους τους Έλληνες, με προτεραιότητα στις χήρες και τα ορφανά των
αγωνιστών της Εθνικής Επαναστάσεως! Αυτό ήταν το «έγκλημά» του!
Στις 27 Σεπτεμβρίου
1831 έφυγε από το ταπεινό Κυβερνείο του Ναυπλίου, για να λειτουργηθεί, όπως έκανε
σ᾿ όλη την ζωή του, ως πιστὸς Ορθόδοξος Έλλην.
Το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου 1831 με το
Ιουλιανό ημερολόγιο (δηλαδή στις 9 Οκτωβρίου 1831), έξω από την εκκλησία του
Αγίου Σπυρίδωνος, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον κυβερνήτη Ιωάννη
Καποδίστρια, καθώς πήγαινε να παρακολουθήσει την Κυριακάτικη θεία λειτουργία .
Τον Καποδίστρια
συνόδευε ο Κρητικός μονόχειρας σωματοφύλακάς του Γεώργιος Κοζώνης, ο οποίος
πυροβόλησε τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη. Τον τελευταίο τον αποτελείωσε ο όχλος,
το δε πτώμα του πετάχθηκε στο λιμάνι.
Η δολοφονία του
Καποδίστρια σε πίνακα του Διονυσίου Τσόκου.
Ο άλλος δολοφόνος, ο
Γεώργιος, ξεφεύγοντας από την καταδίωξη, κατέφυγε στο σπίτι του λοχαγού του
Μηχανικού Βαλλιάνου και όταν είδε ότι εκεί δεν ήταν ασφαλής, αφού πλησίαζε το
εξαγριωμένο πλήθος που τον καταδίωκε, κατέφυγε στο σπίτι του Γάλλου αντιπρέσβη Ρουάν
(Rouen), παραδίνοντας
τον εαυτό του και τα όπλα του στην «τιμή της Γαλλίας» (Γενική Εφημερίς, αρ. 84-85 /1831).
Ο Ρουάν τον δέχθηκε με συμπάθεια, καθώς και οι
Γάλλοι αξιωματικοί Ζεράρ (Gérard) και Πελιόν (Pellion). Ο μεν Ζεράρ ήταν
διοικητής του ελληνικού τακτικού στρατού, ο δε Πελιόν αρχηγός του Επιτελείου
και πρώην διοικητής του Ιππικού. Όπως θα φανεί στην συνέχεια, ούτε αυτό το
μέρος ήταν ασφαλές καταφύγιο, αφού το έξαλλο πλήθος περικύκλωσε το σπίτι
απαιτώντας εκδίκηση. Αυτή η ενέργεια του Γεώργιου Μαυρομιχάλη να ζητήσει άσυλο
στον Γάλλο αντιπρέσβη, δημιούργησε πολλά ερωτηματικά και υποψίες για ηθική
αυτουργία της Γαλλίας στην δολοφονία. Αυτό ενισχύεται και από τα ρωσικά αρχεία
που αναφέρονται στην δολοφονία του Καποδίστρια.16
Τελικώς καταδικάστηκε
σε θάνατο και τουφεκίστηκε λίγες μέρες αργότερα. Ο τραγικός θάνατος του
Καποδίστρια βύθισε σε θλίψη τον ελληνικό λαό, ενώ αντίθετα στην Ύδρα δέχτηκαν την είδηση με πανηγυρισμούς.17
Το γεγονός, ότι τα
φονικά βόλια βρήκαν τον Εθνικό κυβερνήτη λίγο μετά τις 6.30 το πρωΐ έξω από τον
ιερό ναό, όπου μετέβαινε προς παρακολούθηση της θείας λειτουργίας, δεν πρέπει
να μείνει απαρατήρητο. Δεν ήταν ο πολιτικός των δοξολογιών και των πανηγύρεων. Ήταν ένας
Ρωμηός, όπως όλος ο απλός και ευσεβής Λαός, για το καλό του οποίου ανάλωνε την
ζωή του. Και γι᾿ αυτό μαζί με το λαό από τον Όρθρο, συμμετείχε στην σύναξη του
εκκλησιαστικού σώματος.
Ποιος κυβερνήτης της Ελλάδος μετά τον
Καποδίστρια ήταν γνήσιος Ρωμηός, αναλόγου εθνικού αναστήματος, πολιτικού μεγέθους
και πνευματικού διαμετρήματος, του δολοφονηθέντος;
Κατά την άποψή μας, μέχρι το 1936, ΟΥΔΕΙΣ! Μετά δε την
μεταπολίτευση του 1974, οι διατελεσαντες πρωθυπουργοί και πρόεδροι δημοκρατίας,
εκτός του γεγονότος πως συγκρινόμενοι με τον Καποδίστρια ήσαν «νάνοι», είχαν
και άλλα φανερά ή κρυφά …προσόντα, δηλαδή ήσαν τέκτονες, μέλη αποκρυφιστικών
και σκοτεινών λεσχών, κρυπτοταλμουδιστές Ιουδαίοι ή άθεοι και στην καλύτερη των
περιπτώσεων, «χριστιανοί» κατά την πλαστική ταυτότητα!
Η δολοφονία
του Εθνάρχου, ανέκοψε την πορεία του Έθνους για την ολοκλήρωσή του, μέσα στα
όρια της Ρωμαίϊκης παραδόσεώς του. Επηρέασε όμως δυσμενώς την πορεία και όλης
της Ορθόδοξης Ανατολής, ανατρέποντας τα σχέδια για την Ρωμαίϊκη αποκατάστασή
της.
Ο πιστός
φίλος του Καποδίστρια Εϋνάρδος μπόρεσε να συνειδητοποιήσει πολύ ενωρίς την
σημασία της δολοφονίας, του αληθινού Πατέρα της Ελληνικής Πατρίδος:
«Ο θάνατος του Κυβερνήτου -έγραφε-είναι
συμφορά διά την Ελλάδα, είναι δυστύχημα δι᾿ όλην την Ευρώπην [...]. Το λέγω με
διπλήν θλίψιν: ο κακούργος, όστις εδολοφόνησε τον κόμητα Καποδίστρια,
εδολοφόνησε την πατρίδα του».
Όπως προείπαμε, το δολοφονικό χέρι
κατευθυνόταν από τις δυνάμεις εκείνες, που ενήργησαν στην δολοφονία, ως ηθικοί
αυτουργοί και αναγκαίοι συνεργοί, πραγματοποιώντας έτσι τον σκοπό τους, ήτοι:
Την ανακοπή και ανατροπή ενός μεγάλου πατριωτικού έργου, που ερχόταν σε
αντίθεση με τις ιδέες του λεγομένου Διαφωτισμού, του Κοραϊσμού, την διεθνή
Μασονία, την Αγγλο-γαλλική αποικιοκρατία, καθώς
και τα συμφέροντα των διεθνών ταλμουδιστών-τοκογλύφων- τραπεζιτών.
Υποστηρίζεται
μάλιστα, βασίμως, ότι καταλυτικό ρόλο στην δολοφονία του διαδραμάτισαν οι μυστικές
υπηρεσίες των ξένων δυνάμεων.18
Είναι
χαρακτηριστικό, ότι παρά την παρέλευση δύο αιώνων περίπου, ο φάκελος για την
δολοφονία του Καποδίστρια, όπως και για την δράση του Μακαρίου στην Κύπρο, στα
βρετανικά αρχεία, παραμένει ακόμη κλειστός και άκρως απόρρητος!!!!!
Στο σχεδιασμό της
συνωμοσίας φαίνεται πως πρωτοστάτησε ο μασόνος Γάλλος στρατηγός Gerard, διοικητής τότε
του τακτικού στρατού, που επιχείρησε να οργανώσει ο ίδιος ο Καποδίστριας. Δύο
ολόκληρους μήνες πριν από την δολοφονία, οι αξιωματικοί του γαλλικού
εκστρατευτικού σώματος στην Πελοπόννησο, στις μεταξύ τους συζητήσεις δεν
αμφέβαλλαν καθόλου, ότι πλησίαζε η ημέρα της δολοφονίας, ή απλώς της ανατροπής,
του Κυβερνήτη.19
Από τους δολοφόνους
αδελφούς, ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης λίγο πριν πεθάνει από την πιστολιά του
φρουρού του Καποδίστρια, ζητώντας έλεος, είπε στους αστυνομικούς: «Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι με έβαλαν».
Ποίοι τον έβαλλαν; Ο νοών νοείτω!
Προς την κατεύθυνση της
εμπλοκής της Γαλλίας, συναινεί και η μαρτυρία που μεταφέρει ο ιστορικός και
αγωνιστής Νικόλαος Κασομούλης, ότι ο έτερος εκτελεστής του Κυβερνήτη Γεώργιος
Μαυρομιχάλης, υποτιθέμενος
πατριώτης, κατέφυγε στο σπίτι του πρέσβυ της Γαλλίας βαρώνου Ρουάν,
παρέδωσεν τ’ άρματά τους, δηλώνοντάς του: «Σκοτώσαμε τον τύραννο. Μπιστευόμαστε την τιμή της Γαλλίας. Να τα άρματά
μας».
20
Λεπτομέρειες
για το αποτρόπαιον έγκλημα και την μυστικήν αρχήν που κατηύθυνε την συνωμοσίαν και
τους συνωμότες, έχουν καταχωρισθεί στις σελίδες του βραβευθέντος από την
Ακαδημίαν Αθηνών (10 Μαΐου 1931), έργου του Γεωργίου Ασπρέα, «Πολιτική ιστορία
της Νεωτέρας Ελλάδος», (σ 99-104, εκδ. «Χρήσιμα Βιβλία»).
Συνεχίζεται
1 α. Η βιβλιογραφία από την οποίαν αντλήθηκαν τα
στοιχεία της παρούσης μελέτης, πλέον των πηγών που καταγράφονται σε κάθε
ανάρτηση, θα παρατεθεί στο τέλος της αναπτύξεως του θέματος.
β. Οσάκις θα αναφερόμαστε στους όρους Βυζάντιον, Βυζαντινός/ Βυζαντινοί, Βυζαντινός
πολιτισμός, και Βαλκάνια, Βαλκανική χερσόνησος, θα το πράττουμε κατ’
οικονομίαν, αφού οι παραπάνω όροι είναι τεχνητοί, εμβόλιμοι και ιστορικώς
αβάσιμοι.
Όπως σημειώνει ο Ακαδημαϊκός Δ.Α. Ζακυνθηνός, «τα ονόματα Βυζάντιον, Βυζάντιος,
Βυζαντινός, Βυζαντιακός, ουδέποτε εχρησιμοποιήθησαν υπό την Ελλήνων των μέσων
αιώνων εν τη σημασία, ην έχουν σήμερον. Κατ' αυτούς Βυζάντιον, Βυζαντίς,
Βυζαντιών πόλις ήτο η Κωνσταντινούπολις, Βυζάντιος δε ο κάτοικος αυτής... Ο όρος ούτος εν τη κατά τους νεωτέρους χρόνους
κατισχυσάση ευρεία εννοία εμφανίζεται το πρώτον εν τη Λατινική, μετά δε την
άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων, δηλοί κυρίως τους εις την
Ιταλίαν καταφυγόντας Έλληνας λογίους. Ως όρος επιστημονικός χρησιμοποιείται
κατά τον δέκατον έκτον (16ον) αιώνα».
Ειδικώς για τους όρους «Βαλκάνια» και
«Βαλκανική»,
σημειώνουμε τα εξής:
Ο Αίμος
είναι οροσειρά στα βορειανατολικά της Ελληνικής Χερσονήσου, από την οποία
ονομάστηκε Χερσόνησος
του Αίμου. Μέχρι
τις αρχές του 20ου αιώνος, στα διεθνή έγγραφα (επίσημες αλληλογραφίες,
περιεχόμενο διμερών ή διεθνών συνθηκών, στρατιωτικά έγγραφα, κλπ) η περιοχή των
σημερινών Βαλκανίων, ανεφέρετο ως «Χερσόνησος του Αίμου».
Οι
Συστημικοί ανθέλληνες και οι Ιουδαιοταλμουδιστές νεότουρκοι, την ονόμασαν
Βαλκανική
χερσόνησο και Μπαλκάν και έκτοτε παραδόξως, επικράτησε διεθνώς η ανιστόρητη αυτή ονομασία.
Με την ονομασία Βαλκάνια [από την τουρκική λέξη «μπαλκάν» (balkan = όρος, ή υψηλή δασώδης
οροσειρά), (αρχ. Ελλην. Χερσόνησος του Αίμου)], και Βαλκανική χερσόνησος, καθιερώθηκε εσφαλμένα να χαρακτηρίζεται,
περισσότερο ως πολιτικός όρος παρά γεωγραφικός, αφ’ ενός η περιοχή της
νοτιοανατολικής Ευρώπης και συγκεκριμένα η τρίτη από Δυσμών προς Ανατολάς νότια
χερσόνησος της Ευρώπης και αφετέρου συλλήβδην και χώρες γειτονικές που
βρίσκονται εκτός των φυσικών γεωγραφικών ορίων της χερσονήσου αυτής, που από το
μακρινό παρελθόν λειτούργησε και λειτουργεί ως σταυροδρόμι, μεταξύ Ευρωπαϊκής
και Ασιατικής ηπείρου.
Σύμφωνα με την
Ελληνική μυθολογία, ο Αίμος οφείλει το όνομα του στο αίμα του τιτάνα Τυφώνα, τον οποίο πλήγωσε ο
Δίας όταν εξαπέλυσε κεραυνό εναντίον του ή από τον Αίμο, μυθικό βασιλιά της
Θράκης.
2 Μετά την απελευθέρωση της Βασιλεύουσας που ήταν
υποδουλωμένη στους άπιστους εισβολείς και αιμοσταγείς κατακτητές, Λατίνους και
Φραγκοπαπικούς, ο αυτοκράτωρ Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος, εισέρχεται θριαμβευτικώς
στην Πόλη, από την Χρυσεία Πύλη, στις 15-8-1261.
3 1. Από το έντυπο της Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου
«Εκκλησιαστική Παρέμβαση», τεύχος 101, Ιούλιος 2004, Πηγή: http://www.parembasis.gr
/2004/04_07_01.htm---
2. GHERARDO ORTALLI, «H
Βενετία και τα ίχνη του Βυζαντίου», ΤΟ ΒΗΜΑ, 24-10-2004.
3. «H
Δ΄ Σταυροφορία και η πρώτη Άλωση της Κωνσταντινούπολης», Nίκος
Γ.Mοσχονάς Iνστιτ. Bυζαντινών
Eρευνών, ένθετο «Επτά Ημέρες», εφημ. «Καθημερινή», 1-11-98.
4. Αρχιεπισκόπου πρ.
Θυατείρων και Μ. Βρεταννίας Μεθοδίου Γ. Φούγια, Μητροπολίτου Πισιδίας, «Έλληνες
και Λατίνοι», Α.Δ.Ε.Ε., Αθήνα, σ. 278.
5. Σερ Έντουϊν Πήαρς,
«Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204».
4π. Γεώργιος Μεταλληνός
- Ἰωάννης Καποδίστριας καὶ Ῥωμηοσύνη.
Περίληψη της μελέτης για τον Ι. Καποδίστρια του π. Γ. Δ. Μεταλληνού,
όπως αναφέρεται στο βιβλίο του «Ελληνισμός Μαχόμενος». Επιμέλεια - προσαρμογή -
προσθήκες: Θωμάς Δρίτσας, Ελληνισμός
Μαχόμενος, Eκδόσεις Τήνος, Αθήνα, 1995.
5 Ιωάννης Καποδίστριας,
176 Γράμματα προς τον πατέρα του (1809 – 1920). Πολυχρόνη Κ. Ενεπεκίδη, Αθήναι
1972,σελ. 39-40.
6 όπως παραπάνω, σ. 273-74.
7 Απ. Ε Βακαλόπουλου, Ιστορία του Νέου
Ελληνισμού, τ. Η : Ιωάννης Καποδίστριας ή Η επώδυνη Γένεση του Νεοελληνικού
Κράτους, Θεσσαλονίκη 1988, σ. 407.
8 Εμμ Ι. Κωνσταντινίδου,
Η εν Ελλάδι Εκκλησία κατά την Επαναστατικήν και την μέχρι της αφίξεως του
Όθωνος μεταβατικήν εποχήν (1821-1833),
Αθήναι, 1970 σελ. 53. Του ιδίου Ι. Καποδίστριας και η εκκλησιαστική του
πολιτική, Αθήναι 1977 --- Γ.Δ. Μεταληνού, Ιω. Καποδίστριας,1992, σελ. 253.--- Γεν. εφημερίδα της κυβερνήσεως 1829, αρ. 73, 74. ---
Σημειώσεις εις το προσωρινόν πολίτευμα της Ελλάδος του 1822 έτους, στου Γ.
Βαλέτα, Κοραή άπαντα, τ. Α΄ Αθήνα σ. 399.
9 Όπως απέδειξε η συνέχεια (Ελλαδικό αυτοκέφαλο
του 1833, Βουλγαρική Εθναρχία 1870), η δυτική πολιτική επεδίωκε την βίαιη
απόσπαση των επαρχιών της Εθναρχίας και την οριστική διάλυση της Εθναρχίας, ως
συνέχειας της «Βυζαντινής» Αυτοκρατορίας. Αυτό, άλλωστε, γράφει και ο Υπουργός
Εξωτερικών Αναστάσιος Λόντος, στον Επιτετραμμένο της Ελλάδος Πέτρο Δεληγιάννη,
στις 6 Φεβρουαρίου 1850 (με την έναρξη των προσπαθειών για την λύση του
Ελλαδικού Εκκλησιαστικού ζητήματος):
«Αι
κυβερνήσεις της Αγγλίας και Γαλλίας ενδιαφέρονται ουχί μικρόν εις το ζήτημα
τούτο και επιθυμούσι δια πολιτικούς λόγους, να ίδωσι την Ελληνικήν Εκκλησίαν
εντελώς ανεξάρτητον του εν Κωσταντινουπόλει Πατριαρχείου».
Ο Ρωμηός Ι. Καποδίστριας έσπευδε να επιτύχει
λύση μέσα στο πνεύμα της ιστορικοκανονικής παραδόσεως της Ορθοδοξίας, που εδιαφοροποιείτο
διαμετρικά, από τα σχέδια της Ευρώπης για την Ορθόδοξη Ανατολή. Και μόνο η
ενέργειά του αυτή είναι ικανή να δείξει την αληθινή φύση του ευρωπαϊσμού του. Η
περίπτωση, μάλιστα, αυτή, εντάσσει και σε ένα άλλο πλαίσιο την δολοφονία του
Κυβερνήτη μετά από λίγες μέρες. Διότι, με
την αποστολή του Κυνουρίας, που πρέπει οπωσδήποτε να γνώριζαν οι Δυτικές
κυβερνήσεις, χάραζε για το Ελληνικό Έθνος μια προοπτική που ερχόταν σε πλήρη
αντίθεση με τα συμφέροντα και τα σχέδια τους γι’ αυτήν.
10 Από το υπόμνημα του Κων
Τυπάλδου - Ιακωβάτου, καθηγητή της Ιονίου Ακαδημίας (Αύγουστος 1831). Γ. Δ. Μεταλληνού Ελλαδικού Αυτοκεφάλου
Παραλειπόμενα, Αθήνα, 1989 σελ. 33.
11 Οι Υδραίοι, απαιτούσαν
την άμεση καταβολή των πολεμικών αποζημιώσεων, πράγμα που ήταν αδύνατον λόγω
της οικτρής οικονομικής κατάστασης του κράτους. Στην Ύδρα, επιπλέον, κατέφυγαν
ο αρχηγός του Αγγλικού κόμματος Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και οι Σπυρίδων
Τρικούπης, Αναστάσιος Πολυζωΐδης και Αλέξανδρος Σούτσος, έχοντας την ηθική
συμπαράσταση του γαλλολάγνου Κοραή. Όργανο της αντιπολιτευτικής αυτής ομάδας
ήταν η εφημερίδα «Απόλλων» του Πολυζωίδη. Η
Γαλλία και η Αγγλία, θεωρώντας τον Καποδίστρια ως φίλα προσκείμενο στην Ρωσία,
ενθάρρυναν τους αντιπολιτευόμενους.
12 EΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Αριθ. 2953
Μυστική Εγκύκλιος
Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Προς το Πανελλήνιον
Προς τους κατά το Αιγαίον Πέλαγος και την
Πελοπόννησον Εκτάκτους Επιτρόπους και τους Αρχηγούς των κατά ξηράν και θάλασσαν
Δυνάμεων.
Γνωρίζει η Κυβέρνησις, ότι Πολίται τινές
επιμένουν πιστεύοντες και τους άλλους πείθοντες, ότι αι μυστικαί Εταιρείαι
χορηγούσι μέσα σωτήρια εις την Πατρίδα, ή τουλάχιστον Αιγίδα υπό την οποίαν
συνδεόμενοι μεταξύ των οι άνθρωποι δια μυστικών δεσμών δύνανται να απολαύσωσιν
εντός της Πατρίδος των και δια της ξένης επιρροής αξιώματα, τιμάς, και το πλέον
τύχην, ό εστι χρήματα.
Όσον και αν ελεεινολογή η Κυβέρνησις την
απειρίαν των Ελλήνων των από τοιαύτας εισηγήσεις παρασυρομένων δεν ήθελε δώσει
την προσοχήν της, αν δεν ήτο καταπεπεισμένη πόσον ολέθρια αποτελέσματα δύναται
να φέρη εις την κρίσιμον ταύτην στιγμήν η περί τούτων γνώμη, την οποίαν οι
εχθροί της Ελλάδος ήθελον συστήσει και εις τον Κόσμον, και εις τας Ευρωπαϊκάς
Κυβερνήσεις.
Αν η Ελλάς εγκατελείφθη από το 1821 έως τον
Ιούλιον μήνα του τελευταίου έτους, τούτο προήλθε διότι οι εχθροί της την
παρέσταιναν αδιακόπως προς τους Βασιλείς, ως λαόν επαναστατωθέντα και
αγωνιζόμενον υπό την διεύθυνσιν και υπό τους σκοπούς Μυστικών Εταιρειών, όθεν
επήγασαν αι καταστροφαί της Ισπανίας και Ιταλίας.
Εύκολον ήτο αναμφιβόλως να αναιρεθή η σφαλερά
αύτη δόξα. Μ'όλον τούτο εχρειάσθησαν ολόκληρα επτά έτη βασάνων και δυστυχιών
εις αναίρεσίν της. Μόλις ανηρέθη, και ενώ η Ελλάς αρχίζει να λαμβάνη δείγματα
ευνοίας και καλοκαγαθίας εκ μέρους των Συμμαχικών Δυνάμεων, οι εχθροί της
θέλουν πάλιν την παραστήσει ως υπεξούσιον των Μυστικών Εταιρειών, και εις απόδειξιν
τούτου θέλουν φανερώσει, ότι υπό διαφόροις ονόμασιν αι Εταιρείαι αυταί υπάρχουν
και πολλαπλασιάζονται μεταξύ των εν τοις πράγμασι και της πολιτικής τάξεως, και
της στρατιωτικής δυνάμεως, ίσως και αυτού του στόλου.
Τόσον ουσιώδες θεωρεί τούτο η Κυβέρνησις ώστε
μη εγκρίνουσα να δείξη διά τινος δημοσίου και επισήμου πράξεως την ύπαρξιν
αυτού του κακού, εκπληροί δια του τύπου της παρούσης εγκυκλίου το χρέος, το
οποίον δεν ημπορεί να παραμελήση χωρίς να καθυποβληθεί εις βαρυτάτην ευθύνην.
Τω όντι τοιούτον δημόσιον έγγραφον μεταξύ των Πολιτικών, οι οποίοι επιμένουσι
να μην παραχωρώσιν εις την Ελλάδα έντιμον μέλλον, ήθελε χρησιμεύσει ως μέσον
του να αποδείξωσιν, ότι οι Βασιλείς δια των ευεργεσιών των υποθάλπουσιν εις την
Ελλάδα τον εχθρόν, τον οποίον και αλλαχού, και τας ιδίας των Επικρατείας
πολεμώσι.
Η παρατήρησις αύτη, Κύριοι, σας διδάσκει με
πόσην φρόνησιν και οξυδέρκειαν απαιτείται η εκπλήρωσις της ακολούθου
παραγγελίας της Κυβερνήσεως.
Θέλετε κοινοποιήσει δια ζώσης φωνής εις τους
υπαλλήλους σας ή τους υπό την οδηγίαν σας αξιωματικούς το περιεχόμενον της
παρούσης, και θέλετε τους κάμει να σας φανερώσουν αν ανήκουν εις καμμίαν των
Μυστικών Εταιρειών, ή όχι. Αν είναι το πρώτον, θέλετε τους παρατηρήσει, ότι εάν
εις την παρελθούσαν κατάστασιν της αναρχίας, και της αταξίας ήταν ίσως
αναγκαίον εις τους πολίτας να ζητήσωσι προσωπικήν ασφάλειαν δια του δεσμού
μυστικής τινος Εταιρείας, ο δεσμός ούτος διαλύεται καθ' ήν στιγμήν ο του
νομίμου όρκου και προς την Κυβέρνησιν, και προς τους Νόμους, χορηγεί εις ένα
έκαστον και εις όλους, όλας τας απαραιτήτους ασφαλείας.
Από τοιαύτην αρχήν ορμώμενοι ευκόλως θέλετε
αποδείξει το ασυμβίβαστον των δύο όρκων, ήγουν του υπηρετείν το Κράτος, και
υπηρετείν μυστικήν Εταιρείαν, της οποίας ο σκοπός είναι ως επί το πλείστον
άγνωστος εις τους Εταίρους.
Αν λοιπόν οι υπάλληλοί σας ή οι υπό την οδηγίαν
σας αξιωματικοί ανήκουσιν είς τινα Εταιρείαν, ανάγκη να παραιτηθώσι, και περί
τούτου οφείλεις να μας βεβαιώσεις.
Εξ εναντίας θέλετε τους εξηγήσει τους κινδύνους
εις τους οποίους εκτίθενται πλανώμενοι από ολίγους τινάς όλως διόλου εις τα
τοιαύτα ενασχολουμένους. Από την κατηγορίαν των Εταιρειών των μη συμβιβαζομένων
με τα κατά Νόμους καθεστώτα δεν αποκλείομεν και την προ αιώνων γνωριζομένην υπό τω ονόματι της Αδελφοποιείας, ή Αγάπης.
Παραγγέλλεσθε, Κύριοι, κατ' επανάληψιν να
κάμετε χρήσιν της κοινοποιήσεως ταύτης κατά τον συνετώτερον και ωφελιμώμερον
τρόπον. Προθύμως η Κυβέρνησις θέλει δεχθή τας ειδοποιήσεις, όσας εν καιρώ και
τόπω θέλετε δυνηθή να την χορηγήσετε.
Εν Πόρω τη 8 Ιουνίου 1828
Ο Κυβερνήτης
Ι.Α. Καποδίστριας
13 Ε. Κούκκου,
"Ιωάννης Α. Καποδίστριας, Ρωξάνη Σ. Στούρτζα". Αθήνα, Εκδόσεις
Πατάκη, 2000. Σελ. 668.
14 Ε. Κούκκου, "Ιωάννης Α.
Καποδίστριας, Ρωξάνη Σ. Στούρτζα". Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2000. Σελ.: 668
15 Δημήτρης
Φωτιάδης, Κανάρης, 1960 (9η
έκδοση), Δωρικός, 1984.
16 Σταματόπουλος, Τάκης
(1979). Ο εσωτερικός Αγώνας, πριν και
κατά την επανάσταση του 1821. 4 τόμοι. Αθήνα. Κάλβος,
τόμος Δʹ, σελίδες 460–462.----ΑΝΝΙΤΑ Ν. ΠΡΑΣΣΑ, Δρ
Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, προϊσταμένη Γενικών Αρχείων Κράτους Ν. Μαγνησίας,
28 Σεπτ. 2015.
17 Σταματόπουλος,
Τάκης (1979). Ο εσωτερικός Αγώνας,
πριν και κατά την επανάσταση του 1821. 4 τόμοι. Αθήνα: Κάλβος.,
τόμος Δʹ, σελίδες 462–463.
18 Π. Χριστόπουλου,
"Η δολοφονία του Κυβερνήτη", Ένθετο Επτά Ημέρες, Καθημερινή,
25-26/3/1995, σελ. 17-18, Αφιέρωμα στον Καποδίστρια.
19 Κρεμμυδάς, Βασίλης
(1977). «Η δολοφονία του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια». Ο Ερανιστής 14:
σελ. 264. doi:10.12681/er.380.
20 Κασομούλης,
Νικόλαος. Ενθυμήματα στρατιωτικά της
Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821 -1833. τ. Γ΄ σελ. 440.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου